Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı

BÖLÜCEK, Cemal; ALTUNBEY, Mehmet

Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı

Mehmet ALTUNBEY, (Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Elazığ, Türkiye)

Cemal BÖLÜCEK (Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Elazığ, Türkiye)

Geosound

0 0

Yıl: 2004 Cilt: 0 Sayı: 44-45 Sayfa Aralığı: 111 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı

Öz:

İnceleme alanındaki bazaltik-andezitik kayaçlar; granitik kayaçlar ve dasitik dayk - stoklarla kesilmektedir. Bu sokulum sırasında, hidrotermal çözeltiler kayaçlarda çeşitli alterasyonların oluşmasına, kısmen de sülfid minerallerinin ortaya çıkmasına neden olmuşlardır. Alterasyon zonlarında silisleşme ve karbonatlaşma yoğundur. Ayrıca epidotlaşma, serizitleşme, kloritleşme ve killeşme türü alterasyonlar da gözlenmektedir. Bu yayında, alterasyon sonlarında ana, iz ve nadir toprak elementlerinin (REE) dağılımı incelenmiştir. Sonuçlar alterasyon esnasında kayaçlardaki bazı elementlerin hareketli olduğunu göstermektedir. Gelen sıvıların düşük REE içeriğine sahip oldukları, silisik alterasyonda bütün REE' lerinin eşit oranda kuvvetlice tüketildikleri, bazı örneklerde Ce ve Eu' un seçimli olarak çözüldüğü ve hafif nadir toprak elementlerinin (LREE) göreceli olarak tüketildiği, ağır nadir toprak elementlerinin (HREE) ise oldukça hareketsiz oldukları saptanmıştır. Bazaltik-andezitik kayaçlar, negatif Nb, Zr, Y ve Ti anomalisi göstermekte olup, dalma ile ilişkili magmayı işaret etmektedir. REE'nin gösterdiği gidiş de volkanik yay bazaltlarına benzemektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Jeoloji Jeokimya ve Jeofizik Jeoloji

Element distribution in the hydrothermal alteration zones on magmatic rocks in Oymaağaç vicinity, Elazığ

Öz:

The basaltic-andesitic rocks in the study area are intruded by granitic rocks and dacitic dykes-stocks. Hydrothermal solutions which developped during the emplacement (intrusion) caused hydrothermal alteration and partly sulphide mineral formations. In alteration zones, silicification and carbonitization are widespread and epidotization, serialization, chloritization and argillization are also observed. This work reports the distrubition of major, trace, rare earth element (REE) in the alteration zones. The result reveals that; a number of elements in the rocks are mobilized during alteration. The incoming fluids had low REE contents. In silisic alteration, all REE are equally stongly depleted. In some samples Ce, Eu were relased selectively and the light rare earth elements (LREE) are relatively depleted wheras heavy rare earth elements (HREE) are quite immobile. The basaltic-andesitic rocks have negative anomalies of Nb, Zr, Y and Ti which suggest subduction-related magma. REE pattern also demonstrates volcanic arc basalt.

Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Jeoloji Jeokimya ve Jeofizik Jeoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

Altunbey, M. ve Çelebi, H., 1997, Kanatburun (Pertek-Tunceli) yöresindeki skarn kayaçlarının mineralojik ve jeokimyasal özellikleri; Selçuk Üniv. 20. Yıl Jeoloji Semp. (Ed. S. Temur), Bildiriler, 45-58.
Arribas A. Jr., Cunningham, C. G., Rytuba, J. J., Rye, R. O., Kelly, W. C., Podwisocki, M. H., McKee, E. H. and Tosdal, R. M., 1995, Geology, geochronology, fluid inclusions, and isotope geochemistry of the Rodalquilar gold alunit deposit, Spain; Econ. Geol., 90,795-822.
Beyarslan, M., 2000, Serince-Harput (Elazığ) çevresindeki granitik kayaçlar ve kökeni; Yerbilimleri (Geosound), 37, 105-115.
Bingöl, A. F., 1984, Geology of the Elazığ area in the Eastern Taurus Region; The geology of the Taurus Belt, Intern. Symp. Proceedings (Ed. O. Tekeli and M. C. Göncüoğlu), 209-216.
Bingöl, A. F., 1988, Petrographical and petrological features of intrusive rocks of Yüksekova Complex in the Elazığ Region (Eastern Taurus, Turkey); Journal of Firat University, Science and Technology, 3 (2), 1-17.
Bingöl, A. F. ve Beyarslan, M., 1996, Elazığ Magmatitleri'nin jeokimyası ve petrolojisi; Karadeniz Teknik Üniv. 30. Yıl Jeoloji Semp., Bildiriler, c.1, 208-224.
Boynton, W. V., 1984, Cosmochemistry of the rare earth elements: Meteorite studies; Rare Earth Element Geochemistry (Developments in Geochemistry) (Ed. P.Henderson), 63-114.
Bölücek, C., Akgül, M., Türkmen, İ. ve Sağıroğlu, A., 2000, Elazığ Magmatitleri' nde volkano-sedimanter cevherleşmelere ilk örnek: Derince cevherleşmeleri, Keban, Elazığ; 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özleri, 21-23.
Bölücek, C. ve Altunbey, M., 2001, Oymaağaç (Elazığ) yöresinde Elazığ Magmatitleri' nin petrografik-petrolojik ve metalojenik özellikleri; Yerbilimleri (Geosound), 39, 39-54.
Bölücek, C. ve Sağıroğlu, A., 1997, Hacı Mustafa (Baskil - Elazığ) cevherleşmelerinin özellikleri ve kökeni; Selçuk Üniv. 20. Yıl Jeoloji Semp. (Ed. S. Temur), Bildiriler, 149-157.
Brouxel, M., Lapierre, H., Michard, A. and Albarade, E., 1987, The deep layers of a Paleozoic arc: Geochemistry of the Coply-Balaklala series, northern California; Earth Planetary Sci. Let., 85, 386-400.
Fulignati, P., Gioncada, A. and Sbrana, A., 1999, Rare-earth element (REE) behaviour in the alteration fades of the active magmatic-hydrotermal system of Vulcano (Aeolian Islands, Italy); Volcanology and Geothermal Research, 88,325-342.
Gill, J. B., 1981, Orogenic andesites and plate tectonics; Springer, Berlin. 390 pp.
Haas, J. R., Shock E. L., and Sassani, D. C., 1995, Rare earth elements in hydrothermal systems: Estimates of standard partial molal thermodynamic properties of aqueous complexes of the rare earth elements at high pressures and temperatures; Geochim. Cosmochim. Acta, 59, 4329-4350.
Hole, M. J., Saunders, A. D., Mariner, G. F. and Tarney, J., 1984, Subduction of pelagic sediments; implications for the origin of Ce anomalous basalts from the Mariana Islands; The Geol. Soc, 141, 453-472.
Hoffman, A. W., 1988, Chemical differentitation of the Earth: the relationship between mantle, continental crust, and oceanic crust; Earth and Planetary Sci. Let., 90, 297-314.
Hopf, S., 1993, Behaviour of rare earth elements in geothermal systems of New Zealand; Geochem. Exp., 47, 333-357.
İnceöz, M., 1994, Harput (Elazığ) yakın kuzeyi ve doğusunun jeolojik özellikleri; Doktora Tezi, Fırat Üniv. Fen Bilimleri Enst. 112 s (yayınlanmamış).
Lewis, A. J., Palmer, M. R., Sturchio, N. C. and Kemp, A. J., 1997, The rare earth element geochemistry of acid-sulphate and acid-sulphate-chloride geothermal systems from Yellowstone National Park, Wyoming, USA; Geochim. Cosmochim. Acta, 61, 695-706.
Lottermoser, B. G., 1989, Rare earth element behaviour associated with strata-bound scheelite mineralisation, Broken Hill,.Australia; Chemical Geology, 78, 119-134.
Lottermoser, B. G., 1992, Rare earth elements and hydrothermal ore formation processes; Ore Geology Reviews, 7, 25-41.
Meen, J. K., 1990, Negative Ce anomalies in Archean amphiboltes and Laramide granitoids, southwestern Montanaa, U.S.A.; Chemical Geology, 81, 191-207.
Menzies, M., Blanchard, D. and Jacobs, J., 1977, Rare earth and trace element geochemistry of metabasalts from the Point Sal ophiolite, California; Earth j and Planetary Sci. Let., 37,203-215.
Michard, A., 1989, Rare earth element systematics in hydrothermal fluid; Geochim. Cosmochim. Acta, 53, 745-750.
Palacious, C. M., Hein, U. F. and Dulski, P., 1986, Behaviour of rare earth elements during hydrothermal alteration at the Buena Esperanza copper-silver deposit, northern Chile; Earth and Planetary Sci. Let., 80,208-216.
Reynaud, C., Jaillard, E'., Lapierre, H., Mamberti, M. and Mascle, G. H., 1999, Oceanic plateau and island arcs of southwestern Ecuador: Their place in the geodynamic evolution of northwestern South America; Tectonophysics, 307, i 235-254.
Sağıroğlu, A.,A986, Kızıldağ (Elazığ) cevherleşmelerinin özellikleri ve kökeni; Jeoloji Mühendisliği, 29,13-20.
Taylor, R. P., and Fryer, B. J., 1982, Rare earth element geochemistry as an aid to interpreting hydrothermal ore deposits; Metallization Associated with Acid Magmatism (Ed. A. M. Evans), 357-365.
Weaver, B. L. and Tarney, J., 1981, The Scourie dyke suite: Petrogenesis and geochemical nature of the Proterozoic sub-continental mantle; Contrib. Mineral, and Petrol, 78,175-188.
White, W. M. and Patchett, J., 1984, Hf-Nd-Sr isotopes and incompatible element abundances in island arcs: Implications for magma origin and crust mantle evolution; Earth and Planetary Sci. Let., 67,167-185.

APA	ALTUNBEY M, BÖLÜCEK C (2004). Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. , 111 - 123.
Chicago	ALTUNBEY Mehmet,BÖLÜCEK Cemal Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. (2004): 111 - 123.
MLA	ALTUNBEY Mehmet,BÖLÜCEK Cemal Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. , 2004, ss.111 - 123.
AMA	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. . 2004; 111 - 123.
Vancouver	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. . 2004; 111 - 123.
IEEE	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C "Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı." , ss.111 - 123, 2004.
ISNAD	ALTUNBEY, Mehmet - BÖLÜCEK, Cemal. "Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı". (2004), 111-123.

APA	ALTUNBEY M, BÖLÜCEK C (2004). Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. Geosound, 0(44-45), 111 - 123.
Chicago	ALTUNBEY Mehmet,BÖLÜCEK Cemal Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. Geosound 0, no.44-45 (2004): 111 - 123.
MLA	ALTUNBEY Mehmet,BÖLÜCEK Cemal Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. Geosound, vol.0, no.44-45, 2004, ss.111 - 123.
AMA	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. Geosound. 2004; 0(44-45): 111 - 123.
Vancouver	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı. Geosound. 2004; 0(44-45): 111 - 123.
IEEE	ALTUNBEY M,BÖLÜCEK C "Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı." Geosound, 0, ss.111 - 123, 2004.
ISNAD	ALTUNBEY, Mehmet - BÖLÜCEK, Cemal. "Oymaağaç (Elazığ) çevresinde magmatik kayaçlar içindeki hidrotermal alterasyon zonlarında element dağılımı". Geosound 44-45 (2004), 111-123.