Yıl: 2019 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 238 - 253 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-04-2021

Edebiyatın Metaforik Gücü

Öz:
“Metafor” demek “dil” demek, “dil” demek “metafor” demektir. Esasen metafor,etrafımızda gizli bir yaşam sürmektedir ve biz farkında olmasak da konuşurken ağzımızdandakikada ortalama altı metafor çıkar. Metaforik düşünme; kendimizi ve diğerlerinitanımamızı sağlamanın yanı sıra nasıl iletişim kurduğumuzu, nasıl öğrendiğimizi, nasıl keşifve icat ettiğimizi anlamak için son derece önemli ve gerekli bir araçtır. Dolayısıyla metaforbir konuşma biçiminden ziyade bir düşünme ve aynı zamanda da yaşanılan çevreyi vehadiseleri algılamak için farklı bir görme biçimidir. Bilhassa kavramsal metaforlar vegörüntü şemaları, ortak özellikleri paylaşan iki şey arasında gizli karşılaştırma yapanmetaforik düşünmenin temel unsurlarıdır. Bir edebî eserin de esas manası, içerisindebarındırdığı metaforlarda gizlidir. Öyle ki, edebî-bilimsel inşalar olarak metaforlar; bir çağın,bir kültürün, bir ortamın yansımasıdır ve onları kullananların faaliyetlerini ve düşünceleriniifade eder. Her ne kadar esas niyeti bu olmasa da metafor, bir entelektüel iklim yakalar vebizatihi kendi de bir bellek biçimidir. Nitekim dili ve yaşamı mucizevî kılan ve dilinimkânlarını sınırsız hâle getiren metaforlar, insanın kendisini, hayatı ve ötekini anlamasınınyegâne yoludur. Son derece yaratıcı olan metaforlar, üst bir dille kurulan edebî eserlerde iseçok daha işlevsel ve etkileyici olabilmektedir. Bu çalışmada, yazarın ya da şairin elindekikalemi âdeta sihirli bir değneğe dönüştüren, gücü ve tesiri sınırsız metaforun tanımı vekavram alanı hakkında bilgi verildikten sonra edebiyattaki işlevi değerlendirilecek ve KlasikTürk edebiyatından örneklerle somutlaştırılacaktır.
Anahtar Kelime:

THE METAPHORIC POWER OF LITERATURE

Öz:
“Metaphor” means “language”, “language means “metaphor”. Metaphor actually leads a secret life around us and although we are not aware, we are talking about six metaphors per minute. Metaphoric thinking not only helps us to know ourselves and others but also is an extremely important and necessary tool to understand how we communicate, how we learn, how we discover and invent. Therefore, metaphor is a way of thinking rather than a way of speaking and it is also a way of seeing to perceive the environment and events experienced. Especially, conceptual metaphors and image diagrams are essential elements of metaphoric thinking that makes a hidden comparison between two things that share common features. Moreover, metaphors as literary-scientific constructions are the reflection of an era, a culture, an environment and expresses the activities and thoughts of those who use them. Even though this is not the main intention, the metaphor captures an intellectual climate and it is actually a form of memory itself. Thus, metaphors that make language and life miraculous and make the possibilities of language unlimited are the only way to understand one's self, the life and the other. Metaphors, which are highly creative, can be much more functional and impressive in literary works established with a superior language. In this study, after giving information about the definition and conceptual field of metaphor that has unlimited power and influence and that transforms the pen into a magical wand in the hands of the author or poet, its function in literature will be evaluated and concretized with the examples from Classical Turkish literature.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aristoteles (2002), Poetika, çev. İsmail Tunalı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Aristoteles (2014), Retorik, çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: YKY Yay.
  • Black, Max (1954-1955), “Metaphor”, Proceedings of the Aristotelian Society, New Series, Vol. 55, s. 273-294.
  • Brittan, Simon (2003), Poetry, Symbol and Allegory (Interpreting Metaphorical Language from Plato to the Present), Charlotesville: University of Virginia Press.
  • Cassirer, Ernst (2011), Sembol Kavramının Doğası, çev. Milay Köktürk, Ankara: Hece Yay.
  • Cebeci, Oğuz (2013), Metafor ve Şiir Dilinin Yapısal Özellikleri, İstanbul: İthaki Yay.
  • Demirci, Kerim (2016), “Metafor: Bir Anlatım ve Üretim Mekanizması”, Edt. M. Sarıca, B. Sarıca, Dil Bilimleri Kültür ve Edebiyat, Ankara: Padam Yay., s. 330-343.
  • Draaisma, Douwe (2014), Bellek Metaforları/Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi, çev. Gürol Koca, İstanbul: Metis Yay.
  • Freud, Sigmund (1996), Düşlerin Yorumu, çev. Emre Kapkın, İstanbul: Payel Yay.
  • Hawkes, Terence (1980), Metaphor, London: Methuen Press.
  • Güçbilmez, Beliz (2012), “Bilmeden Babasını Öldürmüş Oğullar: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Benzetmelerden Yapılma Dünyası”, Dil ve Edebiyat Dergisi/Journal of Linguistics and Literature, S 9:2, s. 1-12.
  • Jakobson, Roman (2002), “The Metaphoric and Metonymic Poles”, Edited by R. Dirven, R. Pörings, Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast, NY: Mouton de Gruyter.
  • Jakobson, Roman (2003), “Metaforik ve Metonimik Kutuplar”, çev. E. Efe Çakmak, Kitap-lık, YKY Aylık Edebiyat Dergisi, S 65/Ekim, s. 76-78.
  • Lakoff, George ve Mark Johnson (1980), Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
  • Lakoff, George ve Mark Johnson (1987), Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind, Chicago and London: The University of Chicago Press.
  • Lakoff, George ve Mark Johnson and Mark Turner (1989), More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, The Chicago and London: University of Chicago Press.
  • Lakoff, George ve Mark Johnson (1992), “The Contemporary Theory of Metaphor”, (Erişim: 25.01.2016) http://terpconnect.umd.edu/~israel/lakoff-ConTheorMetaphor.pdf
  • Lakoff, George ve Mark Johnson ve Mark Johnson (2005), Metaforlar (Hayat, Anlam ve Dil), çev. Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: Paradigma Yay.
  • Langer, Susanne (1942), Philosophy in A New Key: A Study in The Symbolism of Reason, Rite and Art, USA: Harvard University Press.
  • Lodge, David, The Modes of Modern Writing, Bloomsbury Publishing.
  • Lodge, David, (2003), “Eğretileme ve Düzdeğişmece”, çev. Mehmet H. Doğan, Kitap-lık (Metafor Özel Sayısı), S 65/Ekim, s. 65-69.
  • Reagan, Charles E. (1979), Studies in the Philosophy of Paul Ricœur, Athens: Ohio University Press.
  • Rıcœur, Paul (1977), The Rule of Metaphor, Toronto: University of Toronto Press.
  • Rıcœur, Paul (2007), Yorum Teorisi ve Artı Anlam, çev. Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: Paradigma Yay.
  • Şevki, Abdullah (2009), Edebiyat ve Yorum, Ankara: Havuz Yay.
  • Tepebaşılı, Fatih (2013), Metafor Yazıları, Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Tomkinson, Fiona (2008), “Ricœur’ün Eğretileme Kuramı”, Cogito, S 56/Güz, s. 162-174.
  • Uçan Eke, Nagehan (2017), Klâsik Türk Edebiyatında Metaforik Üslûp, Ankara: Akçağ Yay.
  • Uçan Eke, Nagehan (2017), “Şehzade Mustafa Mersiyesi’nin Metaforik Açıdan İncelenmesi”, Söylem Filoloji Dergisi, C. 2, S. 4, s. 56-67.
  • Yang, Xu (2015), “A Cognitive Poetic Approach to the Function of Metaphor”, Scientific Research Publishing/Advances in Literary Study, S 3, s. 84-88.
APA UÇAN EKE N (2019). Edebiyatın Metaforik Gücü. , 238 - 253.
Chicago UÇAN EKE Nagehan Edebiyatın Metaforik Gücü. (2019): 238 - 253.
MLA UÇAN EKE Nagehan Edebiyatın Metaforik Gücü. , 2019, ss.238 - 253.
AMA UÇAN EKE N Edebiyatın Metaforik Gücü. . 2019; 238 - 253.
Vancouver UÇAN EKE N Edebiyatın Metaforik Gücü. . 2019; 238 - 253.
IEEE UÇAN EKE N "Edebiyatın Metaforik Gücü." , ss.238 - 253, 2019.
ISNAD UÇAN EKE, Nagehan. "Edebiyatın Metaforik Gücü". (2019), 238-253.
APA UÇAN EKE N (2019). Edebiyatın Metaforik Gücü. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 238 - 253.
Chicago UÇAN EKE Nagehan Edebiyatın Metaforik Gücü. Söylem Filoloji Dergisi 4, no.2 (2019): 238 - 253.
MLA UÇAN EKE Nagehan Edebiyatın Metaforik Gücü. Söylem Filoloji Dergisi, vol.4, no.2, 2019, ss.238 - 253.
AMA UÇAN EKE N Edebiyatın Metaforik Gücü. Söylem Filoloji Dergisi. 2019; 4(2): 238 - 253.
Vancouver UÇAN EKE N Edebiyatın Metaforik Gücü. Söylem Filoloji Dergisi. 2019; 4(2): 238 - 253.
IEEE UÇAN EKE N "Edebiyatın Metaforik Gücü." Söylem Filoloji Dergisi, 4, ss.238 - 253, 2019.
ISNAD UÇAN EKE, Nagehan. "Edebiyatın Metaforik Gücü". Söylem Filoloji Dergisi 4/2 (2019), 238-253.