İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler

KURT, Ahmet Öner; YAPICI, Gülçin; BUĞDAYCI, Resul; ONER, SEVA; ŞAŞMAZ, C. Tayyar; ULUDOĞAN, Cenk; GOKCE, Huseyin; ÇOMU, Fatih

doi:10.20518/tjph.473364

İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler

Resul BUĞDAYCI, (Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

C. Tayyar ŞAŞMAZ, (Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Cenk ULUDOĞAN, (Mersin Diş Hekimleri Odası, Mersin, Türkiye)

Ahmet Öner KURT, (Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Seva ÖNER, (Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Gülçin YAPICI, (Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Hüseyin GÖKÇE, (Mersin İl Sağlık Müdürlüğü, Mersin, Türkiye)

Fatih ÇOMU (Mersin Diş Hekimleri Odası, Mersin, Türkiye)

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi

7 3

Yıl: 2019 Cilt: 17 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 228 - 237 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20518/tjph.473364 İndeks Tarihi: 28-04-2021

İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler

Öz:

Amaç: İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinde, diş çürükleri ve diş çürüğü ile ilişkili bazı etmenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın verileri Mersin’in Toroslar ilçesinde 2008-2012 yılında yürütülen “Güçlü Dişler” projesinden alındı. Çalışmaya 41 ilkokulun birinci sınıfında okuyan 4323 öğrencinin 4010’unun verileri dâhil edildi. Öğrenciye ait sosyodemografik özellikler tanımlayıcı istatistiklerle özetlendi. Diş çürüğü ile ilişkili olabilecek değişkenlerin araştırılmasında ki-kare, t-test, Linear by linear association ve lojistik regresyon testleri kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık düzeyi α≤0.05 olarak kabul edildi. Bulgular: Çalışmaya alınan 4010 ilköğretim 1.sınıf öğrencisinin %79.5’i yedi yaşında ve %51.9’u erkekti. Öğrencilerden %48.4’ü daha önce hiç diş hekimine gitmemişti. Öğrencilerde; ortalama çürük diş sayısı süt dişlerinde 4.4±3.6 (dmf=4.49±3.6), kalıcı dişlerde 0.4±0.9 (DMF=0.42±1.0), toplam çürük sayısı ise ortalama 4.9 (±3.5)’ti. Süt dişi çürüğü prevalansı erkeklerde (%85.8) kızlara (%82.8) göre daha fazla (p<0.05), kalıcı diş çürüğü prevalansı ise kızlarda (%20.6) erkeklere (%17.6) göre daha fazlaydı (p<0.05). Öğrencilerin %25.6’sında en az bir süt dişi kaybı, %1’inde en az bir kalıcı diş kaybı bulunmaktaydı. Binary logistik regresyon analizi ile anne eğitiminin yetersiz olmasının 1.84 (CI 1.27-2.67) kat, baba eğitiminin yetersiz olmasının 1.47 (CI 1.13-1.92) kat, çocuğun her gün şeker yemesinin 1.58 (CI 1.18-2.12) kat diş çürüğü olma olasılığını artırdığı saptanmıştır. Sonuç: Diş fırçalama alışkanlığının, okul öncesi dönemde kazandırılması gerektiği, ulusal bir politika olarak kabul edilmelidir. Okullarda velilerin, yapılacak ağız diş sağlığı koruma programlarına dâhil edilmesi, okul kantinindeki şekerli yiyeceklerin ve içeceklerin de kontrol altına alınması önerilir.

Anahtar Kelime:

The prevalence of dental care in primary school students and related factors

Öz:

Objective: The aim of this study was to investigate the incidence of dental caries and related factors in first year primary school students. Methods: The data of the study was taken from the “Strong Teeth” project conducted in 2008-2012 in Mersin, Toroslar district. The data of 4010 out of 4323 students in the first year of 41 primary schools were included in the study. Chi-square, t-test, linear by linear association and logistic regression tests were used to investigate the variables related to dental caries. Statistical significance level was accepted as α ≤0.05. Results: Of the 4010 primary school students included in the study, 79.5% were seven years old and 51.9% were male. 48.4% of the students had never been to a dentist before. The mean numberof decayed teeth was 4.4±3.6 (DMF=4.49±3.6) in primary teeth, 0.4±0.9 (DMF=0.42±1.0) in permanent teeth, and the total number of caries was 4.9 (±3.5). The prevalence of milk tooth decay was higher in boys (85.8%) than girls (82.8%), while the prevalence of permanent tooth decay was higher in girls (20.6%) than boys (17.6%) (p <0.05). 25.6% of the students had at least one loss of milk teeth and 1% had at least one permanent tooth loss. Binary logistic regression analysis showed that inadequate maternal education increased the likelihood of children presenting with caries 1.84 (CI 1.27-2.67) times, while inadequate father education increased the same likelihood by 1.47 (CI 1.13-1.92) times and eating sugar every day by 1.58 (CI 1.18-2.12) times. Conclusion: It should be accepted as a national policy that the tooth brushing habit should be gained in the preschool period. In schools, it is recommended that parents should be included in oral dental health protection programs and that sugary foods and drinks in the school canteen should be controlled.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Günerkan B, Güçiz Doğan B. Ağız ve diş sağlığı (Editörler: Akın L, Güler Ç. Halk sağlığı Temel Bilgiler 3.Cilt) Hacettepe Üniversitesi yayınları, Üçüncü basım. Ankara 2015:1854-1867.
2. Vargas CM, Arevalo O. How Dental Care Can Preserve and Improve Oral Health. Dent Clin N Am 2009;53: 399–420.
3. Afşin H, Soysal Z. Çocuk Dişleri. İçinde Afşin H, Eds. Diş Hekimliğinde Anamnez). Birinci Baskı, Nobel Kitabevi; 2006. p. 271-288.
4. Taboada-Aranza O1, Rodríguez-Nieto K.Prevalence of plaque and dental decay in the first permanent molar in a school population of south Mexico City Bol Med Hosp Infant Mex 2018;75(2):113-118.
5. Özer F. Mersin İl Merkezinde ilköğretim 1. ve 6. Öğrencilerinin temel Sağlık davranışları ve etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya 2001:44.
6. Gücük S, Durak AH. İlkokul birinci sınıf öğrencilerin sağlık taramalarının değerlendirilmesi: Bolu il örneği. TAF Preventive Medicine Bulletin 2012;11(5):565-570.
7. Yurdasal B, Bozkurt Aİ, Öz İ, Tanrıverdi S, Taş E, Nalbant M. Denizli ağız diş sağlığını geliştirme projesi; 3. Yıl sonuçları. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2012;10(1):44-52.
8. Çalışkan D, Işık A, Yaşar F, Yıldırım N, Elhan A. Park Sağlık Ocağı Bölgesindeki bir ilkokulda diş çürükleri ve etkili Faktörler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 1999;52(2):77-82.
9. Adam C, Eid A, Riordan PJ, Wolikow M and Cohen F. Caries experience in the primary dentition among French 6-yearolds between 1991 and 2000. Community Dent Oral Epidemiol 2005; 33: 333-340.
10. Alwayli HM, Alshiha SA, Alfraih YK, Hattan MA, Alamri AA, Aldossary MS. A survey of fissure sealants and dental caries prevalence in the first permanent molars among primary school girls in Riyadh, Saudi Arabia. Eur J Dent 2017 Oct-Dec;11(4):455-460.
11. Dye BA, Thornton-Evans G, Li X, Lafolla TJ. Dental Caries and Sealant Prevalence in Children and Adolescents in the United States, 2011–2012. NCHS Data Brief March no 191. Hyatswille, MD: National Center for Health Statistics. 2015.
12. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı, Koruyucu ağız diş sağlığı programı florürlü vernik uygulama rehberi 27.10.2014
13. Oral Health Surveys Basic Methods 5th Edition WHO Library Cataloguing-in-Publication Data WHO Press, 20 Avenue Appia, 1211 Geneva 27, Switzerland, 2013
14. Gökalp s, Doğan BG, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. Beş, Oniki, Onbeş yaş çocukların Ağız Diş Sağlığı Profili 2004-Türkiye. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2007;31(4):3-10.
15. Gülhan A, Akıncı T, Uz M. 7-15 yaş arasındaki çocuklarda çürük sıklığı ve ağız hijyeni. İÜ Diş Hekimliği Dergisi 1991;25(2): 101-105.
16. Hashim R, ThomsonWM, Ayers KMS, Lewsey JD, Awad M. Dental caries experience and use of dental services among preschool children in Ajman, UAE. Int J Paediatr Dent 2006 Jul;16(4):257- 262.
17. Dixit LP, Shakya A, Shrestha M, Shrestha A. Dental caries prevalence, oral health knowledge and practice among indigenous Chepang school children of Nepal. BMC Oral Health 2013 May:13(20):2-5.
18. Hassoy H, Ergin I, Meseri R, Mermer G, Erden EH. İzmir İli Kemalpaşa ilçesi ilköğretim öğrencilerinde ağız diş sağlığı durumu ve ilişkili faktörler. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi 2013;3(2):97- 104.
19. Namal N, Ertem-Vehid H, Vehid S, Can G. Altı-On İki Yaş Grubu Çocukların Diş Sağlığını Etkileyen Anneye Ait Faktörlerin Araştırılması. Çocuk Dergisi 2009;9(3):123-126.
20. Eğri M, Kayaoğlu A, Önder Y, Çıtıl R. Tokat İl Merkezindeki İlköğretim 12 Yaş Öğrencilerde DMFT İndeksi ve İlişkili Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7(3):198-207.
21. Koçanalı B, Topaloğlu Ak A, Çoğulu D. Çocuklarda Diş Çürüğüne Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi. The Journal of Pediatric Research 2014;1(2):76-79.
22. Llena C, Forner L. Dietary Habits in a Child Population in Relation to Caries Experience. Caries Res 2008;42:387–393.
23. Pena Fernandez M, Bermejo Fenoll A. Epidemiology of caries in Alicante preschoolers. Av Odontoestomatol 1990 Apr;6(4):280-4.

APA	BUĞDAYCI R, ŞAŞMAZ C, ULUDOĞAN C, KURT A, ONER S, YAPICI G, GOKCE H, ÇOMU F (2019). İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. , 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
Chicago	BUĞDAYCI Resul,ŞAŞMAZ C. Tayyar,ULUDOĞAN Cenk,KURT Ahmet Öner,ONER SEVA,YAPICI Gülçin,GOKCE Huseyin,ÇOMU Fatih İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. (2019): 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
MLA	BUĞDAYCI Resul,ŞAŞMAZ C. Tayyar,ULUDOĞAN Cenk,KURT Ahmet Öner,ONER SEVA,YAPICI Gülçin,GOKCE Huseyin,ÇOMU Fatih İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. , 2019, ss.228 - 237. 10.20518/tjph.473364
AMA	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. . 2019; 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
Vancouver	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. . 2019; 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
IEEE	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F "İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler." , ss.228 - 237, 2019. 10.20518/tjph.473364
ISNAD	BUĞDAYCI, Resul vd. "İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler". (2019), 228-237. https://doi.org/10.20518/tjph.473364

APA	BUĞDAYCI R, ŞAŞMAZ C, ULUDOĞAN C, KURT A, ONER S, YAPICI G, GOKCE H, ÇOMU F (2019). İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 17(3), 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
Chicago	BUĞDAYCI Resul,ŞAŞMAZ C. Tayyar,ULUDOĞAN Cenk,KURT Ahmet Öner,ONER SEVA,YAPICI Gülçin,GOKCE Huseyin,ÇOMU Fatih İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 17, no.3 (2019): 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
MLA	BUĞDAYCI Resul,ŞAŞMAZ C. Tayyar,ULUDOĞAN Cenk,KURT Ahmet Öner,ONER SEVA,YAPICI Gülçin,GOKCE Huseyin,ÇOMU Fatih İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, vol.17, no.3, 2019, ss.228 - 237. 10.20518/tjph.473364
AMA	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2019; 17(3): 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
Vancouver	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2019; 17(3): 228 - 237. 10.20518/tjph.473364
IEEE	BUĞDAYCI R,ŞAŞMAZ C,ULUDOĞAN C,KURT A,ONER S,YAPICI G,GOKCE H,ÇOMU F "İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler." Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 17, ss.228 - 237, 2019. 10.20518/tjph.473364
ISNAD	BUĞDAYCI, Resul vd. "İlköğretim Birinci sınıf öğrencilerinde diş çürüğü sıklığı ve etkileyen faktörler". Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 17/3 (2019), 228-237. https://doi.org/10.20518/tjph.473364