TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ŞENEL UZUNKAYA, Seçil

TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Seçil ŞENEL UZUNKAYA (İstanbul Medipol Üniversitesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Uluslararası Lojistik Yönetimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

6 2

Yıl: 2020 Cilt: 19 Sayı: Özel Ek Sayfa Aralığı: 14 - 30 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-05-2021

TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:

Bu çalışmanın amacı Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ardından iktisadi olarak gelişmesi vekalkınması amacıyla uygulamaya konulan Sanayi Planlarının ve Kalkınma Planlarının incelenerek,ekonomiye olan etkilerinin araştırılmasıdır. Literatür taraması sonucunda 1960 yılında Devlet PlanlamaTeşkilatının kurulmasından önceki süreçte dünya konjonktüründeki yaşanan krizler ve savaşlar nedeniyleplanlı ekonomiye geçme çabalarının başarısızlıkla sonuçlandığı ve uygulamaya çalışılan Sanayi Planlarınınhedeflerine ulaşamadığı anlaşılmaktadır. 1963-1967 yıllarını kapsayan Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planıile planlı ekonomiye geçildiği ve 1967-1972 yılları arasında İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planının, 1973-1977 yılları arasında da Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planının uygulandığı görülmektedir. Uygulanan ilküç plan ile yüksek kalkınma hızının hedeflendiği ve sanayiye dayalı büyümenin temel amaç olarak kabuledildiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelime:

EVALUATION OF INDUSTRY AND DEVELOPMENT PLANS IN TURKISH ECONOMY BETWEEN THE YEARS 1923-1977

Öz:

The purpose of this study is to investigate the impacts of Industrial Plans and Development Plans put into practice after the establishment of the Republic of Turkey and investigating their effects on the economy in order to improve and develop economically. As a result of the literature review, it is understood that the efforts to switch to the planned economy have failed due to the crises and wars in the world conjuncture in the period prior to the establishment of the State Planning Organization in 1960, and the Industrial Plans that were tried to implement did not reach their goals. It is seen that with the First Five-Year Development Plan covering the years 1963-1967, the economy was planned and the Second Five-Year Development Plan was implemented between 1967-1972 and the Third Five-Year Development Plan was implemented between 1973-1977. It is understood that with the first three plans implemented, high development rate is targeted and industrial growth is accepted as the main goal.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçay, Ü. (2007). Kapitalizmi Planlamak Türkiye’de Planlama ve DPT’nin Dönüşümü. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
Altıparmak, A. (2002). Türkiye’de Devletçilik Döneminde Özel Sektör Sanayinin Gelişimi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13,41.
Avcıoğlu, D. (1982).Türkiye’nin Düzeni, Dün, Bugün, Yarın. İstanbul: Tekin Yayınevi.
Aydoğan, M. (2000). Yeni Dünya Düzeni, Kemalizm ve Türkiye, 2. Cilt, İstanbul: Otopsi Yayınevi.
Başol, K. (2001). Türkiye Ekonomisi. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
Berkes, N. (1997). İkiyüz Yıldır Neden Bocalıyoruz, İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
Boratav, K. (1990) Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Dinçer, M. Z. (1993). Turizm Ekonomisi ve Türkiye Ekonomisinde Turizm. İstanbul: Filiz Kitabevi, 102.
DPT. (1963). Devlet Planlama Teşkilatı, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963- 1967), Ankara: DPT Yayınları. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2018/10/Birinci_Bes_Yillik_Kalkinma _Plani-1962-1967.pdf Erişim, 10.02.2020.
DPT. (1968). Devlet Planlama Teşkilatı, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968 - 1972), Ankara: DPT Yayınları. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2018/11/%C4%B0kinci-Be%C5%9FY%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1968- 1972%E2%80%8B.pdf. Erişim, 10.02.2020.
DPT. (1973), Devlet Planlama Teşkilatı, Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973- 1977), Ankara: DPT Yayınları http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2018/11/%C3%9C%C3%A7%C3%B Cnc%C3%BC-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nmaPlan%C4%B1-1973-1977%E2%80%8B.pdf.Erişim, 10.02.2020.
DPT. (1991) Türkiye’de Planlama ve Serbest Piyasa Ekonomisi. Ankara: DPT Yayınları.
Ertuna, Ö. (2004). 1923'ten Bugüne Türkiye Ekonomisi ve 2023'e Doğru Hedefler. İstanbul: MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, 21.
Eser, U. (1993). Türkiye'de Sanayileşme. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. Eşiyok, B. A. (2009). Sanayi Planlarından 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı’na: Bir Dönüşümün Kısa Bir Öyküsü. Memleket, Siyaset, Yönetim, 4(11), 86-131.
Güven, S. (1995) Türkiye’de Sosyal Planlama. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
Hiç, M. (1974) Kapitalizm Sosyalizm Karma Ekonomi ve Türkiye. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları. 2.Baskı.
Irmak, E. (1992) Dünden Bugüne Kapitalist Gelişme ve Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Etki Yayınevi.
İnan, A.A. (1973) Türkiye Cumhuriyetinin 2. Sanayi Planı (1936), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Kafaoğlu, A. B. (2004) Türkiye Ekonomisi Yakın Tarih-1. İstanbul: Analiz Yayınları.
Kansu, G. (2004). Planlı Yıllar Anılarla DPT'nin Öyküsü. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Karaer, T. (1987). Kamu Yönetimini Yeniden Düzenleme Girişimleri ve Sonuçları Üzerine Bir Deneme, Amme İdaresi Dergisi, 20 (2): 25-46.
Karluk, R. (2007). Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Dönüşüm. İstanbul: Beta Yayınları. 11.Baskı.
Kepenek, Y. , Yentürk, N. (1997). Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitabevi. 9.Baskı.
Keyder, Ç. (1993). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Koraltürk, M. (2002). Türkiye Ekonomisi, (1920-1960). Ankara: Türkler Ansiklopedisi. C.17, Yeni Türk Yayınları.
Okçuoğlu, İ. (2001). Türkiye’de Kapitalizm’in Gelişmesi Ve Küçük Burjuva Devrimciliği. 3.Kitap. İstanbul: Ceylan Yayınları.
Oktay Y. (2003). Cumhuriyetin İktisat Tarihi. İstanbul: Homer Kitabevi. 93.
Öney, E. (1987). İktisadi Planlama. Ankara: Savaş Yayınları.
Öztürk, A. (1987). Ekonomik Planlama, Bursa: Örnek Kitabevi.
Parasız, İ. (1998). Türkiye Ekonomisi 1923’ten Günümüze İktisat ve İstikrar
Politikaları. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
Pıçak, M. (2010). Planlı Kalkınma Dönemi Türkiye İhracat Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme, Mevzuat Dergisi, Yıl:13, Sayı:148.
Salep, M. (2017). Türk İktisat Tarihi Açısından Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). Ankara: Turkish Studies, 12/12.
Sezen, S. (1999). Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, 293.
Somel, A. (2010). Devletçilik ve Planlama Tartışmalarına Damga Vuran Forum Dergisi, İstanbul: Yazılama Yayınevi.
Soysal, İ. (1997). Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye Olaylar Kronolojisi (1945-1975), İstanbul: İsis Yayınları.
Şahin, H. (1997). Türkiye Ekonomisi, Tarihsel Gelişimi - Bu günkü Durumu. Bursa: Ezgi Kitabevi. 4. Baskı
Şenses, F. Taymaz E. (2003). Unutulan Bir Toplumsal Amaç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı? Economik ResearchCenter:http://erc.metu.edu.tr/en/system/files/menu/series03/0301.pdf (27.04.2020)
Takım, A. (2011). Türkiye’de 1960-1980 Yılları Arasında Uygulanan Kalkınma Planlarında Maliye Politikaları. Maliye Dergisi, Sayı 160.
Tecer, M. (2007). Atatürk Döneminde (1923-1938) Ekonomik Örgütlenme, Amme İdaresi Dergisi, 39 (4), Ankara, 75.
Tekeli, İ. (1979). “II. Dünya Savaşı Sırasında Hazırlanan Savaş Sonrası Kalkınma Plan ve Programları”, ODTÜ Gelişme Dergisi Özel Sayısı, s. 289-327.
Tekeli, İ., İlkin S. (1974) Savaş Sonrası Ortamda 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı, Kalite Matbaası, Ankara.
Tezel, Y. S. (1982). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1959), Ankara: Yurt Yayınevi.
Tokgöz, E. (2001). Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2001). Ankara: İmaj Yayınevi. 6.Baskı
Tortop N. .İsbir E. G. (1986). Yönetim Bilimi, Ankara: Bilim Yayınları. 205-206.
Yenigül, S. B. (2017). Kırsal Kalkınma Politikalarında Yeni Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye’nin Kırsal Kalkınma Politikalarına Etkisi, Planlama. 27(1): 16–25.
Yücel, H. (2017). Cumhuriyet Ekonomisinin Kuruluşu ve Gelişimi. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 347.
Zeytinoğlu, E. (1970). Türkiye Ekonomisi Dersleri. İstanbul: Kutulmuş Matbaası.

APA	ŞENEL UZUNKAYA S (2020). TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. , 14 - 30.
Chicago	ŞENEL UZUNKAYA Seçil TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. (2020): 14 - 30.
MLA	ŞENEL UZUNKAYA Seçil TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2020, ss.14 - 30.
AMA	ŞENEL UZUNKAYA S TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 14 - 30.
Vancouver	ŞENEL UZUNKAYA S TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 14 - 30.
IEEE	ŞENEL UZUNKAYA S "TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.14 - 30, 2020.
ISNAD	ŞENEL UZUNKAYA, Seçil. "TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ". (2020), 14-30.

APA	ŞENEL UZUNKAYA S (2020). TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Özel Ek), 14 - 30.
Chicago	ŞENEL UZUNKAYA Seçil TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.Özel Ek (2020): 14 - 30.
MLA	ŞENEL UZUNKAYA Seçil TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.Özel Ek, 2020, ss.14 - 30.
AMA	ŞENEL UZUNKAYA S TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(Özel Ek): 14 - 30.
Vancouver	ŞENEL UZUNKAYA S TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(Özel Ek): 14 - 30.
IEEE	ŞENEL UZUNKAYA S "TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ." Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.14 - 30, 2020.
ISNAD	ŞENEL UZUNKAYA, Seçil. "TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE 1923-1977 YILLARI ARASINDAKİ SANAYİ VE KALKINMA PLANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ". Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/Özel Ek (2020), 14-30.