DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 46 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1017 - 1062 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-05-2021
DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ
Öz: Uyuşmazlıkların çözümü için arabuluculuk yoluna başvuru ihtiyari olmakla birlikte, istisnaî olarak medeni yargının görev alanına giren bazı uyuşmazlıkların çözümü için dava açmadan önce arabulucuyabaşvurulmuş olması özel bir dava şartı olarak düzenlenmiştir (İşMKm.3; TTK m.5/A; TKHK m.73/A). Uygulamada bu kapsamda kalmayan uyuşmazlıklar için de arabulucuya başvuru zorunluluğuna ilişkinusulün tercih edildiği, bu şekilde yapılan başvurularda arabulucularındava şartına ilişkin hükümleri kendiliğinden dikkate alarak, bu başvuruları “sehven kayıt” kapsamında kapattıkları gözlemlenmektedir. Buçalışmada, özellikle arabuluculuk müessesesinin niteliği, arabulucununhukukî statüsü ve bu kapsamda arabulucunun yetkisinin sınırları dikkatealınarak, söz konusu uygulamanın hukuka uygun olup olmadığı değerlendirilmektedir. Ayrıca Adalet Bakanlığı tarafından hayata geçirilmeyehazırlanılan uzman arabuluculuk uygulamasının özellikle arabulucuyabaşvuru zorunluluğu bakımından ortaya çıkaracağı sorunlara işaret edilerek bu konuda çözüm önerileri sunulmaktadır.
Anahtar Kelime: THE PROBLEM OF EX MERO MOTU CONSIDERATION OF THE CAUSE OF ACTION BY THE MEDIATOR AND CORRECTION OF ERRORS MADE WITHIN THIS SCOPE
Öz: Although appealing to mediation for dispute resolution is discretionary, in exceptional cases appealing to mediation before filing a case is stipulated as a cause of action (İşMK art.3; TTK art.5/A). It is observed that in practise the procedure for compulsory mediation is applied to cases which are not within this scope and files are closed within the scope of “erroneous registration” by mediators through ex mero motu consideration of provision about the cause of action. This paper evaluates the compliance of the said practice with the law with a particular focus on the nature of mediation, the legal status of the mediator and whether mediators possess the power to ex officio application of the law. In addition to these, problems which may be created by the specialist mediator practice intended by the Ministry of Justice will be referred and possible solutions will be proposed.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akkan, Mine: “Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılan Hususlarda Dava Açma Yasağı ve Sonuçları”, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 2, 2018, (s. 1-31).
- Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis: Medeni Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 2009.
- Alangoya, Yavuz: “Yargılama Sırasında Tarafta (Yanda) İradi Olarak Meydana Gelen Değişme Hakkında Düşünceler”, (İÜMHA Dergisi, C.III. İstanbul 2011/5, (s. 125-194)).
- Albayrak, Hakan: “Eşitlik ve Tarafsızlık İlkelerinin Zorunlu Arabuluculuk Bağlamında Yeniden Değerlendirilmesi Zorunluluğu”, (Gaun JSS, S.12-14/2018, (s.12-24))
- Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2018, (Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası-Usûl).
- Arslan, Ramazan/Tanrıver, Süha: Yargı Örgütü, Anakara 2001.
- Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2019, (Atalı/Ermenek/Erdoğan-Usûl).
- Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Ünal Kaya, Hilal: Yargı Örgütü, Ankara 2019.
- Atalı, Murat: “Zorunlu Arabuluculuğun Yargılama Hukuku Bakımından Ortaya Çıkardığı Sorunlar”, (Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2018, (s.137-154).
- Atasoy, Ömer Adil/Bilgin, Olçum Berk: “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Konusunda Açılacak Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk Uygulaması ve Sorumluluk Davasına Etkisi”, (AYÜHFD 2019/2, (s. 111-165)).
- Atay, Ender Ethem: İdare Hukuku, Ankara 2018.
- Azaklı Arslan, Betül: Medenî Usûl Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk, Ankara 2018, (Azaklı Arslan-Arabuluculuk).
- Azaklı Arslan, Betül: “Zorunlu Arabuluculuk Faaliyetinin Niteliği Bakımından Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu”, (Ak Deniz Ün. HFD, Haziran 2018, C.VIII, S.1, s.189 - 223), (Azaklı ArslanSorumluluk).
- Başlar, Kemal: Anayasa Yargısında “Davaya Bakmakta Olan Mahkeme Kavramı, Anayasa Yargısı İncelemeleri, Ağustos 2006, (s. 219-257).
- Bolayır, Nur: Medenî Usûl Hukukunda Hâkimin Hukuku Re’sen Uygulaması İlkesi, İstanbul 2019.
- Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2019.
- Budak Ali Cem: “Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk”, (Medenî Usûl ve İcra-İflas Hukuku Dergisi, C.XLII, İstanbul 2019).
- Canbolat, Talat: İş Hukuku Bakımından Arabuluculuk, Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2018, (s. 95-110).
- Çağlayan, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, Ankara 2017.
- Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, İstanbul 2019.
- Eminoğlu, Cafer/Erdoğan, Ersin: Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Zorunlu (Dava Şartı) Arabuluculuk, Ankara 2020.
- Eren, Fikret: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2012.
- Ermenek, İbrahim/Azaklı Arslan, Betül: “İcra ve İflas Hukuku Açısından Ticari Davalarda Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu”, (Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2020/148, (s.135-196)).
- Ermenek, İbrahim: “Yargı Kararları Işığında Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri”, (GÜHFD (Prof. Dr. Oğuz Kürşat Ünal’a Armağan), V.XVII, 2013/1-2, (s. 563-630)), (Ermenek -Tüketici).
- Gözler, Kemal: İdare Hukuku Dersleri, Bursa 2007.
- Gözübüyük, Şeref/Tan, Turgut: İdare Hukuku, Genel Esaslar, C. I, Ankara 2001.
- Ildır, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, Ankara 2003.
- İyilikli, Ahmet Cahit: Hukuk Yargılamasında Kesin Hüküm, Ankara 2020.
- Kalabalık, Halil: İdare Hukukunun Temel Kavram ve Kurumları, Konya 2014.
- Kaya, Meral: Anayasa Yargısında İtiraz Yolunda İlk İnceleme, Ankara 2008.
- Kekeç̧, E. Kısmet: Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler, Ankara 2014.
- Kıyak, Emre: “Medenî Usûl Hukukunda Maddî Hataların Düzeltilmesi (HMK m.183)”, (Terazi Hukuk Dergisi, S.134, Ekim 2017, www.jurix.com.tr).
- Koçyiğit, İlker/Bulur, Alper: Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk, Ankara 2019.
- Kurt Konca, Nesibe: “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk”, Seta Perspektif, Aralık 2018, S. 225, www.seta.org, e.t: 02.10.2019.
- Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2018, (Kuru-Usûl).
- Kuru, Baki: Medenî Usûl Hukuku El Kitabı, Cilt I, Ankara 2020, (Kuru-Usûl I).
- Kuru, Baki: Medenî Usûl Hukuku El Kitabı, Cilt II, Ankara 2020, (Kuru-Usûl II).
- Meriç, Nedim: Medenî Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi, Ankara 2011.
- Moore Christopher W.: Arabuluculuk Süreci (4. Baskı), Tarkan Kaçmaz, Abbas Türnüklü, Mustafa Tercan (Çev.), Ankara 2016.
- Muşul, Timuçin: Medeni Usûl Hukukunda Terdit İlişkileri, Ankara 2009.
- Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, C.III, İstanbul 1966.
- Özbek M. Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü̈, Ankara 2016.
- Özekes, Muhammet: Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, C.III, İstanbul 2017, (Özekes-Pekcanıtez Usûl).
- Özekes, Muhammed/Çiftçi, Pınar: “Menfi Tespit Davalarını Zorunlu Arabuluculuğa Dâhil Saymanın Gereksizliği Üzerine (İstanbul BAM Kararları Örneğinden Bir Bakış”), (Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2020/148, (s. 101-134)).
- Özekes, Muhammet: “Zorunlu Arabuluculuğun Hak Arama Özgürlüğü ve Arabuluculuk İlkeleri Bakımından Değerlendirilmesi”, (Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2018, (s. 111-136).
- Özkaya-Ferendeci, H. Özden: Kesin Hükmün Objektif Sınırları, İstanbul 2009.
- Paslı Ali: Ticari İşletme ve Ticaret Şirketleri Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi: Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesinin Yorumu, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, (Editör: Ceyda Süral, Mehmet Ertan Yardım), Ankara 2019.
- Pekcanıtez, Hakan: Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, C.II, İstanbul 2017.
- Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku, İstanbul 2019.
- Saraç, Şükrü: “İnşaat Sektöründeki Uyuşmazlıkların Arabuluculuk Yöntemi İle Çözülmesi”, (İnşaat Sanayi Dergisi, Ankara 2019, S.173, (s. 54-66)).
- Tanrıver, Süha: “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, (Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara 2006, S. 64, (s. 151-177)), (Tanrıver - Arabuluculuk).
- Tanrıver, Süha: Medenî Usûl Hukuku, Cilt I-Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Ankara 2018, (Tanrıver-Usûl).
- Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Arabuluculuk, Ankara 2020.
- Tanrıver, Süha: “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”, (Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara 2020/147, (s. 111- 142)) (Tanrıver-Dava Şartı Arabuluculuk).
- Tanrıver, Süha: Medenî Yargıda Bilirkişilik, Ankara 2016, (Tanrıver -Bilirkişilik).
- Taşpolat Tuğsavul, Melis: Türk Hukukunda Arabuluculuk, Ankara 2012.
- Tekinay, Selahaddin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümleri, İstanbul 1993.
- Ulusoy, Ali: “Yeni Anayasal Durumda Kamu Hizmeti ve Kamu Hizmetinin Görülüş Usûlleri” İn Hukuk-Ekonomi Perspektifinden Uluslararası Tahkim ve Kamu Hizmeti, Ankara 2001, (Ulusoy-Kamu Hizmeti).
- Ulusoy, Ali: Yeni İdare Hukuku, Ankara 2019, (Ulusoy-İdare).
- Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, İstanbul 2000.
- Yakıcı, Özge: Bireysel İş Hukukunda Arabuluculuk, Ankara 2019.
- Yardım, M. Ertan: Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, (Editör: Ceyda Süral, Mehmet Ertan Yardım), Ankara 2019.
- Yazıcı Tıktık, Çiğdem: Arabuluculukta Gizliliğin Korunması, İstanbul 2013.
- Yıldırım, Kamil: “Medeni Usûl Hukukunda Dava Konusu Teorileri”, (MÜHFA Dergisi, İstanbul 1991, C. 6, (s. 23-50)).
- Yıldırım, Turan/Yasin, Melikşah/Karan, Nur/Özdemir, H, Eyüp/ Üstün, Gül/Tekinsoy, Okay: İdare Hukuku, İstanbul 2012.
- Yılmaz, Abdülhamit: “Bölge Adliye Mahkemesi Kararları Işığında Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk ve Tüketici Kredisi Sözleşmeleri”, (AndHD 2018/1 (s. 219 - 238)).
| APA | ERMENEK İ (2020). DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. , 1017 - 1062. |
| Chicago | ERMENEK İbrahim DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. (2020): 1017 - 1062. |
| MLA | ERMENEK İbrahim DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. , 2020, ss.1017 - 1062. |
| AMA | ERMENEK İ DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. . 2020; 1017 - 1062. |
| Vancouver | ERMENEK İ DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. . 2020; 1017 - 1062. |
| IEEE | ERMENEK İ "DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ." , ss.1017 - 1062, 2020. |
| ISNAD | ERMENEK, İbrahim. "DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ". (2020), 1017-1062. |
| APA | ERMENEK İ (2020). DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. Yargıtay Dergisi, 46(4), 1017 - 1062. |
| Chicago | ERMENEK İbrahim DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. Yargıtay Dergisi 46, no.4 (2020): 1017 - 1062. |
| MLA | ERMENEK İbrahim DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. Yargıtay Dergisi, vol.46, no.4, 2020, ss.1017 - 1062. |
| AMA | ERMENEK İ DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. Yargıtay Dergisi. 2020; 46(4): 1017 - 1062. |
| Vancouver | ERMENEK İ DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ. Yargıtay Dergisi. 2020; 46(4): 1017 - 1062. |
| IEEE | ERMENEK İ "DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ." Yargıtay Dergisi, 46, ss.1017 - 1062, 2020. |
| ISNAD | ERMENEK, İbrahim. "DAVA ŞARTININ ARABULUCU TARAFINDAN KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI SORUNU VE BU KAPSAMDA YAPILAN HATALARIN DÜZELTİLMESİ". Yargıtay Dergisi 46/4 (2020), 1017-1062. |
