Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi
Yıl: 2019 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 28 - 37 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20518/tjph.391511 İndeks Tarihi: 09-05-2021
Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi
Öz: Amaç: Adolesan dönemi sağlık sorunları, ihmal edilen ve sıklıkla önlem alınmayan durumlardır. Bu sorunlar bireylerin şu anki sağlık düzeylerini etkilediği gibi yetişkinlik döneminde meydana gelebilecek hastalıkların da temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada adolesan dönemde 2009 ve 2016 yılları arasında meydana gelen ölüm nedenleri incelenmiş, ölümlerin yıllar içindeki değişimleri değerlendirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Türkiye’de 2009-2016 yıllarına ait adolesan ölüm nedenlerini inceleyen tanımlayıcı tipteki bu araştırma için gerekli veriler Türkiye İstatistik Kurumu’ndan yazılı başvuru ile elde edilmiştir. Adolesan dönem ölüm nedenlerinin boyutunu değerlendirmek amacıyla; yaşa-özel ve yaşa-nedene-özel ölüm hızları ile ölüm nedenlerinin tüm ölümler içerisindeki yüzdeleri ölçüt olarak kullanılmıştır. Bulgular: Adolesan yaş grubunda 2009 yılında yüz binde 22.4 olan yaşa-özel ölüm hızı 2016’da yüz binde 29.2’ye çıkmıştır. 2016 yılında adolesan yaş grubunda birinci ölüm nedeni “dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenme kaynaklı ölümler”’dir. Bu nedene bağlı ölüm hızı adolesan yaş grubunda 2009’dan (yüz binde 6.8) 2016 yılına (yüz binde 12.7) artış göstermiştir. Dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenme kaynaklı ölümler içerisinde en büyük paya sahip olan taşıma kazalarına bağlı ölümler de 2009’dan (yüz binde 3.0) 2016 yılına (yüz binde 5.1) artış göstermiştir. Sonuç: Ölüm nedenlerinde meydana gelen değişimlerin düzenli olarak değerlendirilmesi önemlidir. Bu değerlendirmeler alınacak olan önlemleri etkileyebilmektedir. Bu nedenle benzer değerlendirmelerin yapıldığı bilimsel zeminli çalışmaların sürdürülmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelime: Evaluation of the causes of adolescent mortality between the years 2009 and 2016 in Turkey
Öz: Objective: Adolescent health problems are neglected and often preventable. The aim of thisstudy was to assess the causes of death in the adolescent age group, between the years 2009 and 2016. Methods: Data required for assessing causes of adolescent deaths for 2009-2016 in Turkey were obtained through an officially written application to the Turkish Statistical Institute. Age-specific mortality rates, cause-age-specific mortality rates and proportion of death causes in all deaths have been used for this purpose. Results: In the adolescent age group, the age-specific mortality rate rose from 22 (per 100,000) in 2009 to 29.2 (per 100,000) in 2016. In 2016, the leading cause of death in the adolescent age group was '' external causes of injury and deaths from poisoning'' (43% of all deaths). Death rates due to transport accidents (largest share of deaths in external causes of injury, and deaths from poisoning groups) increased from 3.0 (per 100,000) in 2009 to 5.1(per 100,000) in 2016. Conclusion: It is important to regularly evaluate the changes that occur in the causes of death over time. Such assessment has the potential to influence the preventive measures. In this regard, it is suggested that more detailed data analysis via scientific studies should be conducted.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- World Health Organization. More than 1.2 million adolescents die every year, nearly all preventable. http://www.who.int/en/news-room/detail/16-05-2017-more-than-1-2-million-adolescents-die-every-year-nearly-all-preventable (15.09.2018).
- Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=945 (15.09.2018).
- World Health Organization. Maternal, newborn, child and adolescent health. İntroduction to global accelerated action for the health of adolescents. http://www.who.int/maternal_child_adoles cent/topics/adolescence/framework-accelerated-action/en/ (10.09.2017).
- Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl): S31-S34. http://www.turkailehekderg.org/wp-content/uploads/2014/05/TAHD_2012002s004.pdf (18.09.2018)
- World Health Organization. Media Center. http://www.who.int/mediacentre/news/re leases/2017/yearly-adolescent-deaths/en/(10.09.2017).
- World Health Organization. Global Accelerated Action for the Health of Adolescents (AA-HA): Implementation Guidance DRAFT. 2016. http://www.who.int/maternal_child_adolescent/topics/adolescence/why-invest/en/(10.09.2017).
- World Health Organization. http://www.who.int/pmnch/media/news/2017/lancet_education/en/. (10.09.2017).
- Sağlık Bakanlığı. Aile Hekimi Uygulamaları Yönetmeliği. http://www.saglik.gov.tr/TR,10516/ailehekimligi-uygulama-yonetmeligi.html (10.09.2017).
- Sağlık Bakanlığı. Çocuk İzlem Protokolleri. https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/9010,bebek-cocuk-izlem-protokolleripdf.pdf?0(18.09.2018).
- Sağlık Bakanlığı. Üreme Sağlığı Programı. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a%C3%A7sap19.pdf (18.09.2018).
- Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://tig.saglik.gov.tr/TR,6220/icd-10- trm-hastalik-ve-saglik-girisimi-siniflandirma-sistemleri-gelistirilmesi.html (15.09.2018).
- Sağlık Bakanlığpı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Ölüm Bildirim Sistemi Genelgesi. https://www.saglikaktuel.com/d/file/olum-bildirim-sistemi-(obs)-genelgesi.pdf (17.09.2018).
- Marczak L, O’Rourke K, Shepard D, for the Institute for Health Metrics and Evaluation. Mortality in Children and Adolescents. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2521954 (18.09.2018).
- World Health Organization. Mortality, morbidity and disability in adolescence. http://apps.who.int/adolescent/second-decade/section3/page2/mortality.html (17.09.2018).
- Health For The World's Adolescents. Mortality İn Adolescents By WHO Regions 2000 & 2012 Aged Years. http://apps.who.int/adolescent/second-decade/files/1612_MNCAH_HWA_Executive_Summary.pdf (09.12.2017).
- Blum R, Qureshi F. Morbidity and Mortality among Adolescents and Young Adults in the United States. AstraZeneca Fact Sheet 2011. https://www.jhsph.edu/research/centers-and-institutes/center-for adolescent-health/_images/_pre-redesign/az/US%20Fact%20Sheet_FINAL.pdf (09.12.2017).
- Boon Y, Pillay N, Sridhar R, Goh W, Tambyah P. Reasons for Singapore's low male adolescent mortality. Lancet.2012; 380 (9842):645
- Türkiye İstatistik Kurumu. Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24606 (09.12.2017).
| APA | ERİK H, ASLAN TAŞÇI D, Tunç B (2019). Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. , 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| Chicago | ERİK Hanife Ece,ASLAN TAŞÇI Dilek,Tunç Burak Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. (2019): 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| MLA | ERİK Hanife Ece,ASLAN TAŞÇI Dilek,Tunç Burak Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. , 2019, ss.28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| AMA | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. . 2019; 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| Vancouver | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. . 2019; 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| IEEE | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B "Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi." , ss.28 - 37, 2019. 10.20518/tjph.391511 |
| ISNAD | ERİK, Hanife Ece vd. "Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi". (2019), 28-37. https://doi.org/10.20518/tjph.391511 |
| APA | ERİK H, ASLAN TAŞÇI D, Tunç B (2019). Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 17(1), 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| Chicago | ERİK Hanife Ece,ASLAN TAŞÇI Dilek,Tunç Burak Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 17, no.1 (2019): 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| MLA | ERİK Hanife Ece,ASLAN TAŞÇI Dilek,Tunç Burak Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, vol.17, no.1, 2019, ss.28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| AMA | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2019; 17(1): 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| Vancouver | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2019; 17(1): 28 - 37. 10.20518/tjph.391511 |
| IEEE | ERİK H,ASLAN TAŞÇI D,Tunç B "Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi." Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 17, ss.28 - 37, 2019. 10.20518/tjph.391511 |
| ISNAD | ERİK, Hanife Ece vd. "Türkiye’de 2009 ve 2016 yılları arasında adolesan yaş grubunda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi". Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 17/1 (2019), 28-37. https://doi.org/10.20518/tjph.391511 |
