Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 162 Sayfa Aralığı: 236 - 247 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 09-05-2021

Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar

Öz:
Eski zamanlardan beri, mağdurdan kaynaklanan haksız davranışlar nedeniyle öfkesini ve üzüntüsünü denetleyemeyenfailin tepki suçu işlemesi halinde fail sosyal yönden daha az kınanmaktaydı. Haksız tahrik olarak nitelenen bu durumlarda, failin işlediği tepki suçunun gerçek nedeni mağdurun haksız davranışlarının failde doğurduğu öfke ve üzüntüolduğundan, failin cezası indirilmekte hatta kimi hallerde fail cezalandırılmamaktaydı. Günümüzde haksız tahrikkurumu, failin kusuruna etki ederek cezanın indirilmesi sonucunu doğuran hafifletici neden olarak ceza kanunlarındayer almaktadır. Haksız tahrik indiriminin uygulanması, mağdurdan kaynaklanan haksız hareketlerin varlığına bağlıdır.Türk ceza hukukunda ilk kez 1926 tarihli (765 sayılı mülga) Türk Ceza Kanunu’nda yer alan haksız tahrik kurumu,sınırlı değişikliklerle yürürlükteki (5237 sayılı) Türk Ceza Kanunu’nda da genel ve kanuni bir indirim nedeni olarakdüzenlenmiştir. Haksız tahrikin hukuki niteliği ve uygulanması konusunda genel olarak yargı kararlarında bir tereddüt olmadığı gibi tahrik fiilinin haksız olup olmadığı konusunda da çok az hatalı karar söz konusudur. Faillerin tahriksavunması yaptıkları durumlarda mağdurun gelenekler ve değer yargılarıyla çatışan davranışlarının haksız ve hukukaaykırı olup olmadığının değerlendirilmesi; tasarlama, töre ve namus saikiyle insan öldürme suçlarında tahrik indiriminin uygulanıp uygulanmayacağı konularında geçmiş yıllara kıyasla çok daha az hatalı karar söz konusudur. Ancakkamuoyundaki hatalı bakışın yanı sıra basının olayları haberleştirme biçimi, haksız tahrik savunmasının mahkemelertarafından tartışılmadan hemen kabul edilerek aile içi şiddet olaylarında ve kadınlara yönelik suçlarda fail yararınacezanın indirilmesi sonucunu doğurduğu yönünde hatalı bir algıya neden olmaktadır. Bu hatalı algının bir nedeni deöldürme ve yaralama suçlarında haksız tahrikin uygulanması halinde cezanın ciddi oranda indirilmesidir.
Anahtar Kelime:

Current Problems With Regards to the Defense of Provocation

Öz:
Since old times, criminal law regards the infirmities of human psychology and recognizes the fact that the author may be provoked and therefore commit a crime. Provocation is an unjust act done by the victim which would cause the author to feel rage or strong grief that caused him to commit a crime against the victim. The provocative act must be unjust and also it must cause the victim to feel anger or strong grief. Provocation is no ground to escape criminal liability but it may be ground for mitigating the punishment in modern criminal law. The defense of provocation discount depends on the existence of unjust acts caused by the victim. The provocation defense in Turkish Criminal Code (art. 29) is a general and legal reason for the reduction of punishment. In general, there is no hesitation in judicial decisions regarding the legal nature and implementation of the provocation, and there are very few erroneous decisions about whether the act of provocation is unjust or not. However, the erroneous view in the public and the way the media report the events dictate that the unjust provocation defense is immediately accepted by the courts without discussion. There is an erroneous perception that in cases of domestic violence in cases of provocation, the penalty for the offender in the crimes against women has been reduced to the benefit of perpetrators.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akbaba, Zeynep Burcu. Töre, Namus ve Töre Saikiyle Kasten Öldürme. Türkiye Barolar Birliği Dergisi S. 75, 2008, s. 332- 351.
  • Altavilla, Enrico. La Colpa. Roma 1949.
  • Atılgan, Eylem Ümit. Erkeklerin Öldürme Hakkı-Erkeklik İndirimi. Toplum ve Bilim S. 145, 2018, s. 161-193.
  • Bostancı-Bozbayındır, Gülşah. Ceza Hukukunda Haksız Tahrik. Beta Yay., İstanbul 2013.
  • Burman, Monica. Immigrant Women Facing Male Partner Violence-Gender, Race and Power in Swedish Alien and Criminal Law. feminists@law, Vol. 2, N. 1, 2012, s. 1-26.
  • Centel, Nur. Ceza Hukuku Şiddete Karşı Kadını Koruyor mu?. Ceza Hukukunda Kadının Şiddete Karşı Korunması, Ed. Nur Centel, XII Levha Yay., İstanbul 2013, s. 1-12.
  • Çağlar, İrem. Türk Hukukunda Ev-İçi Şiddet, Cinsel Suçlar ve Evlilik Hukuku. Ankara 2014, s. 195-205.
  • Çağlayan, Muhtar. Türk Ceza Kanunu C. 3. Yetkin Yay., Ankara, (tarihsiz).
  • Demirbaş, Timur. Haksız Tahrik. Seçkin Yay., Ankara 2016. Dönmez Demren, Burcu. Ceza Sorumluluğunu Azaltan Bir Neden Olarak Haksız Tahrik. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası C. 71, S. 1, 2013, s. 267-294.
  • Dönmezer, Sulhi ve Sahir Erman. Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku. C. 2, 9. Bası, Beta Yay., İstanbul 1986.
  • Ecevitoğlu, Pınar ve Ahmet Murat Aytaç. Siyasal Bir Mesele Olarak Namus Cinayeti Tartışmaları, Kim Medeni, Kim Barbar?. Toplum ve Bilim S. 109, 2007, s. 97-128.
  • Erem, Faruk. Teammüd. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 37, S. 1- 4, 1980, s. 15-31.
  • Ferri, Enrico. Difesa Penali Vol. 3. Unione Tipografico Edit., Torino 1925.
  • Fitz-Gibbon, Kate. Male Honour and the Provocation Defence, Homicide Law Reform, Gender and the Provocation Defence a Comparative Perspective. Palgrave Macmillan, London 2014, s. 25-42.
  • Gruber, Aya. A Provocative Defense. California Law Review Vol. 103, 2015, s. 273-334.
  • Hunter, Rosemary and Danielle Tyson. The Implementation of Feminist Law Reforms: The Case of Post-Provocation Sentencing. Social and Lagal Studies, Vol. 26, N. 2, 2017, s. 129-165.
  • İskender, Salih Zeki. Öğreti ve Yargısal Kararlar Işığında Töre Saikiyle İnsan Öldürmek Suçu. Yetkin Yay., Ankara 2011.
  • Kangal, Zeynel. Türk Ceza Hukukunda Haksız Tahrik. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 14, S. 3-4, 2010, s. 19-68.
  • Katoğlu, Tuğrul. Ceza Hukukunda Hukuka Aykırılık. Seçkin Yay., Ankara 2003.
  • Kazancı, Behiye Eker. Mağdurun Davranışları ve Heyecan Halinin Ceza Sorumluluğuna Etkisi- Haksız Tahrik. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 15, Özel Sayı, 2013, s. 1309-1357.
  • Majno, Luigi. Commento al Codice Penale Italiano Vol. 1, Torino, 1922.
  • Mantovani, Ferrando. Diritto Penale 7. Ediz. CEDAM, Milano, 2011.
  • Marconi, Guglielmo. Provocazione, Enciclopedia del Diritto. Milano, 1988, Vol. 37, s. 821- 835.
  • McAviney, Vincent Patrick. Should Anger Mitigate Murder? An Examination of the Doctrine of Loss of Control, Durham University e-Theses Online, (http://etheses.dur. ac.uk/3406).
  • Mousourakis, George. Culpable Homicide and the Provocation Defence in English Law: An Historical and Contemporary Analysis, Journal of Law and Politics Vol. 42, N. 1, 2009, s. 37-64.
  • Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Filiz Kitabevi, İstanbul, 1988.
  • Örnek, Sedat Veyis. Etnoloji Sözlüğü. Ankara 1971.
  • Özbek, Veli Özer, M. Nihat Kabur, Koray Doğan, Pınar Bacaksız ve İlker Tepe. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 6. Baskı, Seçkin Yan, Ankara 2015.
  • Pisapia, Gian Domenico. Istituzioni di Diritto Penale, Padova 1965.
  • Sancar Yalçın, Türkan. Türk Ceza Hukukunda Kadın. Seçikn Yay., Ankara 2013.
  • Savaş, Vural ve Sadık Mollamahmutoğlu. Türk Ceza Kanunu’nun Yorumu C. 1. Seçkin Yay., Ankara 1994.
  • Sen, Purna. ‘Namus Suçları’ Anlam ve Önemi, “Namus”-Suçlar, Pradigmalar ve Kadına Yönelik Şiddet. Ed. L. Welchman / S. Hossain, BGST Yay., İstanbul 2014, s. 59-78.
  • Smith, John, Brian Hogan. Criminal Law. 9. Edit., London 1999.
  • Tezcan, Durmuş, M. Ruhan Erdem ve R. Murat Önok. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. 12. B., Ankara 2015.
  • Ünver, Yener. Kadınlara Yönelik Şiddet Eylemlerinin Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Yönelik Kanun ve Kanun Değişiklikleri Tekliflerini Değerlendirilmesi. Aktuelle Grundlagenprobleme des matariellen Strafrechts, Özyeğin Üniversitesi Yay., İstanbul 2012, C. 1, s. 287-312.
  • Yavuz, Yaşar. Haksız Tahrik. Yargıtay Dergisi C. 17, S. 4, Ekim 1991, s. 445-466.
  • Yenisey, Feridun, Gottfried Plagemann. Alman Ceza Kanunu. Beta Yay., İstanbul 2009.
  • İnternet Kaynakları:
  • Adalet Bakanlığı 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu tanıtım sitesi, http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr. Son erişim: 04. 02.2020.
  • Kazancı İçtihat Bilgi Bankası, http://www.kazanci.com/ kho2/ibb/giris.html. Son erişim: 04.02.2020.
APA Aydin D (2020). Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. , 236 - 247.
Chicago Aydin Devrim Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. (2020): 236 - 247.
MLA Aydin Devrim Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. , 2020, ss.236 - 247.
AMA Aydin D Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. . 2020; 236 - 247.
Vancouver Aydin D Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. . 2020; 236 - 247.
IEEE Aydin D "Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar." , ss.236 - 247, 2020.
ISNAD Aydin, Devrim. "Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar". (2020), 236-247.
APA Aydin D (2020). Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. Terazi Hukuk Dergisi, 15(162), 236 - 247.
Chicago Aydin Devrim Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. Terazi Hukuk Dergisi 15, no.162 (2020): 236 - 247.
MLA Aydin Devrim Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. Terazi Hukuk Dergisi, vol.15, no.162, 2020, ss.236 - 247.
AMA Aydin D Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(162): 236 - 247.
Vancouver Aydin D Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(162): 236 - 247.
IEEE Aydin D "Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar." Terazi Hukuk Dergisi, 15, ss.236 - 247, 2020.
ISNAD Aydin, Devrim. "Haksız Tahrik Kurumuna İlişkin Bazı Sorunlar". Terazi Hukuk Dergisi 15/162 (2020), 236-247.