Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri

YILMAZBAS, NİMET PINAR; Şenbil, Nesrin

doi:: 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497

Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri

Pınar YILMAZBAŞ, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Profesör Doktor Cemil Taşçıoğlu Şehir Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Nesrin ŞENBİL (Kırıkkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Nöroloji Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Namık Kemal Tıp Dergisi

21 0

Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 39 - 42 Metin Dili: Türkçe DOI: : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497 İndeks Tarihi: 10-05-2021

Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri

Öz:

Amaç: Valproat yaygın olarak kullanılan, tedavi dozlarında hematolojik ve hematolojik olmayan yan etkilere sahip antiepileptik bir ilaçtır. Bu çalışmada; tedavi dozunda kullanılan valproatın bilinen hematolojik yan etkilerinin (trombositopeni, lökopeni, anemi, makrositoz) ilaç kullanım süresi, dozu ve serum seviyesi ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çocuk nöroloji polikliniği tarafından epilepsi tanısı ile takip edilen ve en az 3 aydır valproat kullanmakta olan hastalar çalışmaevrenini oluşturmuştur. Hastaların tedavi alma süreleri, kullandıkları valproat dozları, tam kan sayımı ve serum valproat düzeyleri dosyalarından kaydedilmiştir. Valproat dışında ilaç kullanan, başka bir sistemik ve/veya hematolojik hastalığı olan hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir.Bulgular: Çalışma kriterlerini karşılayan 112 hastadan 80’inin serum valproat düzeyi ve hemogram sonuçlarına ulaşılabildi. Hastaların 30’u (%37,5) kız idi. Yaş ortalamaları 8,2±4,8 yıl (1-16 yıl), tedavi süreleri ortalaması 19,93±16,4 ay (3 ay-10 yıl) idi. Valproat kullanım dozu 20-60 mg/kg/gün arasında değişmekte idi. Hastaların 34’ünde (%42) en az bir hematolojik yan etki geliştiği saptandı. Bu yan etkiler makrositoz (%18,7), trombositopeni (%17,5), lökopeni (%12,5) ve anemi (%7,5) idi. Trombositopeni ile valproat kullanım süresi arasında ilişki yok iken, ilaç kullanım dozu ve serum seviyesi ile anlamlı ilişki saptandı. Makrositoz ile sadece serum valproat seviyesi arasında ilişki saptandı. Lökopeni ve anemi ile valproat kullanım süresi, dozu ve serum seviyesi arasında ilişki saptanmadı.Sonuç: Epilepsi tedavisinde kullanılan valproatın hematolojik yan etkilerinin nadir olmadığı, bu yan etkilerin önceden tahmin edilemeyeceği görülmektedir. Bu nedenle hastaların takibinde tam kan sayımının değerlendirilmesinin yeterli olacağı ve yan etkiler açısından ailelerin bilgilendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelime:

Hematological Side Effects of Valproate Used for the Treatment of Epilepsy

Öz:

Aim: Valproate is a commonly used antiepileptic drug with hematologic and non-hematologic side effects at therapeutic doses. The aim of this study was to investigate the relationship between the known hematological side effects of valproate and duration, dose and serum levels of this drug. Materials and Methods: The study population consisted of patients with epilepsy followed by pediatric neurology outpatient clinic, who had been using valproate for at least 3 months. Duration of treatment, valproate doses, hemogram and serum valproate levels of patients were recorded from their files. Patients with other systemic and/or hematological diseases and those who were taking drugs other than valproate were not included in the study. Results: Serum valproate levels and complete blood count results were obtained in 80 of 112 patients who met the criteria. Thirty of them (37.5%) were female. The mean age was 8.2±4.8 years (1-16 years) and the mean duration of treatment was 19.93±16.4 months (3 months-10 years). Valproate use dose ranged from 20 to 60 mg/kg day. At least one hematologic side effect was detected in 34 (42%) patients. These side effects were macrocytosis (18.7%), thrombocytopenia (17.5%), leukopenia (12.5%) and anemia (7.5%). There was no correlation between thrombocytopenia and valproate using time, but a significant correlation was found between dose and serum levels. There was a relationship between macrocytosis and serum valproate level only. No correlation was found between leukopenia and anemia and duration of treatment, dose and serum levels. Conclusion: Hematological side effects of valproate used in the treatment of epilepsy are not uncommon, and these side effects are unpredictable. Therefore, it was concluded that complete blood counts should be sufficient in the follow-up of the patients and families should be informed about the side effects.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Aicardi J. Epilepsi and other seizure disorders in disease of the nervous system in childhood. Aicardi J (ed), 2nd edition. London, Mac Keith Press, 1998; p. 575-623.
2. Baudou E, Benevent J, Montastruc JL, Touati G, Hachon LeCamus C. Adverse Effects of Treatment with Valproic Acid during the Neonatal Period. Neuropediatrics. 2019;50:31-40.
3. Shorvon S. Antiepileptic Drugs In: Handbook of epilepsi treatment. Shorvon S (ed), Oxford, Blackwell Science, 2000; p. 146-51.
4. Amitai M, Sachs E, Zivony A, Remez R, Ben Baruch R, Amit BH, et al. Effects of long-term valproic acid treatment on hematological and biochemical parameters in adolescent psychiatric inpatients: a retrospective naturalistic study. Int Clin Psychopharmacol. 2015;30:241-8.
5. Buoli M, Serati M, Botturi A, Altamura AC. The Risk of Thrombocytopenia During Valproic Acid Therapy: A Critical Summary of Available Clinical Data. Drugs R D. 2018;18:1-5.
6. Kumar R, Vidaurre J, Gedela S. Valproic Acid-Induced Coagulopathy. Pediatr Neurol. 2019;98:25-30.
7. Ohtsuka Y, Amano R, Mizukawa M, Oka E, Ohtahara S. Treatment of intractable childhood epilepsy with high-dose valproate. Epilepsia. 1992;33:158-64.
8. Kurahashi H, Takami A, Murotani K, Numoto S, Okumura A. Decreased platelet count in children with epilepsy treated with valproate and its relationship to the immature platelet fraction. Int J Hematol. 2018;107:105-11.
9. Davis RB, Sunder TR, Barakat HA, May R. Valproate Alters the Membrane Phospholipids of Erythrocytes. Epilepsia. 1991;32;11-2.
10. May RB, Sunder TR. Hematologic manifestations of long-term valproate therapy. Epilepsia. 1993;34:1098-101.
11. Acharya S, Bussel JB. Hematologic toxicity of sodium valproate. J Pediatr Hematol Oncol. 2000;22:62-5.
12. Ganick DJ, Sunder T, Finley JL. Severe hematologic toxicity of valproic acid. A report of four patients. Am J Pediatr Hematol Oncol. 1990;12:80-5.
13. Barr RD, Copeland SA, Stockwell ML, Morris N, Kelton JC. Valproic acid and immune thrombocytopenia. Arch Dis Child. 1982;57:681-4.
14. Ozkara C, Dreifuss FE, Apperson Hansen C. Changes in red blood cells with valproate therapy. Acta Neurol Scand. 1993;88:210-2.
15. Zeller JA, Schlesinger S, Runge U, Kessler C. Influence of valproate monotherapy on platelet activation and hematologic values. Epilepsia. 1999;40:186-9.
16. Symon DN, Russell G. Sodium valproate and neutropenia. Arch Dis Child. 1983;58:235.
17. MacDougall LG. Pure red cell aplasia associated with sodium valproate therapy. JAMA. 1982;247:53-4.
18. Ganick DJ, Sunder T, Finley JL. Severe hematologic toxicity of valproic acid. A report of four patients. Am J Pediatr Hematol Oncol. 1990;12:80-5.
19. Eshiet UI, Ubaka CM, Ukwe CV. Infrequent Monitoring of the Effects of Valproate and Carbamazepine Therapy in Patients With Epilepsy in Nigeria. J Cent Nerv Syst Dis. 2020;12:1179573520925934.
20. Li C, Su L, Lao M, Zhu S, Ding M. Anemia secondary to the use of sodium valproate for preventing postoperative seizures in a 79-year-old man: A case report. Medicine (Baltimore). 2018;97:13626.

APA	YILMAZBAS N, Şenbil N (2021). Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. , 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
Chicago	YILMAZBAS NİMET PINAR,Şenbil Nesrin Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. (2021): 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
MLA	YILMAZBAS NİMET PINAR,Şenbil Nesrin Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. , 2021, ss.39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
AMA	YILMAZBAS N,Şenbil N Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. . 2021; 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
Vancouver	YILMAZBAS N,Şenbil N Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. . 2021; 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
IEEE	YILMAZBAS N,Şenbil N "Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri." , ss.39 - 42, 2021. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
ISNAD	YILMAZBAS, NİMET PINAR - Şenbil, Nesrin. "Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri". (2021), 39-42. https://doi.org/: 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497

APA	YILMAZBAS N, Şenbil N (2021). Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. Namık Kemal Tıp Dergisi, 9(1), 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
Chicago	YILMAZBAS NİMET PINAR,Şenbil Nesrin Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. Namık Kemal Tıp Dergisi 9, no.1 (2021): 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
MLA	YILMAZBAS NİMET PINAR,Şenbil Nesrin Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. Namık Kemal Tıp Dergisi, vol.9, no.1, 2021, ss.39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
AMA	YILMAZBAS N,Şenbil N Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. Namık Kemal Tıp Dergisi. 2021; 9(1): 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
Vancouver	YILMAZBAS N,Şenbil N Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri. Namık Kemal Tıp Dergisi. 2021; 9(1): 39 - 42. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
IEEE	YILMAZBAS N,Şenbil N "Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri." Namık Kemal Tıp Dergisi, 9, ss.39 - 42, 2021. : 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497
ISNAD	YILMAZBAS, NİMET PINAR - Şenbil, Nesrin. "Epilepsi Tedavisinde Kullanılan Valproatın Hematolojik Yan Etkileri". Namık Kemal Tıp Dergisi 9/1 (2021), 39-42. https://doi.org/: 10.4274/nkmj.galenos.2020.800497