SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl: 2020 Cilt: Sayı: 150 Sayfa Aralığı: 85 - 122 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-05-2021

SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:
Salgın, bir enfeksiyon hastalığının belirli bir toplumda,bölgede veya mevsimde beklenen normal sıklığından net biçimdefazla olarak görülmesi olup bu hastalıklar, tarihin her dönemindetoplumların sosyal, kültürel, siyasal, bilimsel, ekonomik ve askeri yapılarını etkileyecek nitelikte sonuçlar üretmiştir. Hastalık kavramınıngündeme gelmesi pek tabiidir ki sağlık hakkını da beraberinde getirecektir. Sağlık hakkı; temel bir insan hakkı olup kişinin sağlığınınkorunması ve geliştirilmesini sağlayan haklar olarak tanımlanabilir.AİHM, sağlık hakkıyla ilgili sorunları, AİHS ve Ek Protokollerde güvenceye alınan haklar bağlamında değerlendirmiştir ki yaşam hakkı,işkence-insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı, kişi özgürlüğü vegüvenliği, adil yargılanma hakkı, özel ve aile hayatına saygı hakkı,düşünce, vicdan ve din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü, ayrımcılık yasağı bu haklar arasında sayılabilir.Türk Anayasası da 17’nci maddesi ile yaşam hakkını ve 56’ncı maddesi ile de sağlık hakkını güvence altına almaktadır. Yaşanan pandemikarşısında bireylerin yaşam hakkı ve sağlık hakkı başta olmak üzeretemel haklarının korunması noktasında devletlerin çeşitli tür ve seviyelerde tedbirler almaları kaçınılmazdır. Hukuk devletinin var olduğubir sistemde alınan bütün kararların, yapılan tüm işlemlerin hukukibir gerekçeye oturtulması gereklidir. Ne yazık ki hali hazırda alınanönlemlerin çoğu bu kıstasları taşımayan, kanunilik unsurunu göz ardıeden düzenlemelerle ve özellikle de genelgelerle oluşturulmaktadır.Türk hukukunda salgın hastalıklara yönelik esaslar, dağınık halde bulunmakta olup buna yönelik hükümler taşıyan başlıca mevzuat; Anayasa, Olağanüstü Hal Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Türk CezaKanunu ve İl İdaresi Kanunu olarak sayılabilir
Anahtar Kelime:

EVALUATION OF NATIONAL LEGISLATION IN COVID-19 FROM THE PERSPECTIVE OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS ON THE RIGHT TO HEALTH IN PARTICULAR ON EPIDEMICS AND EPIDEMICS

Öz:
Plague of a disease in a given population, region or season is to be seen as clearly more than the expected normal frequency; these diseases throughout history, societies social, cultural, political, scientific, economic and military structures that affect results it has produced. The concept of disease is hardly subject to the agenda, which will bring about the right to health. The right to health is a fundamental human right and can be defined as the rights that enable the protection and development of one’s health. These rights include the right to life, the Prohibition of torture, inhuman and degrading treatment, freedom and security of persons, the right to a fair trial, the right to respect for private and family life, freedom of thought, conscience and religion, freedom of expression, freedom of assembly and association, and non-discrimination. The Turkish Constitution guarantees the right to life with Article 17 and the right to health with Article 56. In the face of the pandemic, it is inevitable that states will take measures at various levels and types to protect the fundamental rights of individuals, especially the right to life and health. In a system where the state of law exists, all decisions taken and all actions taken must be based on a legal justification. Unfortunately, most of the measures already taken are created by regulations that do not meet these criteria, and especially circulars that ignore the legality element. The principles of epidemic diseases in Turkish law are scattered and the main legislation carrying provisions for them can be considered as the Constitution, the Emergency Law, the Public Hygiene Law, the Turkish Penal Code and the Provincial Administration Law
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Kitaplar
  • Balcı Muharrem/Sönmez Gülden, Örnekli-Açıklamalı-Karşılaştırmalı Temel Belgelerde İnsan Hakları (Danışman Yayınları, 2001)
  • Doğru Osman, Yaşama Hakkı Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi- 5 (Conseil de l’Europe, 2018)
  • Dutertre Gilles, Extraits clés de jurisprudence: cour européenne des droits de l’homme (Ed de Conseil de l’Europe, 2003)
  • François Jean/Kombe Akandji, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler, Avrupa İnsan Haklarının Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap, İnsan Hakları El Kitapları No.7, Çev. Heval Çınar, Abdülcelil Kaya (Avrupa Konseyi, 2008) http://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/ Dokuman/10122019112811poizitif_yukumluluk.pdf
  • Kalabalık Halil, İnsan Hakları Hukuku 2. baskı (Seçkin Yayıncılık, 2009)
  • Korff Douwe, Yaşam Hakkı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap 4. baskı (Beta Basım Yayım, 2003)
  • Malkoç İsmail, Açıklamalı Türk Ceza Kanunu C. 3 (Malkoç Yayıncılık, 2013)
  • Tezcan Durmuş/Erdem M. Ruhan/Sancakdar Oğuz, Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu 2. baskı (Seçkin Yayıncılık, 2004)
  • Tezcan Durmuş/Erdem M. Ruhan/Sancakdar Oğuz/Önok R. Murat, İnsan Hakları El Kitabı 5. baskı (Seçkin Yayıncılık, 2014)
  • Makaleler
  • Alpteki̇n Kâmil, “Sağlık Hakkı ve İnsan Hakları Üzerine Bir Değerlendirme” (2004) 12, Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History
  • Bayram Metin, “Right to Health” (2017) 4, Health Care Academician Journal http:// www.stuncer.com/wp-content/uploads/2018/06/2017_4_1_Bask%C4%B1.pdf E.T. 20.08.2020.
  • Çakmut Özlem Yenerer, “Türk Ceza Yasası’nda Mal veya Hizmet Satımından Kaçınma Suçu (TCK m.240)” (2019) 25/2, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
  • Erdoğan Gülnur, “Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı” (2008) 77, Türkiye Barolar Birliği Dergisi
  • Hacımustafaoğlu Mustafa, “Enfeksiyon Hastalıkları Pratiğinde Salgın Tanımlanması” (24 November 2018) http://www.cocukenfeksiyondergisi.org/upload/documents/2018-04/2018-12-4-172-173.pdf
  • İnal Seza, “Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus (MERSCoV) Infection” (2016) The Medical Journal of Okmeydani Training and Research Hospital http://www.okmeydanitipdergisi.org/jvi.asp?pdir=okmeydanitip&plng=tur& un=OTD-38258&look4=
  • Karakul Selman, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Sağlık Hakkı -1” (2016) 3, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
  • Kurt Engin, “Savaşların Sonuçlarını Etkileyen Salgın Hastalıklar” (2010) 18, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi
  • Metin Yüksel, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Yaşamın ve Sağlığın Korunması İle İlgili Olarak Taraf Devletlere Yüklediği Pozitif Yükümlülükler” (2010) 7, Uluslararası İlişkiler Dergisi https://www.uidergisi.com.tr/yazilar/avrupa-insanhaklari-sozlesmesinin-yasamin-ve-sagligin-korunmasi-ile-ilgili-olarak-tarafdevletlere-yukledigi-pozitif-yukumlulukler
  • Mustafayev Söhrab, “Cumhuriyet Döneminde Sıtma ile Mücadele ve Yasal Düzenlemeler (1923-1946)” (2019) 6, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
  • Önok R. Murat, “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu (TCK m. 195)” (2020) 9, Anayasa Hukuku Dergisi
  • Özkaya Hilal, “Fight against Contagious Diseases during the Period of the Republic” (2016) 20, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi
  • Samancı Uğur, “Dünya Sağlık Örgütü ve Normatif İşlevi” (2016) 18, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
  • Şahin Kemal, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukukunda, Doğal Afetlerde Yaşam Hakkı ve Mülkiyet Hakkı Bağlamında Devletin Sorumluluğu: Budayeva Kararı” (2013) 19, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
  • İnternet Kaynakları
  • Akbulut Olgun, “COVID-19’a Karşı Türkiye’de Zorunlu Aşı Mümkün mü?” https:// www.istanpol.org/post/covid-19-a-kar%C5%9F%C4%B1-t%C3%BCrkiye-dezorunlu-a%C5%9F%C4%B1-m%C3%BCmk%C3%BCn-m%C3%BC
  • Arslan Çetin/Candidate Didar Özdemir, “Fiyatları Etkileme Suçu” http://avekon. org/papers/1220.pdf
  • Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/
  • https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51614548 “Pandemi Nedir, Ülkeleri
  • Nasıl Etkiler? - Dünya Sağlık Örgütü Koronavirüsü Pandemi Ilan Etti” (12 March 2020)
  • https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/
  • https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
  • https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
  • Kaymaz Seydi, “Salgın hastalıklarla mücadelede mevzuatımız yeterli değildir” (Independent Türkçe, 23 March 2020) https://www.indyturk.com/ node/150986/t%C3%BCrkiyeden-sesler/salg%C4%B1n-hastal%C4%B1klarlam%C3%BCcadelede-mevzuat%C4%B1m%C4%B1z-yeterli-de%C4%9Fildir
  • Şen Ersan, “Olağanüstü Hal Uygulamaları” (Hukuki Haber) https://www.hukukihaber.net/olaganustu-hal-uygulamalari-makale,7580.html
  • Şirin Tolga, “Tehlikeli Salgın Hastalıklarla Hukuksal Mücadeleye Anayasal Bir Giriş” https://www.academia.edu/42611036/Tehl%C4%B0kel%C4%B0_Salgın_Hastalıklarla_Hukuksal_M%C3%9ccadeleye_Anayasal_B%C4%B0r_G%C4%B0r%C 4%B0%C5%9e
  • Şirin Tolga, “Kanun Devletini Bile Arar Olduk” (Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği, 10 April 2020) https://www.mlsaturkey.com/tr/anayasa-hukukcusu-tolgasirin-kanun-devletini-bile-arar-olduk/
  • Uysal Erhan, “Sırada Virüs Salgınları Mı Var?” (Kocaeli Barış Gazetesi, 31 January 2020) https://www.kocaelibarisgazetesi.com/sirada-virus-salginlari-mi-varmakale,61577.html
  • Mahkeme Kararları
  • Halime Sare Aysal [2015] AYM 2013/1789 https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov. tr/Basvurular/tr/pdf/2013-1789.pdf
  • Akkoç/Türkiye [2000] AİHM 22947/93, 22948/93 file:///C:/Users/drdil/Downloads/CASE%20OF%20AKKOC%20v.%20TURKEY%20-%20 [Turkish%20Translation] %20by%20the%20Turkish%20Ministry%20of%20Justice.pdf
  • Assanidzé/Gürcistan [2004] AİHM 71503/01 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-61875
  • Budayeva ve Diğerleri/Rusya [2008] AİHM 15343/02 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-119358
  • Çoşelav/Türkiye [2012] AİHM 1413/07 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-113767
  • Enhorn/İsveç [2005] AİHM 56529/00 https://www.globalhealthrights.org/wp-content/uploads/2014/04/Enhorn-v.- Sweden.pdf
  • Jalloh/Almanya [2006] AİHM 54810/00 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-76307
  • Keenan/Birleşik Krallık [2001] AİHM 27229/95 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-59365
  • Mouisel/Fransa [2002] AİHM 67263/01 http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-60732
  • Osman/Birleşik Krallık [1998] AİHM 23452/94 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-58257
  • Öneryıldız/Türkiye [2004] AİHM 48939/99 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-162089
  • Panteleyenko/Ukrayna [2006] AİHM 11901/02 http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=002-3281
  • Solomakhin/Ukrayna [2012] AİHM 24429/03 file:///C:/Users/drdil/Downloads/001-109565.pdf van Kück/Almanya [2003] AİHM 35968/97 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-61142
  • VD/Romanya [2010] AİHM 7078/02 http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-150815
APA Nişancı D (2020). SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 85 - 122.
Chicago Nişancı Dilaver SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2020): 85 - 122.
MLA Nişancı Dilaver SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2020, ss.85 - 122.
AMA Nişancı D SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 85 - 122.
Vancouver Nişancı D SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 85 - 122.
IEEE Nişancı D "SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.85 - 122, 2020.
ISNAD Nişancı, Dilaver. "SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2020), 85-122.
APA Nişancı D (2020). SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (150), 85 - 122.
Chicago Nişancı Dilaver SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi , no.150 (2020): 85 - 122.
MLA Nişancı Dilaver SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol., no.150, 2020, ss.85 - 122.
AMA Nişancı D SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020; (150): 85 - 122.
Vancouver Nişancı D SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020; (150): 85 - 122.
IEEE Nişancı D "SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, , ss.85 - 122, 2020.
ISNAD Nişancı, Dilaver. "SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150 (2020), 85-122.