Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru

Nevfel AKYAR, (Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, Türkiye)
Süleyman SAYAR (Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Dinler Tarihi Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye)
Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi
21 0
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 57 - 83 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2021

Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru

Öz:
Günümüz bulguları açısından değerlendirildiğinde sistematik bir âhirethayatı sunan en eski materyaller Zerdüştîlik içerisinde bulunmaktadır. Sözkonusu âhiret hayatı insanın bu dünyada yaptıkları ile şekillenmekte ve dünya hayatı sonrası ödül ve ceza içermektedir. Uhrevi ödül, dönemin yaşayışınauygun olarak, en güzel yiyecekler ve zevkler ile bezenmiştir. Ceza ise bununaksine türlü işkence ve eziyetlere maruz kalma olarak tasavvur edilmiştir. Zerdüştîliğin en eski kutsal metinlerindeki îmalara dayanarak daha sonraki dinîmetinler içerisinde geliştirilen Zerdüştî düalizmi de âhiret inancına ve doktrinlerine yön vermektedir. Zerdüştî kutsal metinleri daha önceki inançlardagörülmeyen bir husus olarak cismanî bir haşir, cennet ve cehennem tahayyületmiştir. Araştırmamızın amacı, milattan önce iki binli yıllara uzanan Zerdüştîâhiret inancının sistematik yapısını kendi materyallerini temel alarak gözlerönüne sermektir. Burada, günümüze ulaşan en eski yazılı kaynakların yanı sırakutsal olarak değerlendirilebilecek en son kaynaklar da dikkate alınmakta; bukaynaklardaki âhiret inancına dayalı hususlar konu bazlı tasnif edilerek karşılaştırmalı bir şekilde aktarılmakta ve değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelime:

Afterlife Thought in Zoroastrian Sacred Text

Öz:
In terms of today’s findings, the oldest materials presenting a systematic afterlife exist in Zoroastrianism. The afterlife is shaped by what people do in this world and it includes reward and punishment post world life. Ethereal award is decorated with the most beautiful food and tastes in accordance with the life of the period. On the contrary, the punishment was conceived as being exposed to all kinds of torture and torment. Zoroastrian dualism, which was developed in later religious texts based on the implication of the oldest sacred texts of Zoroastrianism, gives direction to the beliefs and doctrines of the Hereafter. The Zoroastrian sacred texts envisioned a material hashr, heaven and hell as a matter not seen in previous beliefs. The purpose of our study is to reveal the systematic structure of the belief in the Zoroastrian hereafter, which dates back to the two thousand years before Christ, based on its own materials. In our research, besides the oldest written sources that have survived to date, the latest sources that can be evaluated as sacred are taken into consideration, and matters based on the belief in the hereafter in these sources are classified in a comparative way
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alıcı, Mehmet. Kadim İran’da Din: Monoteizmden Düalizme Mecûsî Tanrı Anlayışı. 1. Baskı. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2012.
  • Alıcı, Mehmet. “Mecûsîlik.” Dinler Tarihi içinde, editör Baki Adam, 4. Baskı, 245-69. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.
  • Anklesaria, Behramgore Tehmuras, ed. Zand-Akasih Iranian or Greater Bundahishn Transliteration and Translation in English. Bombay: Feeroze Madressa, 1956.
  • Boyce, Mary. A History of Zoroastrianism I. Leiden: Brill, 1975.
  • Boyce, Mary. A History of Zoroastrianism II. Leiden: Brill, 1982.
  • Boyce, Mary. “Death (1).” Encyclopædia Iranica içinde, 7/2:179-81. New York: Eisenbrauns Inc., 1994.
  • Boyce, Mary. Textual Sources for the Study of Zoroastrianism. Chicago: The University of Chicago Press, 1990.
  • Buch, Maganlal Amritlal. Zoroastrian Ethics. Baroda: Mission Press, 1919.
  • Darmesteter, James, çev. “The Zend-Avesta Part I The Vendidad.” The Sacret Books Of the East içinde, 4:1-237. Oxford: Clarendon Press, 1880.
  • Darmesteter, James, çev. “The Zend-Avesta Part II.” The Sacred Books of the East içinde, 23:1-381. Oxford: Clarendon Press, 1882.
  • Demirci, Kürşat. “İçki (İslam Öncesi Dinlerde).” TDV İslâm Ansiklopedisi içinde, 21:456-58. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2000.
  • Dhabhar, Ervad Bamanji Nasarvanji, ed. Saddar Nasr and Saddar Bundehesh. Bombay: British India Press, 1909.
  • Dhabhar, Ervad Bamanji Nasarvanji, ed. The Pahlavi Rivayat Accompanying The Dadistan-i Dinik. Bombay: The Fort Printing Press, 1913.
  • Dhalla, Maneckji Nusservanji. History of Zoroastrianism. New York: Oxford University Press, 1938.
  • Dhalla, Maneckji Nusservanji. Zoroastrian Theology From The Earliest Times to the Present Day. New York, 1914.
  • Eduljee, K. E. “Zoroastrianism After Life, Zoroastrian Funeral Customs & Death Ceremonies.” Erişim 15 Ekim 2017. https://heritageinstitute.com/zoroastrianism/death/index.htm.
  • Eliade, Mircea. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. Çeviren Ali Berktay. C. 1. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2003.
  • Gignoux, Philippe. “Hell i. In Zoroastrianism.” Içinde Encyclopaedia Iranica, 12/2:154-56. New York: Eisenbrauns Inc., 2003.
  • Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. 2. Baskı. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
  • Haugh, Martin, ed. The Book Of Arda Viraf. Çeviren E. W. West. London: Messrs. Trübner and Co., 1917.
  • Haugh, Martin, The Sacred Language, Writings and Religion of the Parsis. Editör E. W. West. 2nd Edition. London: Trübner & Co., Ludgate Hill., 1878.
  • Herodot. Herodot Tarihi. Editör Azra Erhat. Çeviren Müntekim Ökmen. 1. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1973.
  • Herzfeld, Ernst. Zoroaster and His World. C. 1. Princeton: Princeton University Press, 1947.
  • Hintze, Almut. “Zarathustra’s Time and Homeland: Linguistic Perspectives.” The Wiley Blackwell Companion to Zoroastrianism içinde, editör Michael Stausberg, Yuhan Sohrab, Dinshaw Vevaina, ve Anna Tessmann, 31-38. Chichester: John Wiley & Sons, Ltd., 2015.
  • Jackson, A. V. Williams. “The Ancient Persian Doctrine of a Future Life.” The Biblical World 8, sy 2 (1896): 149-63.
  • “Kartir Inscription on the Kabah of Zartusht.” Erişim 13 Ağustos 2017. http://www.avesta.org/mp/ kz.html.
  • “Kartir’s Inscription at Naqsh-i Rajab.” Erişim 13 Ağustos 2017. http://www.avesta.org/mp/knr.htm.
  • Kreyenbroek, Philip G. “Cosmogony and Cosmology i. In Zoroastrianism.” Encyclopædia Iranica içinde, 5/3:303-7. New York: Eisenbrauns Inc., 1993.
  • MacKenzie, Neil. “Bundahišn.” Encyclopædia Iranica içinde, 4/5:547-51. New York: Eisenbrauns Inc., 1989.
  • Malandra, William W. “Garōdmān.” Encyclopaedia Iranica içinde, 10/3:317-18. New York: Eisenbrauns Inc., 2000.
  • Manushchihr-i Goshnajaman. “Dadestan-i Denig.” Sacred Books of the East içinde, çeviren E. W. West, C. 18. Oxford: Oxford University Press, 1882.
  • McIntyre, Dina G. “Zarathushtra’s Paradise, In this World and the Next.” Erişim 10 Şubat 2018. http:// www.zoroastrian.org.uk/vohuman/Article/Zarathushtras%20Paradise.htm
  • Messadie, Gerald. Şeytanın Genel Tarihi. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1998.
  • Mills, L. H., çev. “The Zend-Avesta Part III.” The Sacred Books of the East içinde, 31:1-400. Oxford: Clarendon Press, 1887.
  • Modi, Jivanji Jamshedji. “The Belief about the Future of the Soul among the Ancient Egyptians and Iranians.” Asiatic Papers içinde, 1:137-46. Bombay: Bombay Education Society’s Press, 1905.
  • Modi, Jivanji Jamshedji. The Religious Ceremonies and Customs of the Parsees. Editör Joseph H. Peterson. II. Edition. Bombay: Jehangir B. Karani’s Sons, 2011.
  • Moulton, James Hope. Early Religious Poetry of Persia. Cambridge: Cambridge Universty Press, 1911.
  • Moulton, James Hope. Early Zoroastrianism. London: The Hibbert Lectures, 1926.
  • Moulton, James Hope. “The Zoroastrian Conception of a Future Life.” Journal of The Transactions of the Victoria Institute 47 (1915): 233-52.
  • Pavry, Jal Dastur Cursetji. Zoroastrian Doctrine of a Future Life from Death to The Individual Judgment. New York: AMS Press, 1926.
  • Plutarch. Moralia. Editör Jeffrey Henderson. Çeviren Frank Cole Rabbit. C. 5. Cambridge: Harvard Universty Press, 2003.
  • Rawlinson, George. The Seven Great Monarchies of The Ancient Eastern World. C. 2. New York: Jhon W. Lovell Company, 1959.
  • Rezi, Haşim. Zerdüşt Hayat Zaman Mekân. Çeviren Erkan Çardakçı. İstanbul: Avesta Yayınları, 2014.
  • Sanjana, Peshotanji Behramji, ed. Denkard, the Acts of Religion. Çeviren Ratanshah E. Kohiyar. Bombay: D. Ardeshir & Co., 1874.
  • Sarıkçıoğlu, Ekrem. Dinlerde Mehdi Tasavvurları. Samsun: Sidre Yayınları, 1997.
  • Shaked, Shaul. “Eschatology i. In Zoroastrianism and Zoroastrian Influence.” Encyclopædia Iranica içinde, 8/6:565-69. New York: Eisenbrauns Inc., 1998.
  • Shaked, Shaul. From Zoroastrian Iran to Islam. Vermont: Variorum, 1995.
  • Şehristânî. Milel ve Nihal. Editör Mehmet Dalkılıç. Çeviren Mustafa Öz. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2008.
  • Tafazzoli, Ahmad. “Činwad Puhl.” Encyclopædia Iranica içinde, 5/6:594-95. New York: Eisenbrauns Inc., 1991.
  • West, E. W., çev. “Selections of Zadsparam.” Sacred Books of the East içinde, 5:153-88. Oxford: Clarendon Press, 1880.
  • West, E. W., çev. “Shayest La-Shayest.” Sacred Books of the East içinde, 5:237-407. Oxford: Clarendon Press, 1880.
  • West, E. W., çev. “The Bundahish.” Sacred Books of the East içinde, 5:1-152. Oxford: Clarendon Press, 1880.
  • West, E. W., çev. “The Dinai Mainog-i Khirad.” Sacred Books of the East içinde, 24:1-114. Oxford: Clarendon Press, 1885.
  • Yazıcı, Tahsin, ve Mürsel Öztürk. “İran.” TDV İslâm Ansiklopedisi içinde, 22:414-16. Ankara: Diyanet Vakfı, 2000.
  • Yıldırım, Nimet. İran Mitolojisi. 1. Baskı. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2012.
APA Akyar N, Sayar S (2020). Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. , 57 - 83.
Chicago Akyar Nevfel,Sayar Süleyman Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. (2020): 57 - 83.
MLA Akyar Nevfel,Sayar Süleyman Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. , 2020, ss.57 - 83.
AMA Akyar N,Sayar S Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. . 2020; 57 - 83.
Vancouver Akyar N,Sayar S Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. . 2020; 57 - 83.
IEEE Akyar N,Sayar S "Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru." , ss.57 - 83, 2020.
ISNAD Akyar, Nevfel - Sayar, Süleyman. "Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru". (2020), 57-83.
APA Akyar N, Sayar S (2020). Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi, 0(10), 57 - 83.
Chicago Akyar Nevfel,Sayar Süleyman Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi 0, no.10 (2020): 57 - 83.
MLA Akyar Nevfel,Sayar Süleyman Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi, vol.0, no.10, 2020, ss.57 - 83.
AMA Akyar N,Sayar S Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi. 2020; 0(10): 57 - 83.
Vancouver Akyar N,Sayar S Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru. Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi. 2020; 0(10): 57 - 83.
IEEE Akyar N,Sayar S "Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru." Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi, 0, ss.57 - 83, 2020.
ISNAD Akyar, Nevfel - Sayar, Süleyman. "Zerdüştî Kutsal Metinlerinde Ahiret Tasavvuru". Mîzânül-Hak: İslami İlimler Dergisi 10 (2020), 57-83.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
30-04-2024 8:25

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları