Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 97 Sayfa Aralığı: 79 - 108 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-05-2021

Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı

Öz:
Edebî dilde somut ve soyut olanın anlatımında benzetmelere başvurulur. Soyut olanın anlatımında yapılan benzetmeler aynı zamanda birer somutlaştırmadır. Şiirde somutlaştırmaların benzetme yoluyla ve daha çok terkip/tamlama gibi yapılar kullanılarak oluşturulduğu görülmüştür. Klasik Türk şiirindeki terkiplerde somutlaştırma, şairin beyitte oluşturmak istediği hayal ile doğrudan ilgili olup, şiirin kilit taşı görevindedir. Bu çalışmada, klasik Türk şiirinde hemen hemen her şairde rastlanan terkiplerle yapılmış somutlaştırmalar ele alınmıştır. Nâilî ve Neşâtî gibi Sebk-i Hindî şairlerinin yanı sıra Fuzûlî ve Bâkî gibi klasik üslubu benimseyen şairlerden de örnekler seçilerek farklı üsluba sahip şairlerde terkiplerle yapılan somutlaştırma ve duygu aktarımları görülmek istenmiştir. Terkipler aracılığıyla somutlaştırmaların yanında soyut olan duyguların aktarımı da etkili bir şekilde yapılmaktadır. Çalışmanın sonucunda sanatsal dil kullanımlarının gerçekleştiği terkiplerde somutlaştırma ve duygu aktarımı yapılırken şair muhayyilesinin şiire nasıl yansıdığı görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Конкретизация и передача эмоций в классической турецкой поэзии

Öz:
Литературный язык обращается к способу аналогий для выражения конкретного и абстрактного. Аналогии, проводимые в повествовании об отвлеченном, в то же время представляют собой конкретизацию излагаемого. Было замечено, что конкретизация в поэзии формируется по аналогии и в основном с использованием таких структур, как составные / фразы. В произведениях классической турецкой поэзии конкретизация напрямую связана с образом, который поэт создает в двустишии, и является краеугольным камнем стихотворения. В этом исследовании рассматриваются приемы конкретизации в композициях, встречающихся почти у каждого поэта в классической турецкой поэзии. В дополнение к поэтам литературного направления Sebk-i Hindi, таким как Наили и Нишати, были рассмотрены поэты, которые переняли классический стиль, такие как Физули и Бакы, чтобы показать конкретизацию и эмоциональную передачу у поэтов с разными стилями. Помимо конкретизации посредством композиций, эффектно осуществляется передача отвлеченных, абстрактных понятий. В классической турецкой поэзии при передаче эмоций видно, что воображение поэта отражается в поэзии в поэтических композициях, в которых реализуется использование художественного языка.
Anahtar Kelime:

The Concretization and Conveying of Emotion in the Poetic Compounds of Classical Turkish Poetry

Öz:
Within the literary language, it is referred to analogies in the expression of concrete and abstract. Analogies made in the narrative of the abstract are also concretization at the same time. In poetry, it is seen that the concretizations are made by analogy or by using structures such as compounds. Concretization in classical Turkish poetic forms in poetic compounds is directly related to the imagination that the poet wants to create in his poem, and it is the keystone of the imagination in couplet. This article specifically made classical Turkish poetry with classical compositions encountered in almost every poet in Turkish poetry concretization studies are discussed. In addition to Sebk-i Hindî poets such as Nâilî and Neşâtî, it is also desired to see examples of poetry adopting classical styles such as Fuzûlî and Bâkî, and the situation in different periodic styles of the subject of embodying them. The method of concretization especially has been preferred in the conveying of emotions by poetic compounds and many things have been able to be stated with a few words in these concretizations. Besides these compounds by means concretizations in poetry transmission of emotions done effectively the transfer of abstract emotions. In classical Turkish poetry, while conveying of emotion is made it is seen that the imagination of the poet reflects to the poetry, in the poetic compounds in which artistic language usage is realized.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksan, Doğan. Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Be-Ta Basım Yayım, 1993.
  • Belli, Handan. Klasik Türk Şiirinde Terkiplerin Edebî Yönü (Fuzûlî, Bâkî, Nâilî ve Neşâtî Örneği). Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, 2017.
  • Çörtü, Mustafa Meral. Arapça Cümle Kuruluşu ve Tercüme Tekniği. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 2009.
  • Demirel, Şener. “17. Yüzyıl Sebk-i Hindî Şairlerinden Nâilî ve Fehîm’in Şiirlerinde Soyutlama veya Alışılmamış Bağdaştırmalar.” Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları I. Sözde ve Anlamda Farklılaşma: Sebk-i Hindî, ed. Hatice Aynur vd., Turkuaz Yayınları, 2006, ss. 34-89.
  • Doğan, Orhan. Sağlık Bilimleri Alanında Davranış Bilimleri. Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 1999.
  • Hacızade, Naile. Bilişsel Dilbilim Açısından Duyguların Dili. Çizgi Kitabevi Yayınları, 2012. İbn Sînâ. el-Hatâbe min Kitâbi’ş-şifâ. Thk. M. Selim Sâlim, 1954.
  • Gemuhluoğlu, Zeynep. “Metaforların Kognitif İçeriklerinin Felsefe ve Şiir Dili Açısından İncelenmesi -Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Rüşd Örnekleri-.” M.Ü.
  • İlâhiyat Fakültesi Dergisi, vol. 34, no. 1, 2008, ss. 121-144.
  • İpekten, Haluk, haz. Nailî Divanı. Akçağ Yayınları, 1990.
  • İz, Mahir. Tasavvuf Mâhiye, Büyükleri ve Tarikatler. Haz. Ertuğrul Düzdağ. Kitabevi, 2012.
  • Kaplan, Mahmut, haz. Neşâtî Divanı. Akademi Kitabevi, 1996.
  • Karahan, Leyla, ve Dilek Ergönenç, haz. Hüseyin Cahit, Türkçe Sarf ve Nahiv. TDK Yayınları, 2000.
  • Karahan, Leyla, ve Ülkü Gürsoy, haz. Tâhir Kenân, Kavâid-i Lisân-ı Türkî. TDK Yayınları, 2004. Korkmaz, Zeynep. Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK Yayınları, 1992.
  • Korkut, Ece. “Şiirde Duygu Değeri ve ‘Aşk’.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, no. 12, 1996, ss. 31-35.
  • Küçük, Sabahattin, haz. Bâkî Divanı. TDK Yayınları, 1994.
  • Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü (MTTS). Ed. Zafer Erginli, Kalem Yayınevi, 2006.
  • Mum, Cafer. Halepli Edîb Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Metin-Cinaslar Sözlüğü). Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2004.
  • Parlatır, İsmail, haz. Fuzulî Türkçe Divanı. Akçağ Yayınları, 2012.
  • Pürcevâdî, Nasrullah. Can Esintisi İslam’da Şiir Metafiziği. Çev. Hicabi Kırlangıç, İnsan Yayınları, 1998.
  • Saraç, M. A Yekta. “Tasavvuf Edebiyatında İçki Kavramına Giriş ve Yunus Emre Örneği.” İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, no. 10, 2000, ss. 135-154.
  • Şahinoğlu, M. Nazif. Farsça Grameri Sarf ve Nahiv. Kitabevi, 1997.
  • Tekin, Arslan. Edebiyatımızda Terimler. Elips Yayınları, 2006.
  • Türk Dil Kurumu (TDK). Türkçe Sözlük. TDK Yayınları, 2011.
  • Türkay, Kaya, haz. Halid Ziya Uşaklıgil, Kavâid-i Lisân-ı Türkî (Türkçe Dil Bilgisi). TDK Yayınları, 1999.
  • Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. Kabalcı Yayınevi, 1996.
  • Yıldırım, Ali. “Nedim’in Şiirlerinde Somutlaştırma.” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 12, no. 2, 2002, ss. 211-218.
  • Yıldırım, Ali. “Renk Simgeciliği ve Şeyh Gâlib’in Üç Rengi.” Millî Folklor, no. 72, 2006, ss. 129-140.
APA BELLİ H, MUM C (2021). Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. , 79 - 108.
Chicago BELLİ HANDAN,MUM Cafer Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. (2021): 79 - 108.
MLA BELLİ HANDAN,MUM Cafer Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. , 2021, ss.79 - 108.
AMA BELLİ H,MUM C Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. . 2021; 79 - 108.
Vancouver BELLİ H,MUM C Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. . 2021; 79 - 108.
IEEE BELLİ H,MUM C "Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı." , ss.79 - 108, 2021.
ISNAD BELLİ, HANDAN - MUM, Cafer. "Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı". (2021), 79-108.
APA BELLİ H, MUM C (2021). Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(97), 79 - 108.
Chicago BELLİ HANDAN,MUM Cafer Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.97 (2021): 79 - 108.
MLA BELLİ HANDAN,MUM Cafer Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.97, 2021, ss.79 - 108.
AMA BELLİ H,MUM C Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(97): 79 - 108.
Vancouver BELLİ H,MUM C Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(97): 79 - 108.
IEEE BELLİ H,MUM C "Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.79 - 108, 2021.
ISNAD BELLİ, HANDAN - MUM, Cafer. "Klasik Türk Şiirinde Terkiplerdeki Somutlaştırma ve Duygu Aktarımı". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 97 (2021), 79-108.