AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ

Gülsüm KAYA (Bursa Uludağ Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye)
Legal Mali Hukuk Dergisi
22 0
Yıl: 2021 Cilt: 17 Sayı: 193 Sayfa Aralığı: 151 - 180 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-05-2021

AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ

Öz:
Vergilendirme, devletin egemenliğine dayalı malî egemenliğininkullanılmasının sonucu olarak karşımıza çıkar. Pratikte vergiye ilişkindüzenlemeler bireylerin, mükelleflerin temel hak ve hürriyetleriyle doğrudan ilgilidir; vergilendirme ile temel hak ve özgürlüklerden özelliklemülkiyet hakkına sınırlamalar getirilmektedir.AİHS’de mülkiyet hakkını düzenleyen madde, verginin mülkiyethakkına meşru bir müdahale niteliğinde olduğunu belirlemektedir. Devletlerin, egemenlik yetkilerinden kaynaklanan vergilendirme yetkilerinikullanırken bir takdir yetkisi kullanmaları doğaldır. Ancak, ulusal nitelikteki bu işlemi yaparken devlet AİHM tarafından belli ölçütlerle kullanmış olduğu takdir yetkisi bakımından denetlenmektedir.Sözleşme metninde yer alan kamu yararı, yasallık ve içtihatlarlagetirilen ölçülülük ölçütleri mahkemenin devletin kullanmış olduğu takdir yetkisini belirli oranlarda daraltmaktadır. AİHM’nin devletlere tanıdığı takdir yetkisinin mülkiyet hakkında, özellikle vergilendirmeye ilişkin konularda geniş takdir yetkisine dönüştüğü belirtilir. Çalışmada, devlete tanınmış olan takdir yetkisinin belirtilen ölçütler doğrultusundaAİHM tarafından değerlendirilişi ele alınacaktır.
Anahtar Kelime:

STATE’S MARGIN OF APPRECIATION IN THE JUDGMENT OF ECtHR ON INTERFERENCE TO THE RIGHT OF PROPERTY WITH TAXATION

Öz:
Taxation is a consequence of state’s sovereignty which spreads to the fiscal sphere. Tax regulations are directly related to the fundamental rights and freedoms of individuals, also the taxpayers and taxation itself imposes restrictions to the right of property. According to the European Convention on Human Rights, taxation constitutes a legitimate interference to individuals’ enjoyment of their possessions. To resort margin of appreciation is natural for states while using their authority about taxation. On the other hand, European Court of Human Rights supervises state’s conduct in making and application of this national procedure. Public/general interest, lawfulness and proportionality are the criterions of the ECtHR which are utilised in supervising and limiting the state’s margin of appreciation. It is stated that the discretionary power of states has turned into a wide discretionary power on property, especially in taxation issues. In this paper, the assessment of the states’ discretionary power by the ECtHR will be discussed in line with the specified criterions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 Numaralı Protokolünün 1. Maddesi Rehberi: Malvarlığının/Mülkiyetin Korunması, çev. Gemalmaz HB (31.08.2019) ˂https://www.echr.coe.int/Documents/ Guide_Art_1_Protocol_1_TUR.pdf˃
  • Benvenisti E, ‘Margin of Appreciation, Consensus and Universal Standards’ (1999) 31 International Law and Politics 843-854
  • Carss-Frisk M, Mülkiyet Hakkı: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 No’lu Protokolünün 1. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları No:4 ˂http://www.anayasa. gov.tr/files/ insan_haklari_mahkemesi/el_kitaplari/aihsp1m1mulkiyet.pdf˃
  • Council of Europe, Guide on Article 1 of Protocol No. 1 to the European Convention on Human Rights: Protection of Property (31.08.2020) ˂https://www.echr.coe.int/Documents/Guide_Art_1_ Protocol_1_ENG.pdf˃
  • Çağan N, ‘Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme’ (1980) 37(1-4) AÜHFD 129-151
  • Çağan N, Vergilendirme Yetkisi (1st edn, Kazancı Hukuk Yayınları 1982)
  • Çoban A R, ‘Strasbourg’da Herküllere İhtiyacımız Var mı? Ulusal Takdir Yetkisi ve Evrensel Standartlar Arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ (2008) 57(3) AÜHFD 187-223
  • Dinç G, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Malvarlığı Hakları (1st edn, TBB Yayınları 2007)
  • Doğru O and Nalbant A, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Cilt (2nd edn, Legal Yayıncılık 2013)
  • Erdoğan M, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku (2nd edn, Orion Kitabevi 2011)
  • Etgü M A, Kamu Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mülkiyet Hakkına Bakışı (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2009)
  • Gemalmaz H B, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı (1st edn, Beta Basım 2009)
  • Gemalmaz H B, ‘Reconciling the Right of Property and Planning in the Light of the European Convention on Human Rights’ (2010) 42(59) Annales de la Faculté de Droit d’Istanbul 41-66
  • Gemalmaz H B, ‘Mali Güç Ölçütünü Dikkate Almayan Aşırı Vergi Mülkiyet Hakkı İhlalidir: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Macaristan’a Karşı 14 Mayıs 2013 Tarihinde Verdiği N.K.M. Kararının İncelenmesi’ (2014) 88(2) İstanbul Barosu Dergisi 128-143
  • Grgic A, Mataga Z, Longar M and Vilfan A, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Mülkiyet Hakkı, Avrupa Konseyi İnsan Hakları El Kitapları No:10 (2007) ˂http://www.anayasa.gov.tr/files/insan_ haklari_mahkemesi/el_kitaplari/aihskapsamindamulkiyethakki.pdf˃
  • Gözübüyük Ş and Gölcüklü F, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi (7th edn, Turhan Kitabevi 2007)
  • Gümüşkaya G, Mülkiyet Hakkına Vergisel Müdahaleler Bakımından İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ne Kişisel Başvuru (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2010)
  • Kumrulu AG, ‘Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri’ (1979) 36(1) AÜHFD 147-162
  • Mert A, ‘AİHM Kararlarında Vergi Kabahatleri’ in Kangal ZT (ed), Kabahatler Hukuku Yazıları-I (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2017)
  • Özbudun E, Türk Anayasa Hukuku (8th edn, Yetkin Yayınları 2005)
  • Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (11th edn, Turhan Kitabevi 2012)
  • Tsarapatsanis D, ‘The Margin of Appreciation as an Underenforcement Doctrine’ in Agha P (ed), Human Rights Between Law and Politics (1st edn, Hart Publishing 2017)
  • Saraçoğlu F, Anayasa Mahkemesinin Vergiye İlişkin Kararlarında Kamu Yararı (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2014)
  • Sarı HG, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 1. Protokole Göre Malvarlığı Haklarının Korunması (2nd edn, On İki Levha Yayıncılık 2010)
  • Schabas WA, The European Convention on Human Rights: A Commentary (1st edn, Oxford University Press 2015)
  • Şenyüz D, Yüce M and Gerçek A, Vergi Hukuku (3rd edn, Ekin Basım Yayın Dağıtım 2012)
  • Şimşek S, ‘Vergi Politikaları, Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ (Temmuz-Aralık 2010) 159 Maliye Dergisi 323-345
  • Şimşek S, ‘AİHM İçtihatlarına Göre Mülkiyet Hakkının Korunması Açısından Devletlerin Pozitif Yükümlülükleri’ (Ocak-Mart 2012) 84 Sayıştay Dergisi 1-24
  • Şimşek S, ‘Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Mülkiyet Hakkıyla İlgili Davaları İnceleme Yöntemi: Üç Kural Analizi’, (Ocak-Mart 2013) 88 Sayıştay Dergisi 27-47
  • Yaltı B, Vergi Yükümlüsünün Hakları (1st edn, Beta Basım 2006)
  • Handyside v. Birleşik Krallık App no 5493/72 (ECtHR, 07 Aralık 1976)
  • Sunday Times v. Birleşik Krallık App no 6538/74 (ECtHR, 26 Nisan 1979)
  • A.B.C. and D. v. Birleşik Krallık App no 8531/79 (ECtHR, 10 Mart 1981)
  • Sporrong and Lönnroth v. İsveç App no’s 7151/75 7152/75 (ECtHR, 23 Eylül 1982)
  • James and Others v. Birleşik Krallık App no 8793/79 (ECtHR, 21 Şubat 1986)
  • Lithgow and Others v. Birleşik Krallık App no’s 9006/80, 9262/81… (ECtHR, 8 Temmuz 1986)
  • WASA Ömsesidigt, Försäkrignsbolaget Pensionsstiftelse, a group of approximately 15000 individuals v. İsveç App no 13013/87 (ECommHR, 14 Aralık 1988)
  • Tre Traktörer Aktiabolag v. İsveç App no 10873/84 (ECtHR, 07 Temmuz 1989)
  • Hentrich v. Fransa App no 13616/88 (ECtHR, 22 Eylül 1994)
  • Gasus Dosier und Fördertechnik GmbH v. Hollanda App no 15375/89 (ECtHR, 23 Şubat 1995)
  • Cevat Işık v. Türkiye App no 24128/94 (Admissibility)(ECtHR, 29 Kasım 1995)
  • Öztürk v. Türkiye App no 22479/93 (ECtHR, 28 Eylül 1999)
  • Spacek S.R.O. v. Çek Cumhuriyeti App no 26449/95 (ECtHR, 09 Kasım 1999)
  • Beyeler v. İtalya App no 33202/96 (ECtHR, 05 Ocak 2000)
  • Jokela v. Finlandiya App no, 28856/95 (ECtHR, 21 Mayıs 2002)
  • Luordo v. İtalya App no 32190/96 (ECtHR, 17 Temmuz 2003)
  • Broniowski v. Polonya App no 31443/96 (ECtHR, 22 Haziran 2004)
  • Kopecký v. Slovakya App no 44912/98 (ECtHR, 28 Eylül 2004)
  • Stere ve Diğerleri v. Romanya App no 25632/02 (ECtHR, 23 Şubat 2006)
  • Hutten-Czapska v. Polonya App no 35014/97 (ECtHR, 19 Haziran 2006)
  • Burden v. Birleşik Krallık App no 13378/05 (ECtHR, 29 Nisan 2008)
  • Vistiņš and Perepjolkins v. Letonya App no 71243/01 (ECtHR, 25 Ekim 2012)
  • N. K. M. v. Macaristan App no 66529/11 (ECtHR, 14 Mayıs 2013) Bittó ve Diğerleri v. Slovakya App no 30255/09 (ECtHR, 28 Ocak 2014)
  • Azienda Agricola Silverfunghi S.A.S. ve Diğerleri v. İtalya App no 48357/07… (ECtHR, 24 Haziran 2014)
  • Lekić v. Slovenya App no 36480/07 (ECtHR, 11 Aralık 2018)
  • Iran-United States Claims Tribunal, Starrett Housing Corporation, Starrett Systems, Inc. and others v. The Government of the Islamic Republic of Iran, Bank Markazi Iran and others, Ara karar (19.12.1983) ˂https://jusmundi.com/en/document/decision/en-starrett-housing-corporationstarrett-systems-inc-and-others-v-the-government-of-the-islamic-republicof-iran-bank-markazi-iran-and-others-interlocutory-award-award-no-itl32-24-1-monday-19th-december-1983˃
  • İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Koruma Sözleşmesi ve Buna Ek Protokolün Tasdiki Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 6366, Kabul Tarihi: 10.03.1954, RG 19.03.1954/8662
  • Anayasa Mahkemesi İnternet Sayfası ˂https://www.anayasa.gov.tr/ media/3542/aihs_tr.pdf˃
APA Kaya G (2021). AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. , 151 - 180.
Chicago Kaya Gülsüm AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. (2021): 151 - 180.
MLA Kaya Gülsüm AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. , 2021, ss.151 - 180.
AMA Kaya G AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. . 2021; 151 - 180.
Vancouver Kaya G AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. . 2021; 151 - 180.
IEEE Kaya G "AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ." , ss.151 - 180, 2021.
ISNAD Kaya, Gülsüm. "AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ". (2021), 151-180.
APA Kaya G (2021). AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. Legal Mali Hukuk Dergisi, 17(193), 151 - 180.
Chicago Kaya Gülsüm AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. Legal Mali Hukuk Dergisi 17, no.193 (2021): 151 - 180.
MLA Kaya Gülsüm AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. Legal Mali Hukuk Dergisi, vol.17, no.193, 2021, ss.151 - 180.
AMA Kaya G AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. Legal Mali Hukuk Dergisi. 2021; 17(193): 151 - 180.
Vancouver Kaya G AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ. Legal Mali Hukuk Dergisi. 2021; 17(193): 151 - 180.
IEEE Kaya G "AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ." Legal Mali Hukuk Dergisi, 17, ss.151 - 180, 2021.
ISNAD Kaya, Gülsüm. "AİHM KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKINA VERGİLENDİRME İLE MÜDAHALEDE DEVLETİN TAKDİR YETKİSİ". Legal Mali Hukuk Dergisi 17/193 (2021), 151-180.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 17:51

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları