DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI

Esengül AYAZ AVAN (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler, Ankara, Türkiye)
Avrasya Etüdleri
194 21
Yıl: 2020 Cilt: 2 Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 87 - 112 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-05-2021

DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI

Öz:
2000’li yılların başında hidrokarbon rezervleri-nin keşfedilmesi ile Doğu Akdeniz hem bölge-sel hem de küresel güçlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Petrol ve gaz kaynaklarının işletilmesi için bazı bölge ülkeleri deniz yetki alanları sınır-landırma anlaşmaları imzalamıştır ancak Doğu Akdeniz’in coğrafi olarak dar bir deniz olması nedeniyle tarafların çakışan deniz yetki alanları sorunlara sebep olmuştur. Özellikle GKRY ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki deniz alan-larını uluslararası hukuka aykırı bir şekilde sahip-lenme ve Türkiye ile KKTC’yi kendi karasularına hapsetme politikası bölgeyi adeta bir rekabet alanı haline getirmiştir. Bu bağlamda çalışma hidrokarbon rezervlerinin keşfi ile gündeme gelen Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarının sınırlandırılması hususunda Türkiye-KKTC ve Yunanistan-GKRY arasından yaşanan anlaşmazlığı değerlendirmektedir. Ayrıca Türkiye’nin bu sorun çerçevesinde şekillenen Doğu Akdeniz politi-kasını ve AB üyesi iki ülke ile Türkiye arasında yaşanan deniz yetki alanları sorununa Birliğin yaklaşımını tartışmaktadır.
Anahtar Kelime:

THE EASTERN MEDITERRANEAN MARITIME JURISDICTION AREAS CONFLICT: TURKEY’S POLICY AND THE EU’S APPROACH

Öz:
With the discovery of hydrocarbon reserves in the early 2000s, the Eastern Mediterranean attracted the attention of both regional and global powers. Some regional countries signed maritime boundary delimitation agreements for exploration and production of oil and gas but overlapping maritime jurisdiction areas of parties due to the geographical features of the Eastern Mediterranean have caused problems. Especially, the policy of GCASC and Greece to own the maritime areas in the Eastern Mediter-ranean unlawfully and to imprison Turkey and TRNC to their territorial waters have turned the region to a field of competition. Thus, this study assesses the dispute between Turkey-TRNC and Greece-GCASC on the restriction of mar-itime jurisdictionsin the Eastern Mediterra-nean, which came to the fore with the discov-ery of hydrocarbon reserves. It also discusses Turkey’s Eastern Mediterranean policy shaped by this problem and the EU’s approach on the maritime jurisdiction issue that took place be-tween Turkey and the two EU member states.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acer, Yücel. “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanları ve Türkiye- Libya Mutabakatı”, SETA, No. 309, 2019, s. 5-15.
  • Ateşoğlu Güney, Nurşin. “Türk dış politikasını anlamak: Doğu Akdeniz stratejisi”, 3.2.2020, https://www.yenisafak.com/hayat/turk-dis-politikasini-anlamak-dogu-akdenizstratejisi- 3524128, Erişim: 28.5.2020
  • Basın İlan Kurumu. “Türkiye ile Libya arasında Yunan işgaline son verecek anlaşma”, 28.11.2019, https://www.bik.gov.tr/turkiye-ile-libya-arasinda-yunan-isgaline-sonanlasma/, Erişim: 17.6.2020.
  • Başeren, Sertaç Hami. Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 2013.
  • Berberakis, Stelyo. “Doğu Akdeniz - EastMed Doğalgaz Boru Hattı Anlaşması Atina’da İmzalandı”, 2.1.2020, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50973890, Erişim: 12.5.2020
  • Çelenk, Ayşe Aslıhan. “The Restructuring of Turkey’s Policy towards Cyprus: The Justice and Development Party’s Struggle for Power”, Turkish Studies, Vol. 8, No. 3, 2007, pp. 349-363.
  • Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. “Akdeniz Kalkanı Harekatı”, 3.11.2015, https://www.dzkk.tsk.tr/ icerik.php?dil=1&icerik_id=28, Erişim: 14.5.2020
  • Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. “Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi”, 1982, https:// denizmevzuat.uab.gov.tr/uploads/pages/uluslararasi-sozlesmeler/denizhukuku.pdf, Erişim: 2.4.2020
  • Deutsche Welle. “AB: Türkiye-Libya mutabakatı üçüncü tarafları bağlamaz”, 13.12.2019, https://p.dw.com/p/3Uj9, Erişim: 18.6.2020
  • Deutsche Welle. “AB’den iki Türk vatandaşına yaptırım kararı”, 28.2.2020, https://p.dw.com/ p/3YYc9, Erişim: 14.5.2020
  • Deutsche Welle. “AB’den Türkiye’ye dört başlıkta yaptırım”, 15.7.2019, https://www.dw.com/ tr/abden-türkiyeye-dört-başlıkta-yaptırım/a-49601764, 14.5.2020
  • Duman, Selçuk. “Doğu Akdeniz’de Emperyal Girişimler ve Türkiye”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı. XVI, No. 62, 2019, s. 213-230.
  • El-Fettah, Hüseyin Abd ve Mehmet Nuri Uçar. “Doğu Akdeniz Gaz Forumu, bakanlar düzeyinde toplandı”, 25.7.2019, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/-dogu-akdeniz-gaz-forumubakanlar- duzeyinde-toplandi/1541691, Erişim: 14.6.2020
  • Ergin, Sedat. “Akdeniz’deki krizin merkez üssü yoksa Meis Adası mı?”, 10.12.2019, https:// www.hurriyet.com.tr/yazarlar/sedat-ergin/akdenizdeki-krizin-merkez-ussu-yoksa-meisadasi- mi-41393592, Erişim: 18.5.2020
  • European Commission. “Negotiating Framework for Turkey”, 3.10.2015, https://ec.europa.eu/ neighbourhood-enlargement/sites/near/files/pdf/turkey/st20002_05_tr_framedoc_ en.pdf, Erişim: 21.6.2020
  • European Council. “Cover Note”, 24.10.2014, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ ST-169-2014-INIT/en/pdf, Erişim: 20.6.2020
  • Gedikli, Umut ve Taşkın Deniz. “Enerji Kaynakları Mücadelesinde Doğu Akdeniz Havzası ve Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı”, Alternatif Politika, Sayı. 7, No.3, 2015, s. 399-424.
  • General Affairs Council. “2576th General Affairs Council meeting”, 26.4.2004, http://www.consilium. europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata /en/gena/80142.pdf, Erişim: 7.5.2020
  • General Affairs and External Relations Council. “2770th General Affairs and External Relations Council meeting”, 11.12.2006, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/ en/PRES_06_352, Erişim: 12.8.2020
  • Gündem Kıbrıs. “AB Türkiye›yi uyardı”, 13.2.2018, https://www.gundemkibris.com/kibris/abturkiye- yi-uyardi-h239531.html, Erişim: 6.6.2020
  • International Court of Justice, “Libyan Arab Jamahiria,/Malta Case Concerning the Continental Shelf”, 3.6.1985, https://www.icj-cij.org/files/case-related/68/6417.pdf, Erişim: 29.5.2020
  • Işıksal, Hüseyin. “Türkiye Doğu Akdeniz’deki AB oyununu nasıl bozabilir?”,15.11.2019, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-dogu-akdeniz-deki-ab-oyununu-nasilbozabilir/ 1646474, Erişim: 22.6.2020
  • İnat, Kemal. “Avrupa’nın Doğu Akdeniz Yanlışı”, 12.12.2018, https://www.setav.org/ avrupanin-dogu-akdeniz-yanlisi/, Erişim: 4.6.2020
  • İnat, Kemal. “Doğu Akdeniz Sorununun Nedenleri ve Türkiye’nin Politikası”, 11.12.2019, https://www.setav.org/dogu-akdeniz-sorununun-nedenleri-ve-turkiyenin-politikasi/, Erişim: 4.6.2020
  • İnat, Kemal, Muhittin Ataman ve Burhanettin Duran. Doğu Akdeniz ve Türkiye’nin Hakları, SETA, İstanbul, 2020.
  • İstikbal, Deniz ve Hacı Mehmet Boyraz. (2019). “Doğu Akdeniz Enerji Kaynaklarına Ekonomi-Politik Bir Yaklaşım”, Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, Sayı. 3, No.5, 2019, s.69-86.
  • Karapınar, Nuray. “Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ve Deniz Alanlarına İlişkin Bazı Kavramlar”, MTA Doğal Kaynak ve Ekonomi Bülteni, Sayı. 20, 2015, s. 13-21.
  • Kaymal, Turgut. “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Sorunu”, t.y., https://bahriyeenstitusu.org/2017/07/28/dogu-akdenizde-deniz-yetki-alanlarininsinirlandirilmasi- sorunu/, Erişim: 18.5.2020
  • Örnek, Serdar ve Baransel Mızrak. “Bir Güvenlik Sorunu Olarak Kıbrıs’ın Enerji Kaynakları ve Uluslararası Aktörlerin Politikaları”, Bilge Strateji, Sayı. 8, No.15, 2016, s. 13-32.
  • Özbek, Cengiz. “Kıbrıs’taki sondaj krizinin sebebi daha derinlerde”, 17.12.2018, https://www. dw.com/tr/kıbrıstaki-sondaj-krizinin-sebebi-daha-derinlerde/a-42616732, Erişim: 16.6.2020
  • Özekin, Muhammed Kürşad. “Doğu Akdeniz’de Değişen Enerji Jeopolitiği ve Türkiye”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Sayı. 16, No.33, 2020, s. 1-51.
  • Özer, Yonca. “AB’ye Üyelik Sürecinde Türkiye’de Demokratikleşme”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, No.2, 2015, s. 143-168
  • Papadimitriou, Jannis. “EastMed: Belirsizliklerle dolu boru hattı projesi”, 3.1.2020, https://www. dw.com/tr/eastmed-belirsizliklerle-dolu-boru-hatt%C4%B1-projesi/a-51883677, Erişim: 16.6.2020
  • Sandıklı, Atilla ve Emine Akçadağ. “Kıbrıs Sorunu Kapsamında AB-Türkiye İlişkileri”, Bilge Strateji, Sayı. 3, No.4, 2011, s. 1-18.
  • Şeker, Burak Şakir. “Doğu Akdeniz Enerji Güvenliği Ekseni: Yunanistan- GKRY›NİN Muhtemel Politikaların Analizi ve Türkiye›nin Tutumu”, Yeni Deniz Güvenliği Ekosistemi ve Doğu Akdeniz içinde, İstanbul: TASAM Yayınları, 2019, s.280-319.
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy’un Avrupa Birliği Konseyi’nin Ülkemizle İlgili İfadeleri Hakkındaki Soruya Cevabı”, 13.12.2019, http://www. mfa.gov.tr/sc_-76_-avrupa-birligi-konseyi-nin-ulkemizle-ilgili-ifadeleri-hk-sc.tr.mfa, Erişim: 6.6.2020
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “Doğu Akdeniz’deki Sondaj Faaliyetlerimiz Nedeniyle Avrupa Birliği’nin Aldığı Yaptırım Kararına İlişkin Listenin Onaylanması Hk.”, 28.2.2020, http://www. mfa.gov.tr/no_58_-dogu-akdeniz-sondaj-faaliyetlerimiz-hk.tr.mfa, Erişim: 8.6.2020
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “GKRY’nin 7 Numaralı Sözde Ruhsat Sahası için Uluslararası Şirketlere Davette Bulunma Kararı Hk”, 4.10.2018, http://www.mfa.gov.tr/no_-265_-gkrynin- sozde-ruhsat-sahasi-icin-uluslararasi-sirketlere-daveti-hk.tr.mfa, Erişim: 29.4.2020
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “Greek Cypriot’s Unilateral Activities in the Eastern Mediterranean”, t.y., http://www.mfa.gov.tr/greek-cypriot_s-unilateral-activities-in-theeastern- mediterranean.en.mfa, Erişim: 3.5.2020
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “Kıbrıs Meselesinin Tarihçesi, BM Müzakerelerinin Başlangıcı”, t.y., http://www.mfa.gov.tr/kibris-meselesinin-tarihcesi_-bm-muzakerelerinin-baslangici. tr.mfa, Erişim: 2.5.2020
  • Ulusoy, Kıvanç. “The Europeanization of Turkey and Its Impact on the Cyprus Problem”, Journal of Southern Europe and the Balkans, Vol. 10, No. 3, 2007, pp.309-329.
  • Üstün, Nazlı. (2016). “Doğu Akdeniz›de Enerji Politikaları ve Kıbrıs Müzakerelerine Etkisi”, 1.2016, http://www.kto.org.tr/d/file/dogu-akdenizde-enerji-politikalari-ve-kibris-muzakereleri--- nazli-ustun.pdf, Erişim: 21.5.2020
  • Yaycı, Cihat. “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye”, Bilge Strateji, Sayı. 4, No. 6, 2012, s. 1-70.
  • Yaycı, Cihat. Sorular ve Cevaplar ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Kavramı, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul, 2019.
  • Yaycı, Cihat. “Türkiye-Libya Arasında İmzalanan Münhasır Ekonomik Bölge Andlaşmasının Sonuç ve Etkileri”, Kriter, Sayı. 4, No. 42, 2020.
  • Yılmaz, Gözde. “From Europeanization to De-Europeanization: The Europeanization Process of Turkey in 1999–2014”, Journal of Contemporary European Studies, Vol. 24, No. 1, 2016, pp.86-100.
  • Yorulmaz, Recep. “Doğu Akdeniz’de Yeni Denklemler”, 25.07.2019, https://orsam.org.tr/tr/ dogu-akdenizde-yeni-denklemler/, Erişim: 09.08.2020
APA Ayaz Avan E (2020). DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. , 87 - 112.
Chicago Ayaz Avan Esengül DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. (2020): 87 - 112.
MLA Ayaz Avan Esengül DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. , 2020, ss.87 - 112.
AMA Ayaz Avan E DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. . 2020; 87 - 112.
Vancouver Ayaz Avan E DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. . 2020; 87 - 112.
IEEE Ayaz Avan E "DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI." , ss.87 - 112, 2020.
ISNAD Ayaz Avan, Esengül. "DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI". (2020), 87-112.
APA Ayaz Avan E (2020). DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. Avrasya Etüdleri, 2(58), 87 - 112.
Chicago Ayaz Avan Esengül DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. Avrasya Etüdleri 2, no.58 (2020): 87 - 112.
MLA Ayaz Avan Esengül DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. Avrasya Etüdleri, vol.2, no.58, 2020, ss.87 - 112.
AMA Ayaz Avan E DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. Avrasya Etüdleri. 2020; 2(58): 87 - 112.
Vancouver Ayaz Avan E DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI. Avrasya Etüdleri. 2020; 2(58): 87 - 112.
IEEE Ayaz Avan E "DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI." Avrasya Etüdleri, 2, ss.87 - 112, 2020.
ISNAD Ayaz Avan, Esengül. "DOĞU AKDENİZ DENİZ YETKİ ALANLARI SORUNU: TÜRKİYE'NİN POLİTİKASI VE AB'NİN YAKLAŞIMI". Avrasya Etüdleri 2/58 (2020), 87-112.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 17:52

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları