Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma
Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 46 Sayfa Aralığı: 13 - 22 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.32547/ataunigsed.817355 İndeks Tarihi: 27-05-2021
Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma
Öz: Ehram; kadınların örtünme ya da soğuktan korunma amacıyla, dışgiyimde kullanılan bir giysi türüdür. Yünün koyundan kırkılması,üzerindeki kirlerinden arındırılarak temizlenmesi, sererekkurutulması ve teşi ile eğrilmesi sonucunda ehram ipliklerihazırlanmakta ve ahşap mekikli el dokuma tezgâhındadokunmaktadır. Ehramın renkleri; bej (halk dilinde sütlü kahverengi), beyaz, mor, siyah gibi koyunun doğal renklerindenoluşmaktadır. Ehram dokumasında kullanılan birçok nakış-motifçeşidi vardır. Dokuma esnasında ehrama yapılan bu motifler;ceviz kanadı, reyhan dalı, hanımeli, çift pirinç, antika, yıldızınoynayışı, mercimek, hanımgöbeği, pirinç deni, kelleli-kellesizuçan kuş, perçem tarağı, çift kartlar, elmas küpe, ceylan boynuzumotifleridir. Ancak araştırma kapsamında literatüre girmemiş,bilindik olmayan ve yöresel halk tarafından kullanılan “makarna,merdin küpesi” gibi başka motif uygulamaları da bulunmaktadır.Çalışma; Erzurum’da görülen ehram dokumacılığınınaraştırılarak, elde edilen bulgular ışığında geleneksel kullanımşekline farklı bir bakış açısı getirilmesi amacıyla yapılmıştır.Uygulamalı araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada;araştırmanın deneysel tasarımlarında kullanılmak üzere bir ehramdokunmuş ve dokuması yapılmış bu ehram üzerinden model vekalıp önerileri geliştirilmiştir. Sürdürülebilirlik teması altındahazırlanan 3 adet deneysel giysi tasarımı; tasarım kartı, artistikçizim ve kalıp önerileri ile birlikte okuyucuya sunulmuştur.
Anahtar Kelime: An Experimental Study on Erzurum Ehram Weaving
Öz: Ehram is a type of clothing used in outwear by women for covering or protection from cold. As a result of shearing the wool from sheep, cleaning it from its dirt, drying it by laying and spinning it, ehram yarns are prepared and woven on a wooden shuttle handloom. The colors of ehram consist of natural colors of sheep such as beige (coffee with milk in folk language), white, purple, and black. There are also many types of embroideryornament used in ehram weaving. These ornaments made to ehram during weaving such as walnut wing, basil branch, honeysuckle, double rice, antique, macaroni, the play of the star, lentil, lady's belly, rice grain, flying bird with head and without the head, fringe comb, double cards, diamond earrings, gazelle horn, merdin earrings. However, within the scope of the research, there are other motif applications such as "macaroni, and merdin earrings", which have not been found and have not been known in the literature but used by the local people. The study aims to bring a different perspective to the traditional usage of ehram in the light of the findings obtained by researching the ehram weaving in Erzurum. In this study, the applied research method was used. A model and pattern suggestions were developed over ehram woven to be used in the experimental designs of the research. 3 experimental clothing designs, which were prepared under the theme of sustainability, and the design card is presented to the reader with artistic drawing and pattern suggestions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Başaran, F. N. (2014). Bayburt yöresinde geleneksel “Ehram dokumacılığı” üretim teknikleri, motif ve kompozisyon özellikleri. Milli Folklor, 26(104), 151-166. https://www.researchgate.net/profile/Fatma_ Basaran/publication/324115325
- Çelik, A. (1996). Erzurum’da kadın giyiminin tarihi süreci içinde ehram ve dokumacılığı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 3, 1-26. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28524
- Çelik, A. (1997). Erzurum’da ehram (Tez No. 63339) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
- Çomaklı, Z. (2008). Anam başka bağlar bacım bir başka “Erzurum oyaları”. Aktif Yayınevi.
- Elibol, B., & Sari, S. (2020a). Makarna motifi [Çizim ve Fotoğraf]. Çizim ve fotoğraf Betül Elibol ve Safiye Sari kişisel arşivinden alınmıştır.
- Elibol, B., & Sari, S. (2020b). Merdin küpesi motifi [Çizim ve Fotoğraf]. Çizim ve fotoğraf Betül Elibol ve Safiye Sari kişisel arşivinden alınmıştır.
- Karahan, N., & Mangut, M. (2011). Tekstil lifleri. Ekin Yayınevi.
- Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kayserili, A. (2014). Erzurum şehrinin kültürel coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1036.
- Kayserili, A. (2014). Erzurum’da ehram kullanımı [Fotoğraf]. Erzurum şehrinin kültürel coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1036.
- Salman, F. (2004). Türk kumaş sanatında görülen geleneksel kumaş çeşitlerimiz. Sanat Dergisi, 0(6), 13-42. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28844
- Sari, S. (2017). Görsel kültür nesnesi olarak Erzurum arkeoloji müzesinde bulunan üç adet geleneksel giysi üzerine bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(3), 602-624. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/385049
- Yaşaroğlu, H. (2018). Geçmişten günümüze ehram dokuma özellikleri ve özgün giysi tasarımları (Tez No. 528842) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
APA | ELIBOL B, SARİ S (2021). Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. , 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
Chicago | ELIBOL BETÜL,SARİ SAFİYE Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. (2021): 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
MLA | ELIBOL BETÜL,SARİ SAFİYE Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. , 2021, ss.13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
AMA | ELIBOL B,SARİ S Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. . 2021; 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
Vancouver | ELIBOL B,SARİ S Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. . 2021; 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
IEEE | ELIBOL B,SARİ S "Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma." , ss.13 - 22, 2021. 10.32547/ataunigsed.817355 |
ISNAD | ELIBOL, BETÜL - SARİ, SAFİYE. "Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma". (2021), 13-22. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.817355 |
APA | ELIBOL B, SARİ S (2021). Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 27(46), 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
Chicago | ELIBOL BETÜL,SARİ SAFİYE Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 27, no.46 (2021): 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
MLA | ELIBOL BETÜL,SARİ SAFİYE Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, vol.27, no.46, 2021, ss.13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
AMA | ELIBOL B,SARİ S Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2021; 27(46): 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
Vancouver | ELIBOL B,SARİ S Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2021; 27(46): 13 - 22. 10.32547/ataunigsed.817355 |
IEEE | ELIBOL B,SARİ S "Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma." Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 27, ss.13 - 22, 2021. 10.32547/ataunigsed.817355 |
ISNAD | ELIBOL, BETÜL - SARİ, SAFİYE. "Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma". Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 27/46 (2021), 13-22. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.817355 |