COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?
Yıl: 2020 Cilt: 24 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 13 - 166 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15511/tahd.20.00353 İndeks Tarihi: 06-06-2021
COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?
Öz: 31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin Ülke Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etkendaha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs(2019- nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoVhastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, virüs SARSCoV’e yakın benzerliğinden dolayı SARS-CoV-2 olarakisimlendirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19 salgınını30 Ocak’ta “uluslararası boyutta halk sağlığı acil durumu”olarak sınıflandırmış, ilk salgının başladığı Çin dışında 113ülkede COVID-19 vakalarının görülmesi, virüsün yayılımı veşiddeti nedeniyle 11 Mart’ta küresel salgın (pandemi) olaraktanımlamıştır.Bir pandemi sırasında, birinci basamak, salgınla mücadeleninön safını oluşturur. Salgın sırasında hastaların semptomları,kaygıları ve soruları ile ilgilenir. COVID-19 salgını, WONCAtarafından tanımlanmış olan ve 2005 ve 2011’de revize edilenaile hekiminin çekirdek yeterlilikleri için de bir sınav olmuştur.Dünyada halen konfirme edilmiş COVID-19 vaka sayısı28.698.681 olup 920.530 ölüm meydana gelmiştir. Ülkemizdeilk COVID-19 vakası 11 Mart 2020’de tanımlanmıştır. Bugün12 Eylül 2020 itibarı ile ülkemizde 288.126 konfirme edilmişvaka ve 6.951 ölüm bildirilmiştir. Sağlık çalışanlarının kaybedilmesi pandemi sırasında dünyadaki en önemli sorunlardanbiri haline gelmiştir. Pandemi sırasında 79 ülkede 3000’denfazla sağlık çalışanının COVID-19 nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Türkiye’de 12 Eylül 2020 tarihiitibarı ile 85 sağlık çalışanı COVID-19 nedeniyle hayatınıkaybetmiş olup 41’i (%48.2) hekimdir. Bu derlemede, COVID-19 pandemisi ile ilgili güncel durum ve hayatını kaybeden sağlık çalışanları ele alınmış ve uluslararası sağlıkkuruluşlarının önerilerine yer verilmiştir.
Anahtar Kelime: COVID-19 Pandemic and health professionals: Keep them alive or survive?
Öz: World Health Organization’s (WHO) Country Office in the People’s Republic of China picked up a media statement by the Wuhan Municipal Health Commission from their website on cases of ‘viral pneumonia’ in Wuhan, People’s Republic of China on 31 December 2019. WHO reported that Chinese authorities have determined that the outbreak is caused by a novel coronavirus on 7 January 2020. The name 2019-nCoV disease was then changed to COVID-19 and it was named as SARS-CoV-2 due to the similarities to SARS CoV. On 30 January 2020 WHO classified the COVID-19 pandemic as “international public health emergency state”. Deeply concerned both by the alarming levels of spread and severity, and by the alarming levels of inaction, WHO made the assessment on 11 March 2020 that COVID-19 could be characterized as a pandemic. Primary care is the first point of contact for patients with symptoms, worries, anxiety and questions concerning the epidemic. This COVID-19 outbreak is a challenge for each of the GP’s core competencies, as they are described in the European definition of General Practice, revised in 2005 and 2011 WONCA, 2011. The current number of confirmed COVID-19 cases (on 12 September 2020) is 28.698.681 worldwide and the number of deaths is 920.530 worldwide. The first COVID-19 case was identified on 11 March 2020 in Turkey. On 12 September 2020 there are 288.126 confirmed cases and 6.951 deaths in Turkey. The loss of lives of health professionals due to COVID-19 infection is a very serious problem in the world and it is estimated that more than 3000 health professionals had died in 79 countries due to COVID-19 pandemic. In Turkey it is 85 by 12 September 2020 and 41 out of 85 (48.2%) are physicians. This review gives a general view to the COVID-19 pandemic, emphasizes the deaths of health professionals and mentions the relevant suggestions of international organizations.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı. 29 Haziran 2020 Ankara.
- 2. Krist AH, DeVoe JE, Cheng A, Ehrlich T, Jones SM. Redesigning primary care to address the COVID-19 pandemic in the midst of the pandemic. Annals Fam Med 2020;18(4):349- 354.
- 3. WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard. https:// covid19.who.int
- 4. Nearly 500 health workers die from COVID-19 in Russia. Euronews. 18.06.2020. https://www.euronews.com/2020/06/18/ nearly-500-health-workers-die-from-covid-19-in-russia).
- 5. Total Coronavirus Cases in Turkey. https://www.worldometers.info/coronavirus/country/turkey/
- 6. In Memoriam: Healthcare Workers Who Have Died of COVID-19. https://www.medscape.com/viewarticle/927976).
- 7. Global: Health workers silenced, exposed and attacked. 13.07.2020. https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/07/ health-workers-rights-covid-report/.
- 8. Kenny P. 90,000 healthcare workers infected with COVID-19: ICN.06.05.2020. https://www.aa.com.tr/en/europe/90- 000-healthcare-workers-infected-with-covid-19-icn/1831765.
- 9. The CDC says over 600 health care workers have died from the coronavirus. This doctor has counted hundreds more.McNamara A. 14.08.2020. https://www.cbsnews.com/news/drclaire-rezba-tracks-healthcare-workers-coronavirus-deaths/.
- 10. Butt K. Asia-Pacific health workers hit hard by COVID-19. 11.06.2020. https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/asia-pacific-health-workers-hit-hard-by-covid-19/1873247.
- 11. Chalmers V. UK has recorded more Covid-19 deaths among healthcare workers than ANY country in the world except Russia, report reveals. 13.07.2020. https://www.dailymail. co.uk/news/article-8515905/UK-Covid-19-healthcare-worker-deaths-highest-Amnesty-International.html.
- 12. Bandyopadhyay S, Baticulon RE, Kadhum M, Alser M, Qjuka DK, Badereddin Y et al. Infection and mortality of healthcare workers worldwide from COVID-19: a scoping review medRxiv preprint doi: https://doi.org/10.1101/2020.06.04.20119594. this version posted June 5, 2020. https://www.medrxiv.org/co ntent/10.1101/2020.06.04.20119594v1.full.pdf.
- 13. Nava S, Tonelli R, Clini EM. An Italian sacrifice to the COVID-19 epidemic. Eur Respir J 2020;55: 2001445; DOI: 10.1183/13993003.01445-2020.
- 14. Powell A. With Shrinking Health Force, Africa Struggles Amid COVID Crisis. 23.07.2020. https://www.voanews.com/ covid-19-pandemic/shrinking-health-force-africa-strugglesamid-covid-crisis).
- 15. Nakışçı Kavas B, Develi A. Çalışma yaşamındaki sorunlar bağlamında COVID-19 pandemisinin kadın sağlık çalışanları üzerindeki etkisi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi 2020:4(2):84-112
- 16. Donald Li on the Coronavirus : first in, last out. https://www. globalfamilydoctor.com/News/DonaldLiontheCoronavirus. aspx
- 17. Ungan M, Petrazzuoli F. Digital health and telemedicine in primary care addressing also inequity in rural health. Statement on provisional agenda item 2: lessons learned from the COVID-19 pandemic. https://www.woncaeurope.org/news/ view/wonca-europe-euripa-statement-for-70th-session-of-thewho-regional-committee-for-europe-virtual-de-m
- 18. How to protect health workers now: WHO COVID-19 briefing. World Economic Forum. Retrieved 13 May 2020.
- 19. Interim Infection Prevention and Control Recommendations for Healthcare Personnel During the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Pandemic”. Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 2020-07-14.
- 20. Healthcare Personnel and First Responders: How to Cope with Stress and Build Resilience During the COVID-19 Pandemic”. Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 2020- 07-14.
| APA | SAATÇİ E (2020). COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. , 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| Chicago | SAATÇİ Esra COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. (2020): 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| MLA | SAATÇİ Esra COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. , 2020, ss.13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| AMA | SAATÇİ E COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. . 2020; 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| Vancouver | SAATÇİ E COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. . 2020; 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| IEEE | SAATÇİ E "COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?." , ss.13 - 166, 2020. 10.15511/tahd.20.00353 |
| ISNAD | SAATÇİ, Esra. "COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?". (2020), 13-166. https://doi.org/10.15511/tahd.20.00353 |
| APA | SAATÇİ E (2020). COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 24(3), 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| Chicago | SAATÇİ Esra COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 24, no.3 (2020): 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| MLA | SAATÇİ Esra COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, vol.24, no.3, 2020, ss.13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| AMA | SAATÇİ E COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2020; 24(3): 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| Vancouver | SAATÇİ E COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2020; 24(3): 13 - 166. 10.15511/tahd.20.00353 |
| IEEE | SAATÇİ E "COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?." Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 24, ss.13 - 166, 2020. 10.15511/tahd.20.00353 |
| ISNAD | SAATÇİ, Esra. "COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı?". Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 24/3 (2020), 13-166. https://doi.org/10.15511/tahd.20.00353 |
