İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü

Yakut, Kemal

İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü

Kemal YAKUT (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Eskișehir, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

4 1

Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 13 - 46 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-06-2021

İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü

Öz:

II. Meşrutiyet'in ilan edilmesi ittihad-ıanasır düşüncesini diriltmiş ve unsurlar arasındagöreli bir işbirliği havası oluşturmuştu. Ancakkısa bir süre sonra bu işbirliği yerini gerginliğe,ardından çatışmaya bırakmıştı. Giritli milliyetçiRumların Ada'yı Yunanistan'a ilhak etmegirişimleri Müslüman-Türk kesimin tepkisiylekarşılaştı. Yunan vatandaşlarına karşı boykotdüz enl endi. Bu boykot ülke gene lineyaygınlaştırıldı. Boykotaj Cemiyetleri halkıharekete geçirdi. Boykot sırasında Yunanuyruklu kişiler ile Osmanlı vatandaşı Rumlarıözdeşleştiren tavırlar sözkonusu oldu. İktisadiharp teması işlendi. Rum Cemaatinin sadakatisorgulandı. Osmanlı Devleti'nin BalkanSavaşları'nda ağır bir yenilgi alması ve buyenilginin alınmasında Rum Cemaatinin derolünün de olduğuna inanılması sonucu, Osmanlıvatandaşı Rumlara da boykot düzenlendi. BalkanSavaşlarında uğranılan facia Rum Cemaatininüzerinde baskı kurulmasına yol açtı. Edebi birçokeserde de “ötekileştirici” dil kullanıldı. Türkmilliyetçiliğinin argümanları belirgin halegetirildi. Ege de adaları ve Rumeli'de geniştopraklar kaybeden Osmanlı yönetimi, Almansubaylarının önerisiyle sözkonusu bölgelerindemografik yapısını değiştirmeye karar verdi. Bumakalede 1914'te önce Trakya'da, ardından daBatı Anadolu'da gerçekleşen Rum göçü elealınacaktır. Rum göçüne yol açan siyasi,toplumsal ve kültürel iklim değerlendirilecektir.Göçün aşamaları ve etkileri ile uluslararasıyansımaları makalenin önemli bir boyutunuoluşturmaktadır

Anahtar Kelime:

From the Union of Decrepit to the Hostility: Greek Migration in 1914

Öz:

Declaration of the II. Constitutional Monarchy revived the idea of the union of decrepit and created a relative cooperation between the elements. However, this cooperation soon gave way to tension and then conflict. The attempts of the Cretan nationalist Greeks to annex the island to Greece met with the reaction of the Muslim-Turkish people. A boycott was held against Greek citizens. This boycott was spread throughout the country. Boycott Communities gave a fillip to the public. During the boycott, there were attitudes that identified Greek nationals with Ottoman citizens. Economic warfare was thematised. As a result of the heavy defeat of the Ottoman Empire in the Balkan Wars and the belief that the Greek Community played an important role in this defeat, a boycott was also held against the Greeks who are the Ottoman citizens. The tragedy of the Balkan Wars brought about the pressure on the Greek community. Marginalization language was used in many literary works. The arguments of Turkish nationalism were became apparent. The Ottoman administration, which lost extensive lands in the Aegean islands and Rumelia, decided to change the demographic structure of the regions in question with the suggestion of German officers. This article focuses on the Greek immigration firstly in the year of 1914 in Thrace and then in Western Anatolia. The political, social and cultural conditions that led to the Greek migration will be evaluated. Stages and the effects of the migration and its international reflections will be the large part of the article

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adıyeke, A.N. (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Girit Bunalımı (1896-1908). Ankara: TTK Yayınları.
Ahmad, F. (2017). Jön Türkler ve Osmanlı’da Milletler Ermeniler, Rumlar, Arnavutlar, Yahudiler ve Araplar. Gür, A. (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Akçam, T. (2008). “Ermeni Meselesi Hallolunmuştur” Osmanlı Belgelerine Göre Savaş Yıllarında Ermenilere Yönelik Politikalar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bayar, C. (1997). Bende Yazdım. Milli Mücadeleye Giriş. C.5, İstanbul: Sabah Kitapları.
Bayur, Y. H. (1983). Türk İnkılâbı Tarihi. C.2/Kısım 1, Ankara: TTK Yayınları. “Boykotaj Ref’i”, Tanin, 22 Ağustos 1325, No:362
Çetinkaya, Y. D. (2015). Osmanlı’ya Müslümanlaştırmak. Kitle Siyaseti, Toplumsal Sınıflar, Boykotlar ve Milli İktisat (1909- 1914). Bircan, Ö. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
“Edirne Vilayeti’nden Mülhakata Vuk’u Bulan Tebligat-ı Umumiye”, Tanin, 14 Nisan 1330 / 27 Nisan 1914, No: 1919.
Emanuelidi, E. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Yılları. Çanakçıoğlu. Ç. (Çev.).İstanbul: Belge Yayınları.
Georgelin, H. (2008). Smyrna’nın Sonu İzmir’de Kozmopolitizmden Milliyetçiliğe. Özen, S. (Çev.). İstanbul: Birzamanlar Yayıncılık.
Halaçoğlu, A. (1995). Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912-1913). Ankara: TTK Yayınları
Hall, R. C. (2003). Balkan Savaşları 1912 – 1913 I. Dünya Savaşının Provası. Akad, M. T. (Çev). İstanbul: Hower Kitabevi.
Hüseyin Cahit, “Girid Meselesi ve Boykotaj”, Tanin, 25 Kanun-ı evvel 1324, No:156 , Hüseyin Cahit, “Yunan Kralı’nın Beyanatı”, Tanin, 25 Mayıs 1326, No:634.
Hüseyin Hıfzı. (1326). Girid Vekayii’. Dersaadet: Matbaa-yı Jirayer. Hüseyin Kazım (Kadri). (1330). Rum Patriğine Açık Mektup: Boykot Müslümanların Hakkı Değil midir?. İstanbul: Yeni Turan Matbaası.
İbar, G. (2019). Meşrutiyet’i Çok Sevmiştik. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
İrtem, S. K. (1999). Meşrutiyet Doğarken. 1908 Jön Türk İhtilâli. Kocahanoğlu, O.S. (Haz.). İstanbul: Temel Yayınları.
Karagöz, R. (2003). Osmanlı Devleti’nde Yunan Mallarına Karşı Uygulanan Ticari Boykot (1910). Türk Kültürü İnceleme Dergisi, 8, 45-74.
Karal, E. Z. (1996). Osmanlı Tarihi, C.9. İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918). Ankara: TTK Yayınları.
Kelekyan, D. (1914). “Seyahat Etrafında Dahiliye Nazır-ı Muhteremiyle Mülakat”, Sabah, 16 Haziran 1330, No.8902.
Kerimoğlu, H.T. (2009). İttihat Terakki ve Rumlar (1908-1914). İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
Macar, E. (2003). Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi. İstanbul.
McCarthy, J. (1998). Ölüm ve Sürgün. Umar, B. (Çev.). İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
Mehmed Tahir, (1327). Boykotaj Büyük Kongresi’nin Öz Osmanlılara Hediyesi, I. II. III., Sırât-ı Müstakim, C.6, Aded:133-134-135, (10 Mart 1327 /17 Mart1327/24 Mart 1327), s. 42-44; 57- 58;70-73.
Rodas, M. (2011). Almanya Türkiye’deki Rumları Nasıl Mahvetti 1916’da Midilli’de Mülteci Olmak. Veriopulu, E. (Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
“Tahrirat-ı Mahsusa”, Tasvir-i Efkâr, 15 Ağustos 1325, No:89.
Toprak, Z. (1985). İslâm ve İktisat: 1913 -1914 Müslüman Boykotajı”, Toplum ve Bilim, S. 29/30, (Bahar – Yaz 1985). 179-199
Tukin, C. (1993). Girit, İslâm Ansiklopedisi, İslâm Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya. C. 4, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 791-804
Tunaya, T.Z. (1988). Türkiye’de Siyasal Partiler C.1, İkinci Meşrutiyet Dönemi, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
Tunaya, T.Z. (1989). Türkiye’de Siyasal Partiler, C.3 İttihat ve Terâkki Bir Çağın, Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
Türkgeldi, A.F. (1987). Mesail-i Mühime-i Siyasiye. C.3. Bekir Sıtkı Baykal. (Haz.). Ankara: TTK Yayınları.
Yakut, K. (2010). Girit Adası’nın İlhakı Girişimine Kamuoyunun tepkisi: Yunan Boykotu, XV. Türk Tarih Kongresi 11- 15 Eylül 2006. Kongreye Sunulan Bildiriler IV. Cilt. I. Kısım Osmanlı Tarihi A, Ankara: TTK Yayınları, 1121-1135.
Yakut, K. (2015). Balkan Savaşı Öncesinde Savaş ve Toplum: “Müzaheret Mitigleri”. Yeni Türkiye Dergisi, 68, 3341-3353.
Zürcher, E.J. (2005). Savaş, Devrim ve Uluslaşma Türkiye Tarihinde Geçiş Dönemi:1908-1928. Aydınoğlu. E. (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

APA	Yakut K (2020). İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. , 13 - 46.
Chicago	Yakut Kemal İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. (2020): 13 - 46.
MLA	Yakut Kemal İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. , 2020, ss.13 - 46.
AMA	Yakut K İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. . 2020; 13 - 46.
Vancouver	Yakut K İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. . 2020; 13 - 46.
IEEE	Yakut K "İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü." , ss.13 - 46, 2020.
ISNAD	Yakut, Kemal. "İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü". (2020), 13-46.

APA	Yakut K (2020). İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(50), 13 - 46.
Chicago	Yakut Kemal İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.50 (2020): 13 - 46.
MLA	Yakut Kemal İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.50, 2020, ss.13 - 46.
AMA	Yakut K İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(50): 13 - 46.
Vancouver	Yakut K İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(50): 13 - 46.
IEEE	Yakut K "İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.13 - 46, 2020.
ISNAD	Yakut, Kemal. "İttihad-ı Anasırdan Husumete: 1914 Rum Göçü". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 50 (2020), 13-46.