Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı
Yıl: 2020 Cilt: 17 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 357 - 368 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33462/jotaf.684893 İndeks Tarihi: 10-06-2021
Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı
Öz: Türkiye sahip olduğu yaklaşık 10 milyona yakın incir ağacı ve 300.000 ton dolaylarındaki yıllık incir üretimiyle dünyanın en büyük incir üreticisi ve ihracatçısı konumundadır. Bu nedenle yalnızca iç piyasasını değil dünya piyasalarını da etkileyebilme kabiliyeti bulunan Türkiye’nin yaş incir üretimi ve kuru incir ihracat miktarının öngörüsünün yapılması önem taşımaktadır. Çalışmada, Türkiye yaş incir üretimi ve kuru incir ihracat miktarının 2019-2025 yılları için öngörüsünü yapmak amacıyla “Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü” ve “Türkiye İstatistik Kurumu” istatistiklerinden temin edilen; yaş incir üretimi için 1961-2018, kuru incir ihracatı için 1980-2018 yıllarına ilişkin yıllık verilerden yararlanılarak zaman serisi analiz yöntemlerinden ARIMA modeli ile tahmin yapılmıştır. Analiz kapsamında; değişkenlerin durağanlıklarının değerlendirilmesi için ADF birim kök testinden, modelin öngörü gücünü test edilmesi için ortalama mutlak yüzdelik hata ve Theil Eşitsizlik Katsayısı’ndan yararlanılmıştır. Pek çok kriter göz önünde bulundurularak; hem yaş incir üretimi hem de kuru incir ihracat miktarı için en uygun model ARIMA(2,1,2) olarak belirlenmiştir. Öngörü sonuçlarına göre; yaş incir üretiminin 2020 ve 2022 yılları dışında artış eğilimi göstererek 2025 yılında 317.000 ton seviyelerine ulaşacağı, kuru incir ihracat miktarının ise her yıl artarak artış eğilimi göstererek 2025 yılında 2018 yılına göre %19 oranında artışla 97.000 ton düzeyine ulaşacağı tahmin edilmiştir. Kuru incir üretimi için 2.9 kg taze incir gerektiği varsayımı altında her iki seri için yapılan tahmin göz önünde bulundurulduğunda, üretilecek incirin; 2019 yılında %74.17’sinin, 2022 yılında %80.10’unun ve 2025 yılında %86.05’inin kuru incir olarak ihraç edileceği ifade edilebilir. Bu oranın 1980 yılında %46.08, 2000 yılında %52.03 ve 2010 yılında %66.28 olduğu düşünüldüğünde; tahmin edilen yıllarda üretilen incirlerin önceki yıllara göre çok daha yüksek oranda kuru incir olarak ihraç edileceği öngörülmektedir.
Anahtar Kelime: Forecasts for Turkey Fresh Fig Production and Dried Fig Export: ARIMA Model Approach
Öz: Turkey is the biggest fig producer and exporter of the world with its nearly 10 million fig tree and nearly 300,000of fig producing annually. Therefore it is important to make foresight about fresh fig producing and quantity ofdried fig export for Turkey, which has ability to affect not only domestic market but also world market. In thestudy, in order to make the predictions of the export quantities of dried figs and production quantities of fresh figsfor the years between 2019-2025 for Turkey; using the annual data of 1961-2018 for fresh fig production and1980-2018 for dried fig export, obtained from the statistics of “Food and Agriculture Organization of the UnitedNations” and “Turkish Statistical Institute”, estimation was made with ARIMA model which is one of the timeseries analysis methods. Within the scope of the analysis; Dickey-Fuller unit root test was used to evaluate thestability of the variables, and the mean absolute percentage error and Theil’s Inequality Coefficient was used totest the predictive power of the model. Considering many criteria, the most suitable model for both fresh fig production and dried fig export amount has been determined as ARIMA (2,1,2). According to the results offoresight; it is estimated that fig production will increase to 317.000 tons in 2025 with an increasing trend outsideof 2020 and 2022, and the amount of dried figs will increase to 97.000 tons with an increase of 19% in 2025compared to 2018. Under the assumption that 2.9 kg of fresh figs are required for the production of 1 kg of driedfigs, considering the estimation made for both series in this research; it can be stated that 74.17% of the figs to beproduced in 2019, 80.10% of the figs to be produced in 2022 and 86.05% of the figs to be produced in 2025 willbe exported as dried figs. Considering that this rate was 46.08% in 1980, 52.03% in 2000 and 66.28% in 2010; itcan be concluded that the figs to be produced in the estimated years will be exported as a dried fig at a much higherrate than the previous years.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
- Aksoy, U. (1995). Present Status and Future Prospects of Underutilized Fruit Production in Turkey. Cahiers Options Mediterraneennes, (13), 97-107.
- Anonim (2020a). Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), http://www.fao.org/faostat/en/#data, (Erişim:05.01.2020)
- Anonim (2020b). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), http://www.tuik.gov.tr, (Erişim: 05.01.2020)
- Anonim. (2020c). Ege İhracatçı Birlikleri Kuru Meyve Yıllık/Sezonluk ve Haftalık Raporları. http://www.eib.org.tr/default.asp Erişim: 24.05.2020
- Anonim. (2019). 2018 Yılı Kuru İncir Raporu. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Anonim. (2018). Afghanistan’s National Export Strategy 2018-2022 Dried Fruits and Nuts Sector. The International Trade Centre (ITC), Geneva, Switzerland.
- Condit, I. J. (1947). The Fig. Waltham, Mass., Chronica Botanica, USA. Çalışkan, O. (2012). Türkiye'de Sofralık İncir Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu ve Geleceği. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2), 71-87.
- Çelik, Ş. (2013). Sert Kabuklu Meyvelerin Üretim Miktarının Box-Jenkins Tekniği ile Modellenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 23(1), 18-30.
- Çelik, Ş. (2015). Türkiye’de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. SAÜ Fen Bilimleri Dergisi, 19(3), 377-382.
- Çiçekgil, Z., Yazıcı, E. (2016). Türkiye’de Tavuk Yumurtası Mevcut Durumu ve Üretim Öngörüsü. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 26-34.
- Çobanoğlu, F., Armağan, G., Kocataş, H., Şahin, B., Ertan, B., Özen, M. (2005). Aydın İlinde İncir Üretiminin Önemi ve Kuru İncir Üretim Faaliyetinin Ekonomik Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2), 35-42.
- Çobanoğlu, F. (2004). Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) Arasındaki Tarım Ürünleri Ticaretinin Gelişimi, Önemi, Taze ve Kuru İncir Ticareti Açısından Değerlendirilmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 14(2), 139-159.
- Duman, E., Yazıcı, A. S. (2018). Yaş İncir (Mor Güz-Sarı Lop) Çekirdek ve Çekirdek Yağlarının Fiziko-Kimyasal Özellikleri. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 28(1), 69-76.
- Dickey, D. A., Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 49(4), 1057-1072.
- Güney, H. (2009). Tek Değişkenli Zaman Serilerinde Model Seçim Ölçütlerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Koçak, A., (2011). Bilgelik Varlık Bereket Sembolü İncirin Serüveni. Bilge Seyidoğlu Kitabı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Liu, H., Shi, J., Erdem, E. (2013). an Integrated Wind Power Forecasting Methodology: Interval Estimation of Wind Speed, Operation Probability of Wind Turbine, and Conditional Expected Wind Power Output of a Wind Farm. International journal of green energy, 10(2), 151-176.
- Lewis, C. D. (1982). İndustrial and Business Forecasting Methods: a Practical Guide to Exponential Smoothing and Curve Fitting. London; Butterworths.
- Newton, H. J. (1988). Timeslab: a Time Series Analysis Laboratory. Wadsworth Publishing Company, California.
- Nugroho, A., Simanjuntak, B. H. (2014). ARMA (Autoregressive Moving Average) Model for Prediction of Rainfall in Regency of SemarangCentral Java-Republic of Indonesia. International Journal of Computer Science Issues, 11(3), 27.
- Özer, O. O., & İlkdoğan, U. (2013). Box-Jenkins Modeli Yardımıyla Dünya Pamuk Fiyatının Tahmini. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 13-20.
- Polat, A. A. (2017). Fig Production in Turkey. Voćarstvo 51.197/198: 39-46.
- Polat, A. A., & Ozkaya, M. (2005). Selection Studies on Fig in the Mediterranean Region of Turkey. Pakistan Journal of Botany, 37(3), 567.
- Sağdemir, A. (1988). Ege Bölgesinde İncirin Üretim ve Pazarlama ile Bunlara İlişkin Sorunlar Üzerinde Bir Araştırma. (Doktora tezi) Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Bornova, İzmir.
- Slutzky, E. (1937). The Summation of Random Causes As the Source Of Cyclic Processes. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 105-146.
- Tang, Z., De Almeida, C., & Fishwick, P. A. (1991). Time Series Forecasting Using Neural Networks vs. Box-Jenkins Methodology. Simulation, 57(5), 303-310.
- Turhan, S., Nargeleçekenler, M., Cetin, B. (2013). a Hedonic Analysis of Bursa's Black Fig Bid Prices and Product Quality Characteristics in Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(1), 264-267.
- Turk, R. (1988). Effects of Harvest Time and Precooling on Fruit Quality and Cold Storage of Figs (F. carica L. cv." Bursa Siyahi"). In International Symposium on Postharvest Handling of Fruit and Vegetables 258 (pp. 279-286).
- Uzundumlu, A. S., Öksüz, E. Ö., Kurtoğlu, S. (2018). Future of Fig Production in Turkey. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2), 138-146.
- Ülkümen, L., Özbek, S., İleri, M. (1948). İncir ve Hastalıkları. Yüksek Ziraat Enstitüsü Basımevi, Ankara.
- Wong, J. M., Chan, A. P., Chiang, Y. H. (2005). Time Series Forecasts of the Construction Labour Market in Hong Kong: The Box‐Jenkins Approach. Construction Management and Economics, 23(9), 979-991.
- Yule, G. U. (1926). Why Do We Sometimes Get Nonsense-Correlations Between Time-Series?--a Study in Sampling and the Nature of TimeSeries. Journal of the royal statistical society, 89(1), 1-63.
APA | Çakan V (2020). Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. , 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
Chicago | Çakan Veli Anıl Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. (2020): 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
MLA | Çakan Veli Anıl Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. , 2020, ss.357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
AMA | Çakan V Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. . 2020; 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
Vancouver | Çakan V Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. . 2020; 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
IEEE | Çakan V "Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı." , ss.357 - 368, 2020. 10.33462/jotaf.684893 |
ISNAD | Çakan, Veli Anıl. "Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı". (2020), 357-368. https://doi.org/10.33462/jotaf.684893 |
APA | Çakan V (2020). Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(3), 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
Chicago | Çakan Veli Anıl Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 17, no.3 (2020): 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
MLA | Çakan Veli Anıl Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.17, no.3, 2020, ss.357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
AMA | Çakan V Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 17(3): 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
Vancouver | Çakan V Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 17(3): 357 - 368. 10.33462/jotaf.684893 |
IEEE | Çakan V "Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı." Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 17, ss.357 - 368, 2020. 10.33462/jotaf.684893 |
ISNAD | Çakan, Veli Anıl. "Türkiye Yaş İncir Üretimi ve Kuru İncir İhracatı için Öngörü: ARIMA ModeliYaklaşımı". Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 17/3 (2020), 357-368. https://doi.org/10.33462/jotaf.684893 |