Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 96 Sayfa Aralığı: 61 - 91 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-06-2021

Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları

Öz:
Bu makalede Damat Ferit’in Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey tarafından Paris’te kurulan Osmanlı Mukaddes İhtilal Komitesi’nin Programı ve çalışmaları ele alınacaktır. Aynı zamanda komitenin İngiliz ve Yunan siyasilerden aldığı destekle Milli Hürriyet Fırkası adı altında yeniden örgütlenmesi, Türkiye dışındaki tüm muhalifleri birleştirmek için atılan adımlar ile Ermenilerle ve Kürtlerle kurulan diyalog da bu makalenin konuları arasındadır. Makale Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi’nde yer alan Milli Amale Hizmet (MAH)’e ait istihbarat belgeleri kullanılarak hazırlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye Cumhuriyeti adına muhbirlik yapan Yüzellilik gazeteci Refi’ Cevad (Ulunay)’ın istihbarat birimlerine gönderdiği mektuplar da ilk kez değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Османский Высший революционный комитет и его деятельность в документах турецкой разведки

Öz:
В этом исследовании рассказывается о программе идействиях Высшего революционного комитета Османскойимперии, который был основан в Париже членом кабинетаДамад Ферид-паши министром внутренних дел МехметомАли Беем. Кроме того, рассматривается реорганизациякомитета в «Партию национальной свободы» при поддержкебританских и греческих политиков, предпринимаемые мерыпо объединению всех оппозиционных групп за пределамиТурции, а также диалог с армянскими и курдскими группами.Статья в основном основана на разведывательных документахСлужбы национальной безопасности (MEH), которые хранятсяв архивах Главного управления безопасности. Также впервыеисследуются письма в разведывательные подразделенияжурналиста Реф›и Джевада (Улунай), который входил в состав«Юзеллиликлер» - 150 человек нон грата - и был разведчикомв пользу Турецкой Республики.
Anahtar Kelime:

The Ottoman Supreme Revolutionary Committee and Its Actions in Turkish Intelligence Documents

Öz:
This study reports on the program and actions of the Ottoman SupremeRevolutionary Committee, which was founded by Damat FeridPasha’s Minister of Interior Mehmet Ali Bey in Paris. In addition, thereorganization of the committee as ‘National Freedom Party’ with thesupport from British and Greek politicians, the enterprises undertakento rally all opposition groups outside Turkey, and the dialogue withArmenian and Kurdish groups are elaborated. The article is mostly basedon the National Security Service (MEH) intelligence documents whichare preserved in the archives of General Directorate of Security. The lettersto intelligence units by the journalist Ref’i Cevad (Ulunay), who wereamong “Yüzellilikler” - 150 persona non grata – and snitched for TurkishRepublic, are also examined for the first time.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi (EGMA). Dosya No (Dn): 12222-98, Belge No (Bn): 1/B-13, Belgenin tarihi (Bt). 3 Ağustos 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/B-14.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-1.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-2.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-3, Bt. 30 Temmuz 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-4, Bt. 30 Temmuz 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-6, Bt: 3 Aralık 1928
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-9, Bt: 21 Ekim 1927
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C-10.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C 11.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C 12
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C 13.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/C 14.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D 1.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-2.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-3.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-4.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-5, Bt. 24 Aralık 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-6, Bt. 22 Temmuz 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-7, Bt. 22 Temmuz 1927.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/D-8, Bt: 12 Temmuz 1927.
  • Dn: 12222-98, 1/D-10.
  • Dn: 12222-98, 1/D-11.
  • Dn: 12222-98, 1/D-12.
  • Dn: 12222-98, 1/D-13.
  • Dn: 12222-98, 1/E-1.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/E-3, Bt: 11 Şubat 1928.
  • Dn: 12222-98, Bn: 1/E-12.
  • Dn: 12222-45/1, Bn: B-4, Bt: 1.3. 1928.
  • Dn: 12222-45/1, Bn: B-5, Bt: 1.3. 1928.
  • Resmi Gazete.15 Haziran 1927.
  • Resmi Gazete. 16 Temmuz 1938.
  • Düstur (1946). 3. Tertip. C. 8. Ankara: Devlet Matbaası.
  • (Bölükbaşı), Rıza Tevfik (2008). Biraz da Ben Konuşayım. Yay. Haz. Abdullah Uçman. 2.b. İstanbul: İletişim Yay.
  • Göztepe, Tarık Mümtaz (1991). Osmanoğullarının Son Padişahı Vahideddin Gurbet Cehenneminde. 3.b. İstanbul: Sebil Yay.
  • Halıcı, Şaduman (2004). Yeni Türkiye Devleti’nin Yapılanmasında Mahmut Esat Bozkurt (1892-1943). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
  • Halıcı, Şaduman (2013). “Atatürk’e Suikast Girişimi: Hacı Sami ve Çetesi”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi XIII/27: 105-121.
  • Halıcı, Şaduman (2015) “San Remo Görüşmeleri: Vahideddin, ‘Bir’ İttihatçı ve ‘Üç’ Yüzellilik”. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 11 (22): 267-30. Halıcı, Şaduman (2016). Ethem. İstanbul: E Yay.
  • Karay, Refik Halid (2009). Minelbab İlelmihrab. İstanbul: İnkılab Kitabevi.
  • Nizamoğlu, Yüksel (2013). Vehib Paşa Kahramanlıktan Sürgüne. İzmir: Yitik Hazine Yay.
  • Sarınay, Yusuf (1998). “Hoybun Cemiyeti ve Türkiye’ye Karşı Faaliyetleri”. http:// www.atam.gov.tr/dergi/sayi-40/hoybun-cemiyeti-ve-turkiyeye-karsi-faaliyetleri (Erişim Tarihi: 12.11.2017).
  • Seyfeli, Canan (2012). “Osmanlı Devlet Salnamelerinde Katolik Ermeniler”. CIU CYPRUS, Folklor/Edebiyat 18 (69): 176. (http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/255683 (Erişim Tarihi: 12.11.2017)
  • Halıcı, Şaduman (1998). Yüzellilikler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
APA Halıcı Ş (2021). Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. , 61 - 91.
Chicago Halıcı Şaduman Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. (2021): 61 - 91.
MLA Halıcı Şaduman Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. , 2021, ss.61 - 91.
AMA Halıcı Ş Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. . 2021; 61 - 91.
Vancouver Halıcı Ş Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. . 2021; 61 - 91.
IEEE Halıcı Ş "Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları." , ss.61 - 91, 2021.
ISNAD Halıcı, Şaduman. "Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları". (2021), 61-91.
APA Halıcı Ş (2021). Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(96), 61 - 91.
Chicago Halıcı Şaduman Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.96 (2021): 61 - 91.
MLA Halıcı Şaduman Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.96, 2021, ss.61 - 91.
AMA Halıcı Ş Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(96): 61 - 91.
Vancouver Halıcı Ş Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(96): 61 - 91.
IEEE Halıcı Ş "Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.61 - 91, 2021.
ISNAD Halıcı, Şaduman. "Türk İstihbarat Belgeleri Işığında OsmanlıMukaddes İhtilal Komitesi ve Çalışmaları". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 96 (2021), 61-91.