Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi

gezer, melehat

Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi

Melehat GEZER (Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Diyarbakır, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

13 4

Yıl: 2020 Cilt: 24 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1513 - 1528 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-06-2021

Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi

Öz:

Bu araştırmada, Türkiye'de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan metafor çalışmalarıtematik içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada, 2017-2020 yılları arasında yayınlanan28 makale ve 13 tez değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama yöntemi olarak doküman analizikullanılmıştır. Araştırmada incelenen metafor çalışmalarının çoğunluğunun makale türündeolduğu ve en çok çalışmanın 2018 yılında; en az çalışmanın ise 2020 yılında yapıldığı saptanmıştır.En fazla tercih edilen anahtar sözcüklerin “metafor” ve “sosyal bilgiler”; en fazla çalışılankonuların ise adalet, dayanışma, sevgi, saygı, hoşgörü, barış, yardımseverlik, empati gibi sosyalbilgiler programında yer alan beceri ve değerler olduğu belirlenmiştir. Bazı araştırmaların;yöntemin net bir biçimde tanımlanması, güvenirliğin sunulması gibi önemli kriterlerikarşılamadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla ileri çalışmalarda; araştırma modeli, deseni, verianaliz yöntemi ve güvenirlik işlemlerine ilişkin bilgi verilmesine dikkat edilmesi önerilmiştir.Ayrıca birçok metafor çalışmasının birbirini tekrar ettiği görülmüş ve bu noktadan hareketle ileriaraştırmalarda güncel ve farklı konulardaki temaların belirlenmesine özen gösterilmesiönerilmiştir.

Anahtar Kelime:

Thematic Content Analysis of Studies Using Metaphors in Social Studies Education

Öz:

In this research, metaphor studies in social studies education in Turkey was analyzed by thematic content analysis. In the study, 28 articles and 13 theses published between 2017-2020 years were analyzed. Document analysis was used as a data collection method. It was determined that the majority of the metaphor studies examined in the study were in article type. It was found that the most study was done in 2018 and the least in 2020. It was concluded that the most preferred keywords are "metaphor" and "social studies" and that the most studied subjects are the skills and values included in the social studies curriculum such as justice, solidarity, love, respect, tolerance, peace, benevolence and empathy. It was established that some studies did not meet the important criteria such as clearly defining the research method and presenting reliability. Therefore, it was suggested to pay attention to give information about the research model and design, data analysis method and reliability in further studies. In addition, many metaphor studies were seen to repeat each other, and from this point on, it was recommended to pay attention to the determination of current and different themes in further research.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Çakmak, M. (2018). Türkiye'de çevre kavramı bağlamında yapılan metafor çalışmalarının içerik analizleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(25), 172- 193. Doi: 10.29329/mjer.2018.153.10
Çalık, M., Ayas, A. & Ebenezer, J.V. (2005). A review of solution chemistry studies: Insights into students’ conceptions. Journal of Science Education and Technology, 14(1), 29–50.
Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri [Parameters of content analysis]. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33–38. Doi: 10.15390/EB.2014.3412 Duit, R. (1991). On the role of analogies and metaphors in learning science. Science Education, 75, 649–672.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe – yöntem – analiz. Ankara: Seçkin.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Conceptual metaphor in everyday language. The Journal of Philosophy, 77(8), 453.
Mahlios, M. (2002). Teacher role formation. Action in Teacher Education, 24(1), 9–21. Doi:10.1080/01626620.2002.10463263
Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis : An expanded sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE.
Salman, Y. (2003). Dilin Düşevreni: Eğretileme. İstanbul: Kitaplık. Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem.
Ültay, N. & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 26(6), 686–701. Doi:10.1007/s10956-011-9357-5
Yıldızlı, H., Acar Erdol, T., Baştuğ, M., Bayram, K., & Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193), 1–43.
Ablak, S. (2017). Sosyal bilgiler programındaki becerilere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Akçay, M. M. (2020). Sosyal bilgiler ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin aile birliğine önem verme değerinin metaforlar yoluyla incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye.
Aktepe, V., Uzunöz, A. ve Sarıçam, İ. (2020). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde çalışkanlık değerine yönelik metafor algıları. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 449–466.
Akyapı, G. (2019). 0rtaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin padişah ve cumhurbaşkanı kavramlarına yönelik algıları: metaforik bir çalışma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Berber, S. (2019). 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer öğretimine ilişkin öğrencilerin oluşturduğu metaforların incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye.
Bilginer, R. (2019). Ortaokul öğrencilerinin vatanseverlik değerine yönelik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Boğazlıyan, B., ve Yılmaz, A. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık üzerine metaforik algıları. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 70–89.
Bozdoğan, K. (2018). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan tarih kavramlarına yönelik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
Bulut, R., ve Koca, M. K. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının barış kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies, 12(18), 139–156.
Çağlar Karapınar, B. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğa eğitimi hakkında metaforik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray, Türkiye.
Çatak, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin laiklik kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 9(3), 240–261.
Çatak, M., ve Yıldız, Ç. (2018). Ortaokul öğrencilerinin millet kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish History Education Journal, 7(1), 17–42.
Çatalkaya, D. (2019). Ortaokul öğrencilerinin terör kavramına ilişkin metaforik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir, Türkiye.
Çelik, T. (2019). Teknoloji ve medya okuryazarı vatandaş yetiştirme sürecinde öğrencilerin sosyal medya algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 2(1), 40–57.
Çelik, T., ve İncili, Ö. F. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algılarında nüfus ve harita bilgisi konusu: Bir metafor çalışması. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22–41.
Çelik, Y. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının uyuşturucu madde kavramına ilişkin algıları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 85–104.
Çengel, S. (2019). Kök değerlere ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algıları: nitel bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Dere, İ. (2019) Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ‘iyi vatandaş’ kavramı hakkındaki metaforik Algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 434–456.
Edilmen-Ocak, Ş., Çiğdem, E., ve Mindivanlı-Akdoğan, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kimlik ve kültür kavramlarına yönelik metafor algıları. EKafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 59–71.
Egüz, Ş., ve Kesten, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin sosyal medya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(3), 219–240. http://dx.doi.org/10.30703/cije.403147
Er, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “üniversiteye” ilişkin metaforik bakış açıları. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(30), 1928–1952.
Er-Türküresin H., Başer, E. H., ve Yapıcı, H. (2018). Ortaokul öğrencilerinin dayanışma kavramına ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 61–80.
Faiz, M. ve Karasu-Avcı, E. (2019). “Atatürkçülük” kavramına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının metaforik algıları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(28), 217–252. https://doi.org/10.35675/befdergi.475283
Güneş, C. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beyin göçü kavramına ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Gürgil, F. (2018). A study on social studies teacher candidates’ perception of science, scientific research and scientists. International Journal of Progressive Education, 14(3), 140–159. DOI: 10.29329/ijpe.2018.146.10
Irmak, C. (2019). Ortaokul öğrencilerinin mülteci kavramına ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
İnel, Y., Urhan, E., ve Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 379–402. DOI: 10.18039/ajesi.454584
Kantekin, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler, tarih ve coğrafya kavramlarıyla ilgili metaforik algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
Koçoğlu, E. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “siyaset” kavramına ilişkin metaforik algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 23(40), 1–20.
Memişoğlu, H., ve Güçin, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “darbe” kavramına ilişkin görüşlerinin metaforla belirlenmesi. Turkish Studies, 12(16), 387– 400. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11876
Memişoğlu, H., ve Soylu, T. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının anayasa kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(4), 129–138.
Sağdıç, M., ve İlhan, G. O. (2018). Metaphoric perceptions of social studies teacher candidates on the homeland concept. International Journal of Geography and Geography Education, 38, 104–118.
Şehirli, Y. A. (2018). Barış kavramına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies, 13(26), 1055–1070. DOI: 10.7827/TurkishStudies.14535
Ulu Kalın, Ö., ve Koçoğlu, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bağımsızlık değerine karşı metaforik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 419–434.
Ulusoy, F. and Kepceoğlu, İ. (2018). Metaphorical perceptions of preservice social studies teachers on the concept of honesty. Journal of Kırşehir Education Faculty, 19(3), 1981–1998.
Uymaz, M., ve Çalışkan, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “empati” kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 2(4), 80–91.
Uzunöz, A., Aktepe, V. ve Özağaçhanlı, Z. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tasarruf değerine ilişkin metaforik algıları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 36–51.
Üztemur, S. ve Dinç, E. (2020). Medya okuryazarlığı bağlamında ortaokul öğrencilerinin sosyal medya algıları: Bir metafor çalışması. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(1), 92–103. DOI: https://doi.org/10.34137/jilses.698764
Yalçın, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin demokratik vatandaş kavramına bakış açılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
Yıldırım, R., ve Gazel, A. A. (2018). Ortaokul öğrencilerinin din kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(1), 30–57.
Yılmaz, O., ve Altıntaş, S. (2018). 4. sınıf sosyal bilgiler dersi ‘geçmişimi öğreniyorum’ ünitesindeki geliştirme düzeyi kavramları üzerine öğrencilerin geliştirdikleri metaforlar. Kastamonu Education Journal, 26(2), 613–619. Doi:10.24106/kefdergi.405471

APA	gezer m (2020). Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. , 1513 - 1528.
Chicago	gezer melehat Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. (2020): 1513 - 1528.
MLA	gezer melehat Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. , 2020, ss.1513 - 1528.
AMA	gezer m Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. . 2020; 1513 - 1528.
Vancouver	gezer m Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. . 2020; 1513 - 1528.
IEEE	gezer m "Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi." , ss.1513 - 1528, 2020.
ISNAD	gezer, melehat. "Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi". (2020), 1513-1528.

APA	gezer m (2020). Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(3), 1513 - 1528.
Chicago	gezer melehat Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24, no.3 (2020): 1513 - 1528.
MLA	gezer melehat Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.24, no.3, 2020, ss.1513 - 1528.
AMA	gezer m Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 24(3): 1513 - 1528.
Vancouver	gezer m Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 24(3): 1513 - 1528.
IEEE	gezer m "Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, ss.1513 - 1528, 2020.
ISNAD	gezer, melehat. "Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Metafor Kullanılan Araştırmaların Tematik İçerik Analizi". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24/3 (2020), 1513-1528.