Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı

Sema Buz, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara, Türkiye)
Ecem Naz Nazlıer Keser, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara, Türkiye)
Fethi Anıl Mayda, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara, Türkiye)
Gizem Akoğlu (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara, Türkiye)
Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar
28 5
Yıl: 2021 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 93 - 108 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18863/pgy.730177 İndeks Tarihi: 17-06-2021

Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı

Öz:
stihdama katılım, çoğu zaman şizofreni tanısı konulan bireylerin psikososyal iyilik hali üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Şizofrenitanısı konulan bireylere yönelik farklı ülkelerin istihdam modelleri incelendiğinde, her bir ülkenin birbiri ile benzeşen ve farklılaşanuygulamalara sahip olduğu ifade edilebilir. Bu uygulamalardan korumalı istihdam ve kota, Türkiye’de şizofreni tanısı konulanbireylerin istihdamında en yaygın olarak uygulanan yöntemlerdir. Ancak ilgili alanyazın, bu bireylerin istihdama katılımlarıönünde bireysel (eğitim düzeyi, hastalık seyri, ilaç kötüye kullanımı), toplumsal (ayrımcılık, damgalanma, sosyal dışlanma) veyasal engellerin (spesifik politika düzenlemelerinin olmaması) olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada şizofreni tanısı konulanbireylerin bu alanda yaşadıkları sorunları ortaya koymak, istihdama katılımlarını artırmaya ve istihdamda sürekliliklerinisağlamaya yönelik çeşitli öneriler sunmak amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelime:

Employment of Individuals Diagnosed with Schizophrenia

Öz:
Employment participation often has a positive effect on the psychosocial well-being of individuals diagnosed with schizophrenia. When the employment models of different countries for individuals diagnosed with schizophrenia are examined, it can be stated that each country has similar and different practices. Quota and sheltered employment are the most common methods which are used in the employment of individuals diagnosed with schizophrenia in Turkey. However, based on the literature, it is seen that there are individual (education level, disease prognosis, drug abuse), social (discrimination, stigmatization, social exclusion) and legal obstacles (lack of specific policy arrangements) to these individuals’ participation in employment. This study aims to reveal the problems experienced by individuals diagnosed with schizophrenia in this area. Besides, another aim of this study is to offer various suggestions for increasing their participation in employment and ensuring their continuity in employment.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019) https://ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/haberler/bakan-selcuk-1-ocak-2020-denitibaren-gecerli-olacak-asgari-ucret-brut-2-bin-943-lira-net-2-bin-324-lira-70-kurus-olarak-belirlendi/ (23 Mayıs 2020’de ulaşıldı).
  • Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020) Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. https://ailevecalisma.gov.tr/media/42250/ istatistik-bulteni-2020-mart.pdf (20 Nisan 2020’de ulaşıldı).
  • American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition. DSM-5. Washington, DC, American Psychiatric Association.
  • Bejerholm U, Björkman T (2010) Empowerment in supported employment research and practice: Is it relevant? Int J Soc Psychiatry, 57:588-595.
  • Bevan S, Gulliford J, Steadman K, Thomas TT, Moise A (2013) Working with Schizophrenia: Pathways to Employment, Recovery & Inclusion. London, The Work Foundation.
  • Bond G, Drake R, Becker D (2008) An update on randomized controlled trials of evidence-based supported employment. Psychiatr Rehabil J, 31:280-290.
  • Can Öz Y, Ünsal Barlas G (2017a) Şizofrenili bireylerde istihdamın önemi. Journal of Academic Research in Nursing, 3:46-50.
  • Can Öz Y, Ünsal Barlas G (2017b) Şizofreni hastalığı olan bireylerin işe yerleştirme ile ilgili görüşleri ve beklentileri: niteliksel bir çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3:28-32.
  • Can Öz Y, Ünsal Barlas G, Yildiz M (2019) Opinions and expectations related to job placement of ındividuals with schizophrenia: A qualitative study including both patients and employers. Community Ment Health J, 55:865-872.
  • Çakır HG (2019). Engellilere yönelik istihdam politikaları. https://www.akademikkaynak.com/engellilere-yonelik-istihdampolitikalari.html (Accessed 2.04.2020.)
  • Davis L, Fulginiti A, Kriegel L, Brekke JS (2012) Deinstitutionalization? Where have all the people gone?. Curr Psychiatry Rep, 14:259-269.
  • Dieterich M, Irving CB, Bergman H, Khokhar MA, Park B, Marshall, M (2017) Intensive case management for severe mental illness. Schizophr Bull, 43:698-700.
  • Drake RE (2018) Employment and schizophrenia: three innovative research approaches. Schizophr Bull, 44:20-21.
  • Drake RE, Bond GR (2014) Introduction to the special issue on individual placement and support. Psychiatr Rehabil J, 37:76-78.
  • Drake RE, Bond GR, Goldman HH, Hogan MF, Karakus M (2016) Individual placement and support services boost employment for people with serious mental illnesses, but funding is lacking. Health Aff, 35:1098-1105.
  • Drake RE, Bond, GR (2008) The future of supported employment for people with severe mental illness. Psychiatr Rehabil J, 31:367-376.
  • Durham M (1989) The impact of deinstitutionalization on the current treatment of the mentally ill. Int J Law Psychiatry, 12:117-131.
  • Ensari H, Gultekin B, Karaman D, Koc A, Beskardes A (2013) The effects of the service of community mental health center on the patients with schizophrenia - evaluation of quality of life, disabilities, general and social functioning- a summary of one year followup. Anadolu Psikiyatri Derg, 14:108.
  • Ertekin Pinar S, Sabanciogullari S (2019) The relationship between functional recovery and quality of life in patients affected by schizophrenia and treated at a community mental health center in Turkey. Perspect Psychiatr Care, 56:448-454.
  • Evans J, Wilton R (2019) Well enough to work? Social enterprise employment and the geographies of mental health recovery. Ann Am Assoc Geogr, 109:87-103.
  • Evans J, Repper J (2000) Employment, social inclusion and mental health. J Psychiatr Ment Health Nurs, 7:15-24.
  • Evensen S, Wisløff T, Lystad J, Bull H, Ueland T, Falkum E (2015) Prevalence, employment rate, and cost of schizophrenia in a highıncome welfare society: A population-based study using comprehensive health and welfare registers. Schizophr Bull, 42:476-483.
  • Fakhoury W, Priebe S (2002) The process of deinstitutionalization: an international overview. Curr Opin Psychiatry, 15:187-192.
  • Gözen Ö (2018) Toplum temelli ruh sağlığı hizmetlerinde koruyucu ve önleyici boyutun değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
  • Greve J, Nielsen LH (2013) Useful beautiful minds - an analysis of the relationship between schizophrenia and employment. J Health Econ, 32:1066-1076.
  • Gül E, Can D, Şahin E, Şahin Ş, Şimşek E (2014) Kırıkkale Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’nde takip edilen şizofreni hastalarının değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16:15-19
  • Gürhan N, Uğurlu N, Kaya B (2016) Access of discharged schizophrenia patients to employment and association memberships in Turkey. Hosp Pract Res, 1:121-128.
  • Hacioglu Yildirim M, Alantar Z, Yildirim E (2014) The relationship between working status and symptoms, quality of life and selfesteem in patients with schizophrenia in Turkey. Int J Soc Psychiatry, 60:646-655.
  • Haro JM, Novick D, Bertsch J, Karagianis J, Dossenbach M, Jones PB (2011) Cross-national clinical and functional remission rates: worldwide schizophrenia outpatient health outcomes study. Br J Psychiatry, 199:194-201.
  • Harrison J, Gill A (2010) The experience and consequences of people with mental health problems, the impact of stigma upon people with schizophrenia: a way forward. J Psychiatr Ment Health Nurs, 17:242-250.
  • Hogan MF (2008). Transforming mental health care: realities, priorities, and prospects. Psychiatr Clin N Am, 31:1-9.
  • Hooley J (2010) Social factors in schizophrenia. Curr Dir Psychol Sci, 19:238-242.
  • Hudson CG, (2016) A model of deinstitutionalization of psychiatric care across 161 nations: 2001–2014. Int J Ment Health, 45:135-153.
  • Işık I, Savaş G, Kılıç N (2019) Şizofreni hastalığına sahip bireylerin çalışma hayatı konusunda yaşadıkları güçlükler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10:399-408.
  • İncedere A, Yıldız M (2019) Case management for individuals with severe mental illness: Outcomes of a 24-month practice. Turk Psikiyatri Derg, 30:245-252.
  • Johnson-Kwochka A, Bond GR, Becker DR, Drake RE, Greene MA (2017). Prevalence and quality of individual placement and support. Supported Employment in the United States. Adm Policy Ment Health, 44:311-319.
  • Kliewer S, McNally M, Trippany R (2009) Deinstitutionalization: Its impact on community mental health centers and the seriously mentally ill. The Alabama Counseling Association Journal, 35:40-48.
  • Krupa T (2004) Employment, recovery, and schizophrenia: integrating health and disorder at work. Psychiatr Rehabil J, 28:8-15.
  • Kurt E (2008) Türkiye’de psikiyatrik rehabilitasyonla ilgili yasal düzenlemeler. Anadolu Psikiyatri Derg, 9:51-57.
  • Leufstadius C, Eklund M, Erlandsson L (2020) Meaningfulness in work – Experiences among employed individuals with persistent mental illness. Work, 34:21-32.
  • Liberman RP (2008) Recovery from Disability: Manual of Psychiatric Rehabilitation. Washington DC, American Psychiatric Publishing.
  • Lord J, Hutchison P (1993) The process of empowerment: implications for theory and practice. Can J Commun Ment Health, 12:5-22.
  • Macia C, DeCarlo LT, Wang Q, Frey J, Barreira P (2001) Work interest as a predictor of competitive employment: policy implications for psychiatric rehabilitation. Adm Policy Ment Health, 28:279-297.
  • Marshall M, Lewis S, Lockwood A, Drake R, Jones P, Croudace T (2005) Association between duration of untreated psychosis and outcome in cohorts of first-episode patients: a systematic review. Arch Gen Psychiatry, 62:975-983.
  • Marwaha S, Johnson S, Bebbington P, Stafford M, Angermeyer MC, Brugha T et al. (2007) Rates and correlates of employment in people with schizophrenia in the UK, France and Germany. Br J Psychiatry, 191:30-37.
  • Marwaha S, Johnson S. (2004) Schizophrenia and employment: a review. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 39:337-349.
  • McGurk SR, Mueser KT (2006) Cognitive and clinical predictors of work outcomes in clients with schizophrenia receiving supported employment services: 4-year follow-up. Adm Policy Ment Health Ment Health Serv Res, 33:598-606.
  • Nordentoft M, Jeppesen P, Petersen L, Bertelsen M, Thorup A (2009) The rationale for early intervention in schizophrenia and related disorders. Early Interv Psychiatry, 3:53-57.
  • Nygren U, Markstrom U, Svensson B, Hansson L, Sandlund M (2011) Individual placement and support – a model to get employed for people with mental illness – the first Swedish report of outcomes. Scand J Caring Sci, 25:591-598.
  • OECD (2013) Mental Health and Work: Sweden. Paris, OECD Publishing.
  • OECD (2020). Good mental health throughout life. https://www.oecd.org/health/health-systems/Mental-health-Facts-and-Figures. pdf (Accessed 16.03.2020)
  • ÖSYM (2020) EKPSS 2019 Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. Ankara, ÖSYM.
  • Özdemir İ, Şafak Y, Örsel S, Karaoğlan Kahiloğulları A, Karadağ H (2017) Bir toplum ruh sağlığı merkezinde şizofreni hastalarına uygulanan ruhsal-toplumsal uyumlandırma etkinliğinin araştırılması: Kontrollü çalışma. Anadolu Psikiyatri Derg, 18:419-427.
  • Resmi Gazete (1976) 65 Yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanun (1976) Ankara, T.C. Başbakanlık.
  • Resmi Gazete (2003) İş Kanunu (2003). Ankara, T.C. Başbakanlık.
  • Resmi Gazete (2005) Engelliler hakkında kanun (2005). Ankara, T.C. Başbakanlık.
  • Resmi Gazete (2006) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006). Ankara, T.C. Başbakanlık.
  • Rosenheck R, Leslie D, Keefe R, McEvoy J, Swartz M, Perkins D et al. (2006) Barriers to employment for people with schizophrenia. Am J Psychiatry, 163:411-417.
  • Ryu Y, Mizuno M, Sakuma K, Munakata S, Takebayashi T, Murakami M et al. (2012) Deinstitutionalization of long-stay patients with schizophrenia: the 2-year social and clinical outcome of a comprehensive intervention program in Japan. Aust N Z J Psychiatry, 40:462- 470.
  • Saruç S, Kaya Kılıç A (2015) Toplum ruh sağlığı merkezinde hizmet alan hastaların sosyal profili ve merkezde verilen hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 26(2):53-71.
  • Schizophrenia Commmission (2012) The Abandoned Illness: A Report by the Schizophrenia Commission. London, Rethink Media.
  • Soygür H (2016) Türkiye’de toplum ruh sağlığı merkezleri: Quo vadis? Noro Psikiyatr Ars, 53:1-3.
  • Soygür H, Yüksel M, Eraslan P, Attepe Özden S (2017) Mavi At Kafe’nin 6 yılda öğrettikleri: şizofreni hastalarının gözünden iyileşmeye katkıda bulunan etmenler-nitel bir analiz. Turk Psikiyatri Derg, 28:75-80.
  • Steadman K (2015). Working with schizophrenia: Employment, recovery and inclusion in Germany. http://www.theworkfoundation. com/wpcontent/uploads/2016/11/384_Schizophrenia_Germany.pdf (Accessed 20.04.2020)
  • Şen M (2018) Türkiye’de engellilere yönelik istihdam politikaları: sorunlar ve öneriler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8:129-152.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı (2011) Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı. Thornicroft G (2014) Toplumun Reddettiği: Ruhsal Hastalığı Olan İnsanlara Karşı Ayrımcılık (Çeviri Ed. H. Soygür). Ankara, İmaj Yayınevi.
  • Tsang H, Pearson V (2001) Work-Related social skills training for people with schizophrenia in Hong Kong. Schizophr Bull, 27:139-148.
  • Tsang H, Tam P, Chan F, Cheung W (2003) Stigmatizing attitudes towards individuals with mental illness in Hong Kong: Implications for their recovery. J Community Psychol, 31:383-396.
  • TÜİK (2011) Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması. Ankara, TÜİK.
  • Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf (Accessed 30.03.2020).
  • Türkiye İş Kurumu (2018) Yıllık istatistik bültenleri. https://www.iskur.gov.tr/kurumsal-bilgi/istatistikler/ (Accessed 02.04.2020).
  • Twamley EW, Vella L, Burton CZ, Becker DR, Bell MD, Jeste DV (2012) The efficacy of supported employment for middle-aged and older people with schizophrenia. Schizophr Res, 135:100-104.
  • Uşan MF (2003). Mesleki eğitim ve istihdam, devlet personel rejimi ve iş mevzuatı. E-Akademi, 15:1-43.
  • Üçok A, Gorwood P, Karadayı G (2012) Employment and its relationship with functionality and quality of life in patients with schizophrenia: EGOFORS Study. Eur Psychiatry, 27:422–425.
  • Waghorn G, Chant D, King R (2005) Work-related subjective experiences among community residents with schizophrenia or schizoaffective disorder. Aust NZJ Psychiatry, 39:288-299.
  • Weinberg D, Shahar G, Davidson L, McGlashan TH, Fennig S (2015) Longitudinal associations between negative symptoms and social functioning in schizophrenia: the moderating role of employment status and setting. Psychiatry, 72:370-381.
  • Whitley R, Drake RE (2010). Recovery: a dimensional approach. Psychiatr Serv, 61:1248-1250.
  • WHO (2013) Mental Health Action Plan 2013-2020. Geneva, World Health Organisation.
  • Wilson I (2002) Case Management. In Psychosocial Interventions for People with Schizophrenia a Practical Guide For Mental Health
  • Workers (Eds N Harris, S Williams, T Bradshaw):53-67. New York, NY, Pallgrave Macmillan.
  • Yıldız M, Kaytaz Yılmaz B, İncedere A, Abut F, Aydın A, Sarandöl A et al. (2019) Rates and correlates of employment in patients with schizophrenia: A multicenter study in Turkey. Int J Soc Psychiatry, 65:235-243.
  • Yıldız M, Kutlu H, Tural Ü (2011) Demographic and clinical characteristics of cognitive function is affected in schizophrenia? Clin Psychopharmacol Bull, 21:131-139.
  • Yohanna D (2013) Deinstitutionalization of people with mental ıllness: Causes and consequences. Virtual Mentor, 15:886-891.
  • Zaprutko T, Kus K, Bilobryvka R, Rakhman L, Goder R, Michalak M et al. (2015). Schizophrenia and employment: evaluation from professionals point of view. Psychiatr Q, 86:569-579.
APA Buz S, Nazlıer E, MAYDA F, Akoğlu G (2021). Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. , 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
Chicago Buz Sema,Nazlıer Ecem Naz,MAYDA Fethi Anıl,Akoğlu Gizem Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. (2021): 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
MLA Buz Sema,Nazlıer Ecem Naz,MAYDA Fethi Anıl,Akoğlu Gizem Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. , 2021, ss.93 - 108. 10.18863/pgy.730177
AMA Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. . 2021; 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
Vancouver Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. . 2021; 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
IEEE Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G "Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı." , ss.93 - 108, 2021. 10.18863/pgy.730177
ISNAD Buz, Sema vd. "Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı". (2021), 93-108. https://doi.org/10.18863/pgy.730177
APA Buz S, Nazlıer E, MAYDA F, Akoğlu G (2021). Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(1), 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
Chicago Buz Sema,Nazlıer Ecem Naz,MAYDA Fethi Anıl,Akoğlu Gizem Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 13, no.1 (2021): 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
MLA Buz Sema,Nazlıer Ecem Naz,MAYDA Fethi Anıl,Akoğlu Gizem Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, vol.13, no.1, 2021, ss.93 - 108. 10.18863/pgy.730177
AMA Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2021; 13(1): 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
Vancouver Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2021; 13(1): 93 - 108. 10.18863/pgy.730177
IEEE Buz S,Nazlıer E,MAYDA F,Akoğlu G "Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı." Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13, ss.93 - 108, 2021. 10.18863/pgy.730177
ISNAD Buz, Sema vd. "Şizofreni Tanısı Konulan Bireylerin İstihdamı". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 13/1 (2021), 93-108. https://doi.org/10.18863/pgy.730177
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 20:15

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları