Yıl: 2020 Cilt: 14 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 397 - 421 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29329/mjer.2020.272.19 İndeks Tarihi: 20-06-2021

Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi

Öz:
Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin ambalaj atıklarının azaltımı, tekrar kullanımı ve geri dönüşümünü kapsayan yeniden kazanım uygulamalarına yönelik tutumlarının ve yeniden kazanıma ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmanın deseni nicel ve nitel desenlerin bir arada kullanıldığı karma desendir. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara’da iki farklı devlet okuluna devam eden ve 9. 10. ve 11. sınıflarda öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda 186 öğrenci, nitel boyutunda ise 12 öğrenci çalışmaya katılmıştır. Araştırma verileri Yeniden Kazanıma Yönelik Tutum Ölçeği ve Görüşme Formu ile toplanmıştır. Nicel verilerden elde edilen bulgulara bakıldığında, kız öğrencilerin erkek öğrencilere, fen lisesinde öğrenim gören öğrencilerin anadolu lisesinde öğrenim gören öğrencilere ve 11. sınıfta olan öğrencilerin 10. sınıfta olan öğrencilere göre yeniden kazanıma yönelik tutum puanları daha yüksektir. Araştırmanın nitel boyutundan elde edilen sonuçlar ise şu şekildedir: Öğrencilerin yeniden kazanımı hem mikro hem de makro düzeylerde gerekli gördükleri, yeniden ve alternatif kullanım konularında farkındalıklarının yüksek olduğu, uygulama boyutunda hem kendilerini hem de okul-aile çevrelerini yeterli bulmadıkları, yeniden kazanım uygulamalarının hem çevreyi koruma hem de ekonomi bağlamında katkılarının olduğunu ancak yeniden kazanım kavramına verilen bireysel önemden daha çok bu kavramın yerel ve merkezi yönetim politikalarınca önemsenmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır.
Anahtar Kelime:

An Investigation of High School Students' Attitudes and Views on Recycling Practices

Öz:
The purpose of this research is to examine the attitudes and opinions of high school students towards recycling practices including the reduction, reuse and recycling of packaging wastes. The design of the research is a mixed design in which quantitative and qualitative designs are used together. The study group of the research consists of the students receiving education in 9th, 10th and 11th grades in two different public high schools in Ankara. The study group in the quantitative dimension of the research consists of 186 students while the study group in the qualitative dimension consists of 12 students. The data of the quantitative dimension of the research were collected with the Attitude Scale for Recycling while the data of the qualitative dimension were collected with the interview form prepared by the researchers. Considering the findings obtained from quantitative data, the attitude scores towards recycling of female students, students receiving education in science high schools, and students in 11th grade were higher compared to male students, the students receiving education in Anatolian high schools and the students in the 10th grade, respectively. In the qualitative dimension of the research, the results obtained were as follows: students find recycling practices necessary both at micro and macro levels; students have high awareness about the issues of reuse and alternative use; students do not find themselves and school-family environment adequate in terms of implementation of recycling practices; students emphasis that recycling practices contribute to both environmental protection and economy, however it was emphasized that recycling should be considered important by local and central government policies rather than individual importance given to the concept.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya, C., & Yilmaz, A. (2006). A statistical analysis of children’s environmental knowledge and attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 15(3), 210-223. doi:10.2167/irgee193.0
  • Bener, Ö. & Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir tüketim davranışı ve çevre bilinci oluşturmada bir araç olarak tüketici eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-dergisi. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/surdurulebilirtuketimdavranisi.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Bord, R. J., & O’Connor, R. E. (1997). The gender gap in environmental attitudes: The case of perceived vulnerability to risk. Social Science Quarterly, 78(4), 830-840.
  • Bradley, J. C., Waliczek, T. M., & Zajicek, J. M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of high school students. The Journal of Environmental Education, 30(3), 17-21. doi:10.1080/00958969909601873
  • Can, D., Üner, S. & Akkuş, H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlıklarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 23-35. doi:10.7822/omuefd.35.2.2
  • Çeken, G. & Yiğitbaşıoğlu, H. (2018). Sanayi devrimi öncesi çöp ve atık yönetimi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 6(1), 46-49. doi:10.1501/Csaum_0000000085
  • Çimen, O., & Yılmaz, M. (2016). Predictors of behavior factors of high school predictors of behavior factors of high school students against recycling. International Electronic Journal of Environmental Education, 6(1), 17-28. doi:10.18497/iejee-green.87133
  • Derman, İ. & Senemoğlu, N. (2015). Ortaöğretim 9 ve 12. sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir çevre bilinci düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 61-82.
  • Doğan, O., Bulut, Z. A. & Kökalan Çımrın, F. (2015). Bireylerin sürdürülebilir tüketim davranışlarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(4), 659-678.
  • Eisler, A. D., Eisler, H., & Yoshida, M. (2003). Perception of human ecology: Cross-cultural and gender comparisons. Journal of Environmental Psychology, 23(1), 89-101. doi:10.1016/S0272-4944(02)00083-X
  • Gifford, R., & Nilsson, A. (2014). Personal and social factors that influence pro-environmental concern and behaviour: A review. International Journal of Psychology, 49(3), 141-157. doi:10.1002/ijop.12034
  • Gilg, A., Barr, S., & Ford, N. (2005). Green consumption or sustainable lifestyles? Identifying the sustainable consumer. Futures, 37(6), 481-504. doi:10.1016/j.futures.2004.10.016
  • Johnson, R. B., & Christensen, L. (2014). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
  • Köksal Akyol, A., Körükçü, Ö., Salı, G. & Sarıaslan, S. (2019). Ergenlerin çevreye yönelik tutumları ve empatik eğilimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 51-70. doi:10.21764/maeuefd.371072
  • Kuhlemeier, H., van den Bergh, H., & Lagerweij, N. (1999). Environmental knowledge, attitudes, and behavior in Dutch secondary education. The Journal of Environmental Education, 30(2), 4-14. doi:10.1080/00958969909601864
  • Nar, M. Ş. (2015). Küreselleşmenin tüketim kültürü üzerindeki etkisi: teknoloji tüketimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 941-954. doi:10.17719/jisr.20153710659
  • Özbakır Umut, M., Topuz, Y. V. & Nurtanış Velioğlu, M. (2015). Çöpten geri dönüşüme giden yolda sürdürülebilir tüketiciler. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 263-288. doi:10.18026/cbusos.68623
  • Riechard, D. E., & Peterson, S. J. (1998). Perception of environmental risk related to gender, community socioeconomic setting, age, and locus of control. The Journal of Environmental Education, 30(1), 11-19. doi:10.1080/00958969809601858
  • Taştepe, T. (2017). A study to develop an attitude scale for recycling among high school students. Journal of Education, Theory and Practical Research, 3(2), 1-13.
  • Taştepe, T. (2018). Ortaöğretı m düzeyı ndekı öğrencı lerı n yenı den kazanıma yönelı k tutumları. 2. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Antalya. http://www.icoess.com/Pages/39/106/AR%C5%9E%C4%B0V sayfasından erişilmiştir.
  • Taştepe, T., & Yazıcı, Z. (2019). Individuals' sustainable consumption behavior and environmental ethics awareness. 1st International Congress on Sustainable Life, 143-150.
  • Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tikka, P. M., Kuitunen, M. T., & Tynys, S. M. (2000). Effects of educational background on students' attitudes, activity levels, and knowledge concerning the environment. The Journal of Environmental Education, 31(3), 12-19. doi:10.1080/00958960009598640
  • Uğulu, İ., Aydın, H., Doğan, Y. & Başlar, S. (2014). Yeniden kazanım eğitiminin ortaöğretim öğrencilerinin ekoloji konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi: Besin ağı ve besin piramidi örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 477-497. doi:10.9761/JASSS2164
  • Uitto, A., Juuti, K., Lavonen, J., Byman, R., & Meisalo, V. (2011). Secondary school students’ interests, attitudes and values concerning school science related to environmental issues in Finland. Environmental Education Research, 17(2), 167-186. doi:10.1080/13504622.2010.522703
  • UNEP (2001). Is the future yours?. http://www.unesco.org/education/youth_consumption/pdf/future.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Vermeir, I., & Verbeke, W. (2006). Sustainable food consumption: Exploring the consumer “attitude – behavioral intention” gap. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 19(2), 169-194. doi:10.1007/s10806-005-5485-3
  • Wang, Y. (2017). Promoting sustainable consumption behaviors: The impacts of environmental attitudes and governance in a cross-national context. Environment and Behavior, 49(10), 1128-1155. doi:10.1177/0013916516680264
  • Yüksel, Y. & Yıldız, B. (2019). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 5(1), 88-110.
APA TAŞTEPE T, AYDOS S (2020). Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. , 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
Chicago TAŞTEPE Taşkın,AYDOS SEBAHAT Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. (2020): 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
MLA TAŞTEPE Taşkın,AYDOS SEBAHAT Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. , 2020, ss.397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
AMA TAŞTEPE T,AYDOS S Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. . 2020; 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
Vancouver TAŞTEPE T,AYDOS S Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. . 2020; 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
IEEE TAŞTEPE T,AYDOS S "Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi." , ss.397 - 421, 2020. 10.29329/mjer.2020.272.19
ISNAD TAŞTEPE, Taşkın - AYDOS, SEBAHAT. "Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi". (2020), 397-421. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.272.19
APA TAŞTEPE T, AYDOS S (2020). Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
Chicago TAŞTEPE Taşkın,AYDOS SEBAHAT Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14, no.33 (2020): 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
MLA TAŞTEPE Taşkın,AYDOS SEBAHAT Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, vol.14, no.33, 2020, ss.397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
AMA TAŞTEPE T,AYDOS S Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2020; 14(33): 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
Vancouver TAŞTEPE T,AYDOS S Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2020; 14(33): 397 - 421. 10.29329/mjer.2020.272.19
IEEE TAŞTEPE T,AYDOS S "Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi." Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, ss.397 - 421, 2020. 10.29329/mjer.2020.272.19
ISNAD TAŞTEPE, Taşkın - AYDOS, SEBAHAT. "Lise Öğrencilerinin Yeniden Kazanım Uygulamalarına İlişkin Tutumlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14/33 (2020), 397-421. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.272.19