KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU

Aydın, Muhammet

KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU

Muhammet AYDIN (Gümüşhane Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Mezhepleri Tarihi Anabilim Dalı)

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ

15 2

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 35 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-06-2021

KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU

Öz:

İslam inancına göre dinin/vahyin insanla buluşması peygamberleraracılığıyla gerçekleşmiştir. İlahi irade peygamber göndermekle insana lütuftabulunduğunu beyan etmiştir. Ne var ki bu lütuf/iyilik insanlar tarafından hakkıyladeğerlendirilememiştir. Bunun beşeri, antropolojik, psikolojik, siyasal sebepleriolabilir. Son ilahi vahye sahip olmanın avantajları olduğu gibi taşıdığı ağırsorumluluklar da vardır. Vahyi doğru anlamadan, sadece ona sahip olmanınpratikte insana/topluma fazlaca katkısının olmadığı bilinmektedir. Doğruanlamaya ilişkin sağlam metodolojiye ihtiyaç vardır. Nitekim her ekol belli birmetodoloji üzerinden nasslara yaklaşır ve peygamber anlayışı/tasavvuru geliştirir.Kur’an’da öne çıkan ana tema peygamberlerin beşeri/insani doğaları/kimlikleridir.Peygamberlerin beşeri doğalarına ilişkin ileri sürülen itirazlar nüzul dönemiylesınırlı kalmamışa benzemektedir. Peygamberlerden sonra da onların beşeritabiatlarına yönelik aşırı yorumların yapıldığı görülmektedir. Öncelikle yapılmasıgereken vahiyden hareketle doğrudan ve yalın bir biçimde peygambertasavvuruna ulaşabilmektir. Ardından dini kültürümüzde/geleneğimizde sair bilgikaynaklarına müracaat edilebilir.

Anahtar Kelime:

QUR’AN’S CONCEPT OF MESSENGER

Öz:

According to Islam, people come across with religion/revelation through messengers. The divine will declares that sending messengers bestows his favour upon human beings. However, this favour could not be put to good use. This situation can include human, anthropological, psychological and political reasons. Last divine revelation has not only advantages but also bears heavy responsibilities. It is known that, without a correct understanding of the revelation, only being the object of it does not contribute much to a human being/society. There is a need of a sound methodology for a correct understanding. Thus, every school approaches the nass with a certain method and develops a concept of messengers. The human identity of messenger is the main topic which Qur’an points. It seems that the opposition to the human nature of prophet is not limited with the revelation period. It is seen that at the time of the messengers there were over interpretations on their human nature. The first thing which has to be done is to reach directly and simply the concept of messenger through the revelation. After that one can consult to other religious sources of our culture/traditon.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abduh, Muhammed, Tevhid Risalesi, çev. Sabri Hizmetli, Fecr Yayınları. Ankara, 1986.
Açıkgenç, Alparslan, “İslami Bilim ve Felsefe Anlayışı”, İslami Araştırmalar Dergisi, c. 4, no: 3, Ankara, 1990.
Akbulut, Ahmet, Sahabe Dönemi İktidar Kavgası, Pozitif Matbaacılık, Ankara, 2001.
Akbulut, Ahmet, Nübüvvet Meselesi Üzerine, Birleşik Kitabevi, Ankara,1992.
Akbulut, Ahmet,“Selefiliğin Teolojik ve Düşünsel Temelleri” Tarihte ve Günümüzde Selefilik, Ensar, İstanbul, 2014.
Alûsi, Şihabuddin Mahmud Rûhu’l-Meâni fi Tefsîri’l-Kur’ani’l-Azîm ve’sSeb’i’l-Mesânî, thk. Mahir Habbuş, Müessesetü’r-Resail, Beyrut, 2010.
Âmidî, Seyfuddin, Ebkâru’l-Efkar, nşr. Ahmed M. el-Mehdi, Kahire, 2002.
Arpaguş, Hatice Kelpetin, “Tebşir”, DİA, c. 40.
Atay, Hüseyin, İrade ve Hürriyet, Atay ve Atay Yay., Ankara, 2002.
Atay, Hüseyin, Kur’an’da İman Esasları, Atay Yay., Ankara, 1998.
Ay, Mahmut, “Tanrı tasavvurlarının Politik tasarımlara Yansıması”, Kelam Araştırmaları, 6:2, 2008.
Ay, Mahmut, “Sufi Teolojinin Peygamberlik Algısı”, Ankara ÜİFD, XLIX, 2008, sy. 1.
Aygan, Fadıl, “Peygamberlik Zincirinin Son Halkası Olarak Hz. Muhammed’in Nübüvvetinin Mahiyeti” Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Çalıştay, Gaziantep, 2014.
Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2010. Bağcı, H. Musa, Beşer Olarak Hz. Peygamber, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2010.
Bahçeci, Muhittin, Peygamberlik ve Peygamberler, İstanbul, 1997.
Bouthoul, Gasto, Zihniyetler Kişi ve Toplum Açısından Zihin Yapılarına Dair Psiko-Sosyolojik Bir İnceleme, çev. Selmin Evrim, İst. 1975.
Boynukalın, Mehmet, “Tebliğ”, DİA, c. 40.
Buhârî, Sahih-i Buhârî, el-Mektebetu‘l-İslâmî, İstanbul, 1979.
Câbiri, Muhammed Âbid, Arap-İslam Aklının Oluşumu, çev. İbrahim Akbaba, Kitabevi yay. İst. 2000.
Cürcâni, Ali B. Muhammed, Şerhu’l-Mevâkıf, çev. Ömer Türker, Türkiye Yazma Eserler KBY İst. 2015.
Çağrıcı, Mustafa, “Muhammed”, DİA, c. 30.
Çelebi, İlyas, İslam İnancında Gayp Problemi, Marmara ÜİFVY, İst. 1996.
Çelebi, İlyas, “Gayb”, DİA, c. 13.
Çınar, Mahmut, Nûr-i Muhammedi İnancının Ortaya Çıkışı ve Kaynakları, İst. 2014. --“Son Peygamber Olarak Hz. Muhammed’in Nübüvveti”, Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Çalıştay, Gaziantep, 2014, edt. Mahmut Çınar vd.
Demirci, Mehmet, “Hakikât-i Muhammediyye” DİA, c. 15.
Düzgün, Şaban Ali, “Allah Tasavvurlarına Dair Tartışmanın Problematiği”, Tanrı Tasavvurları ve Sosyal Hayata Yansımaları Sempozyumu, Sakarya, 2005, Sakarya ÜİFY.
Düzgün, Şaban Ali,Varlık ve Bilgi Aydınlanmanın Keşif Araçları, Beyaz Kule Yay. Ankara, 2008.
Düzgün, Şaban Ali,Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar, Lotus yay. Ankara, 2012.
Ebu Reyye, Mahmud, Muhammedi Sünnetin Aydınlatılması, çev. Muharrem Tan, Yöneliş Yay., İstanbul, 1988.
Erdemci, Cemalettin, “Hz. Muhammed (sav) ile Vefatından Sonra İrtibat Kurmanın İmkânı”, Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Çalıştay, Gaziantep, 2014.
Erul, Bünyamin, Sahabenin Sünnet Anlayışı, TDV yay. Ankara, 2005.
Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı Meal-Tefsir, çev., Cahit Koytak & Ahmet Ertürk, İşaret Yay., İst., 2002.
Esen, Muammer, “Peygamberlere İman”, İslam İnanç Esasları, edt. Şaban Ali Düzgün.
Eş’ari, Ebu’l-Hasan Ali B. İsmail, el-İbâne an Usûli’d-Diyâne, thk. Fevkiye Huseyn Muhammed, Dâru’l-Ensar, Kahire, 1977.
Eş’ari, Ebu’l-Hasan Ali B. İsmail,el-İbâne, ter. Ramazan Biçer, Gelenek yay. İst. 2010.
Evkuran, Mehmet, İslam Düşünce Geleneğinde Tanrı Tasavvuru, İslami İlimler Dergisi, c. 2, sayı 1, 2007.
Evkuran, Mehmet, Ahlak Hakikat ve Kimlik, Araştırma yay. Ankara, 2013.
Evkuran, Mehmet, “Farklı Peygamber Tasavvurlarının Sebepleri”, Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Çalıştay, Gaziantep, 2014.
Gölcük, Şerafeddin, Kelam Tarihi, Esra Yay. Konya, 1992.
Güler, İlhami, Sabit Din Dinamik Şeriat, Ankara Okulu Yay. Ankara, 1999.
Hatiboğlu, Mehmed Said, Siyasi-İctimai Hadiselerle Hadis Münasebetleri, Otto yay. 2015.
Hatiboğlu, Mehmed Said, “Hz. Peygamberi Yanlış Yorumlama Tezahürleri”, İslami Araştırmalar Dergisi, Ankara, 1986, sayı 2.
Hökelekli, Hayati, İnzar”, DİA, c. 22.
İbn Manzûr, Ebu'l Fadl Cemalüddin, Lisânu'l-Arab, Beyrut, 1990.
Îcî, Adûdiddin Abdurrahman B. Ahmed, el-Mevâkıf, Beyrut, tsz.
Râgıb Hüseyin B. Muhammed, İsfehânî, el-Müfredât Fi Garîbi’l- Kur’an, Kur’an Istılahları Sözlüğü, ter. Abdülbaki Güneş & Mehmet Yolcu, Çıra Yay., İst. 2007.
İslamoğlu, Mustafa, Üç Muhammed İki Tasavvur Bir Gerçek, Denge Yay, İst. 2006.
İşcan, Mehmet Zeki, Selefiliğin Temel Esasları ve Sosyo-Politik Arka Planı, Ensar, 2014.
İşcan, Mehmet Zeki, “Muhammed Abduh’un Nübüvvet Görüşü ve Çağdaş İslam Düşüncesine Etkileri”, Atatürk ÜİFD. sayı 26, Erzurum, 2006.
Kahraman, Mustafa, “Müslüman Kelamında Peygamberin Görevi”, Yayın. Doktora Tezi, Ankara, 2007.
Koca, Ferhat, “İslam Geleneğinde Farklı Ekollerin Peygamber Tasavvurları ve Bunların Değerlendirilmesi”, Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Gaziantep, 2014.
Kutlu, Sönmez, “İslam Mezhepleri Tarihinde Usûl Sorunu”, İslami İlimlerde Metodoloji Meselesi-I, Ensar Neşriyat, İst. 2005.
Mâturîdî, Ebu Mansur Muhammed B. Muhammed B. Mahmud, Te’vîlâtu’lKur’an, neşre hazırlayan: Muhammet Masum Vanlıoğlu, kontrol: Bekir Topaloğlu, Mizan yay. İst. 2010.
Mâturîdî, Ebu Mansur Muhammed B. Muhammed B. Mahmud, Kitâbu’t-Tevhîd, thk. Bekir Topaloğlu & Muhammed Aruçi, İsam Yay. Ank, 2005.
Mucchielli, Alex, Zihniyetler, çev. Ahmet Kotil, İst. 1991.
Nesefi, Ebu’l-Muîn Meymûn B. Muhammed, Tabsıratu’l-Edille, thk. Hüseyin Atay, TDV Yay. Ank, 2004.
Nesefi, Ebu’l-Muîn Meymûn B. Muhammed, Bahrü’l-Kelâm, çev. Ramazan Biçer, Gelenek Yay. İst. 2010.
Okudan, Rıfat, “Hakikât-i Muhammediyye: Felsefi Temelleri ve Dini Asılların Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel ÜİFD, 2003.
Özafşar, M. Emin, “Hadisçilerin Peygamber Tasavvuru”, Diyanet İlmi Dergi, Peygamberimiz Hz. Muhammed özel sayı, Ankara, 2003.
Özervarlı, M. Sait, Kelamda Yenilik Arayışları, İsam Yay. İst. 1998.
Özsoy, Ömer & Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’an, Fecr Yay. Ankara, 1999.
Özten, Ersan, “Peygamberlerin Gaybı Bilme İmkânı”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2009.
Rahman, Fazlur, Ana Konularıyla Kur'an, çev. Alparslan Açıkgenç, Ankara Okulu Yay.,1998.
Râzi, Fahreddin, Mefatîhu’l-Ğayb Tefsir-i Kebir, Daru İhyai’t-Türas ElArabiyye, Beyrut, 1999.
Râzi, Fahreddin, el-Muhassal, Kelam’a Giriş, çev. Hüseyin Atay, T.C. Kültür Bakanlığı, Ank. 2002.
Reçber, Mehmet Sait, Tanrı’yı Bilmenin İmkânı ve Mahiyeti, Kitabiyat Yay. Ankara, 2004.
Ebu Reyye, Mahmud, Muhammedi Sünnetin Aydınlatılması, çev. Muharrem Tan, Yöneliş Yay. İst. 1988.
Sabri, Mustafa, İnsan ve Kader, çev. İsa Doğan, Kültür Basın Yay. Birliği, İstanbul, 1989.
Sinanoğlu, Abdulhamit, Kelam Tarihinde Tanrı Tasavvurları, İlahiyat Yay. Ank. 2005.
Sinanoğlu, Mustafa, “Semavi Dinlerin Kutsal Metinlerinde Nübüvvet Anlayışı”, İslam’da Peygamber İnancı Sempozyumu, edt. İbrahim Coşkun, Diyarbakır, 2006.
Watt, W. Montgomery, Hz. Muhammed Mekke’de, çev. Rami Ayas & Azmi Yüksel, Ankara, 1986.
Yavuz, Salih Sabri, İslam Düşüncesinde Nübüvvet, İnsan Yay. İstanbul, tsz.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Peygamber”, DİA, c. 34.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Nübüvvet”, DİA, c. 33.
Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, 1979, yy.
Yıldırım, Ramazan, “Yanlış Peygamber Algısının Sebepleri”, Hz. Peygamber’in Nübüvvetinin Süresi ve Kapsamı, Çalıştay, Gaziantep, 2014.
Yurdagür, Metin, Ayet ve Hadislerde Esma-i Hüsna, Allah’ın İsimleri, Marifet, İst. 2006.
Zemahşeri, Cârullah Mahmud B. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki Gavâmizi’tTenzîl ve Uyûni’l- Ekâvîl Fî Vucûhi’t-Te’vîl, Beyrut, 1995.

APA	Aydın M (2019). KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. , 35 - 60.
Chicago	Aydın Muhammet KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. (2019): 35 - 60.
MLA	Aydın Muhammet KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. , 2019, ss.35 - 60.
AMA	Aydın M KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. . 2019; 35 - 60.
Vancouver	Aydın M KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. . 2019; 35 - 60.
IEEE	Aydın M "KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU." , ss.35 - 60, 2019.
ISNAD	Aydın, Muhammet. "KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU". (2019), 35-60.

APA	Aydın M (2019). KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 8(15), 35 - 60.
Chicago	Aydın Muhammet KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 8, no.15 (2019): 35 - 60.
MLA	Aydın Muhammet KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.8, no.15, 2019, ss.35 - 60.
AMA	Aydın M KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2019; 8(15): 35 - 60.
Vancouver	Aydın M KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2019; 8(15): 35 - 60.
IEEE	Aydın M "KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU." GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 8, ss.35 - 60, 2019.
ISNAD	Aydın, Muhammet. "KUR’AN’DA PEYGAMBER TASAVVURU". GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 8/15 (2019), 35-60.