BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ

Demir, Özcan; Örüm, Elif

BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ

Elif ÖRÜM, (Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Özcan DEMİR (Gaziantep Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü, Gaziantep, Türkiye)

Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi

4 0

Yıl: 2021 Cilt: 2021 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 200 - 214 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-06-2021

BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ

Öz:

Bilimkurgu sineması, teknoloji ve bilimkavramlarını insanlığa ve topluma ilişkindeğerler bağlamında sorgulayan bir tür olarakvarlığını sürdürmektedir. Tür filmleriningenelinde olduğu gibi,sinema tarihi içerisindetoplumsal ve siyasal dönüşümlerin yaşandığıdönemlerde bilimkurgu sineması da üretildiğitoplumdaki ve dünyadaki değişimi temalarınadâhil etmiştir. 21.yüzyılda yaşanan toplumsalve kültürel değişimlerin etkisiyle kimlik vebellek olgularına ilişkin temalar bilimkurgutüründe kendilerine yer edinmiştir.Bilimkurgu filmlerinde bellek ve zamankavramları ile bağlantılı temalarınoluşturulmasında, sinematografik ilkeler vetüre özgü uylaşımlar birlikte kullanılmıştır.Bu çalışmada, bilimkurgu sinemasında kimlikinşasının bellek ve zaman kavramlarınınkullanımıyla gerçekleştirilebileceğivarsayımından hareket edilmiştir. İncelemeyealınan örneklem metin analizi yöntemi iledeğerlendirilmiş ve bilimkurgu filmleri ileilgili kavramsal çerçevenin oluşturulmasındaliteratür taraması tekniğinden yararlanılmıştır.Çalışma sonucunda, bilimkurgu filmlerindekimlik olgusunun oluşturulmasında bellek vezaman kavramlarından yararlanıldığısonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

THE USE OF MEMORY AND TIME ELEMENTS IN THE CONSTRUCTION OF CHARACTER IDENTITIES IN SCIENCE FICTION GENRE: THE EXAMPLE OF BLADE RUNNER FILMS

Öz:

Science fiction cinema maintains its existence as a genre that questions the concepts of technology and science in the context of values related to humanity and society. As it is observed in general of genre films, science fiction cinema has included the change in the society and the world in which it is produced in the periods of social and political transformations in the history of cinema.Themes such as scientific innovations, cloning, artificial intelligence, human curiosity, finding a new living space in space or creating a new world are among the most obvious themes of science fiction cinema. The concepts of memory and time are used in the context of cinematographic principles to realize themes such as “identity” and “being human” in science fiction films. In this study, it is assumed that the construction of identity in science fiction cinema can be realized by using the concepts of memory and time. The sample movies were evaluated with textual analysis method and the conceptual framework of the study was established with literature scanning technique. As a result of the study, it was concluded that the concepts of memory and time were used to create the identity phenomenon in science fiction films.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aristoteles. (1995). Poetika. (Çev: İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Brodwell ,D., Thompson, K. (2008). Film Art An Introduction. New York: McGrawHill.
Barnwell, J. (2015). Film Yapımının Temelleri. (Çev. Gülengül Altıntaş). İstanbul: Literatür Yayınları.
Bektaş, E. H. (2017). “Sinema ve mekân ilişkisi açısından bilim kurgu filmlerine bir bakış”. Mimarlık ve Yaşam, 2(2), 201-218.
Çotuksöken, B. (2002). Felsefe: Özne – Söylem. İstanbul: İnkılap Yayınları.
Demir, Ö. (2019). “Christopher Nolan Sinemasında Klasik Anlatı Tekniklerinin Kullanımı: Inception Filmi Örneği”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Antalya: S32. 568-588.
Dabbağoğlu, F. İ. (2014). Yavuz Turgul Sinemasında "Kimlik" Sorunsalı. Master's thesis. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demir, Ö. (2020). “Bilimkurgu türünde yapısal kavramlar ve değişim Arrival Filmi örneği”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 136-154.
Erdemir, F. (2009). “Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Istanbul University Faculty of Communication Journal, S35, 21-40.
Erdoğan, İ. (2003). Pozitivist Metodloji. Ankara: Erk Yayınları. Eco, U. (1995). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
Güral, U. (2013). Sinema Tarihi. İstanbul: Detay Yayıncılık.
Ozan, R., Gürkan, H. (2014), “Butterfly Effect Filmi Örneğinde Karşı Sinemanın Hollwood’da Dönüşümü”. Global Media Journal. İstanbul: S8. 154-184.
Günay, Ö. L. (2015). “Geleneksel Anlatı ve Modern Sinema Anlatısı: The Mummy (Mumya) ve Amour (Aşk) Filmlerinin Dramaturjik Çözümlemeleri”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Kongresi 4 Kongre Kitabı. 399-408.
Hakman, C. (2008). Sinemada Zaman Kavramı ve Hiroshima Mon Amour Filminin Zaman Kavramı Açısından Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
Landsberg, A. (2004). Prosthetic Memory: The Transformation Of American Remembrance In The Age of Mass Culture. New York: Columbia University Press.
Narozya, A. (2015). “Mar Bayciev Dramatürjisinde Melodram Türünün Poetikası”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(2), 667-683.
Osmanoğlu, Ö. (2016). “Türk Sinemasında Dış Göç Olgusu: Sosyo-Kültürel Karşılaşmalar, Kimlik Çatışması ve Yabancılaşma”. Marmara İletişim Dergisi, İstanbul: S.25. 77-98.
Özön, N. (2008). Sinema Sanatına Giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Scott, R. (Yönetmen). (1982). Blade Runner (Film). Amerika Birleşik Devletleri: Warner Bros.
Türlü, S. (2019). Güncel Sanat Pratiği Olarak Kimliği İnşa Etmek. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tüysüz, D. (2017). “Amerikan Uygarlığı Kuruluş Mitinin İnşası Bağlamında Western Filmlerinde Ceza Ve Adalet Anlayışı”. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (1), 266-280.
Tutar, C. (2015). “Türk Korku Sinemasının Yapısal Engelleri: Sosyo-Kültürel Bir Bakış”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2), 247-274.
Tuğan, N. H. (2018). “Günümüz Sinemasında Geleneksel Anlatı: Marslı (2015-Ridley Scott) Filminin Dramatik Yapısı”. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(1), 125-147.
Ulusal, D., ve Doğan, M. C. (2018). “Sinemada Protez Belleğin Oluşumu: “Border Cafe” Filmi Üzerinden Bir İnceleme”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 1039-1054.
Ünal, Y. (2015). Dram Sanatı ve Sinema Klasik Anlatı Yapısının Kökenleri. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Villeneuve, D. (Yönetmen). (2017). Blade Runner 2049 (Film). Amerika Birleşik Devletleri: Alcon Entertainment.
Zaman. (2019). Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).
İnternet Kaynakça
Internet Movie Database (IMDb). Denis Villeneuve. (IMDb.com.inc) Internet Movie Database: https://www.imdb.com/name/nm0898288/bio?ref_=nm_ql_1. (Erişim Tarihi: 18.09.2020).
Tür. (2019). Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr. (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).
V, F, Marquis. Denis Villeneuve Says Ridley Scott Warned Him Before Making Blade Runner 2049. https://www.ctvnews.ca/entertainment/denis-villeneuve-saysridley-scott-warned-him-before-making-blade-runner-2049-1.3611257. (Erişim Tarihi: 18.09.2020).
Wikipedia. Bıçak Sırtı. https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C4%B1%C3%A7ak_S%C4%B1rt%C4%B1. (Erişim Tarihi: 18.09.2020).

APA	Örüm E, Demir Ö (2021). BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. , 200 - 214.
Chicago	Örüm Elif,Demir Özcan BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. (2021): 200 - 214.
MLA	Örüm Elif,Demir Özcan BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. , 2021, ss.200 - 214.
AMA	Örüm E,Demir Ö BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. . 2021; 200 - 214.
Vancouver	Örüm E,Demir Ö BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. . 2021; 200 - 214.
IEEE	Örüm E,Demir Ö "BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ." , ss.200 - 214, 2021.
ISNAD	Örüm, Elif - Demir, Özcan. "BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ". (2021), 200-214.

APA	Örüm E, Demir Ö (2021). BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2021(37), 200 - 214.
Chicago	Örüm Elif,Demir Özcan BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 2021, no.37 (2021): 200 - 214.
MLA	Örüm Elif,Demir Özcan BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, vol.2021, no.37, 2021, ss.200 - 214.
AMA	Örüm E,Demir Ö BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. 2021; 2021(37): 200 - 214.
Vancouver	Örüm E,Demir Ö BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ. Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. 2021; 2021(37): 200 - 214.
IEEE	Örüm E,Demir Ö "BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ." Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2021, ss.200 - 214, 2021.
ISNAD	Örüm, Elif - Demir, Özcan. "BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ". Sanat Dergisi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 2021/37 (2021), 200-214.