Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi

Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 167 Sayfa Aralığı: 1428 - 1437 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-06-2021

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi

Öz:
Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları hem özel hem de kamu hukukumuzda yükselen bir eğilim içindedir.Ancak alternatif uyuşmazlık çözüm yolları mutlak anlamda yargı işlevinin alternatifi ya da ikamesi değildir. Her şey-den önce, her ikisi sonucunda ulaşılan karar ve çözüm yolu nitelik olarak farklılık arz etmektedir. Yine kullanılan usul-ler birbirinden çok farklıdır. Dolayısıyla uyuşmazlığın varılan çözümü, nihai olabilmekle birlikte, kesin hüküm gibi, yargı kararlarına mahsus özelliklere, alternatif uyuşmazlık çözüm yolu sonucunda ulaşmak mümkün olamamaktadır.Vergi uyuşmazlıklarının idari aşamada (barışçıl) çözüm yollarından biri de alternatif bir çözüm yolu olan uzlaşmadır. Zira hem mükellef, hem de vergi idaresi, uyuşmazlığı yargıya taşımadan, başka bir ifadeyle; kimin haklı, kimin haksız olduğunu ortaya koyacak bir merciiye başvurmadan, konuyu aralarında çözmektedirler. Dolayısıyla yargı kararı nite-liğinde olmayan bu çözümün, yargı kararlarına özgülenen tüm imtiyazlar ile donatılması ve yargı organlarının da bu çözüm sonucunda ortaya konulan iradelere başka anlamlar vermesi doğru değildir.Bu makalenin yazılmasına sebep olan saik, Danıştay’ın tartışma konusu ettiğimiz bir kararında, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının niteliğine uymayan ve onu muhakeme sonucu verilmiş karar gibi gören bir yorumun benimsenme-sidir. Bu çerçevede çalışmamızda, söz konusu Danıştay kararı çerçevesinde, bir vergi incelemesi sonucunda, kimi vergiler açısından uzlaşılması, ancak diğer bir kısım vergiler açsından uzlaşılmayarak konunun yargıya taşınması durumunun ikrar niteliği taşıyıp taşımadığı incelenecektir. Sorunun cevabı, yargı fonksiyonu ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları arasındaki nitelik farkları ve hak arama özgürlüğü ışığında aranacaktır.
Anahtar Kelime:

The Effect of Occurrence of Reconciliation as an AlternativeDispute Resolution Method on the Other Disaccorded Taxes andtheir Penalties: A State Council Decision Review

Öz:
Alternative dispute resolution methods have an increasing trend both for private and public law branches in our country, as it is all around the world.However, alternative dispute resolution methods are not absolute alternatives or substitutes for jurisdiction function. First of all, the characteristics of the decisions reached and solution paths of those two options differ from each other. Moreover the procedures are quite different from each other. Therefore, where the solution arrived with the resolution might be final; nevertheless it is not possible to reach to qualifications, like final judgment, specific to jurisdictional decision. One of the peaceful settlement methods on administrative level for tax disputes is alternative solution path reconciliation. Yet, both tax administration and taxpayer reach a solution inter se without applying to a judicial authority; in other words, without applying to any authority that would decide who is right or faulty. Therefore laying all the privileges specific to judicial decision on this resolution, which doesn’t have a judicial decision nature, and also attribution of various meanings by judicial bodies to the intentions presented as a result of this resolution are inaccurate.The motive to write this article is driven from, the very subject of this article, Council of State jurisdiction that has attributed dijudication qualities to a reconciliation consequence which is against qualifications of alternative dispute resolution methods. Within this scope, our paper will review whether as a result of a tax audit reconciliation on some taxes but not reconciling on some other taxes and resorting to the jurisdiction would have the nature of acknowledgment or not within the frame of the said Council of State jurisdiction. Answer to the question will be sought within the light of the right to legal remedies and the characteristic differences between judicial functions and alternative dispute resolution methods.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • Kitaplar
  • Candan, Turgut. Vergilendirme Yöntemleri ve Uzlaşma. Ankara: Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş ve 2. Baskı, Maliye ve Hukuk Yay., Temmuz 2006.
  • Çağlayan, Ramazan. İdari Yargıda Kanun Yolları. Seçkin Yay., Ankara: 2002.
  • Çağlayan, Ramazan. İdari Yargılama Hukuku. Seçkin Yay., Ankara: Güncellenmiş 11. Baskı, 2019.
  • Erdem, Tahir. Vergi Hukukunda Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümü ve Alternatif Çözüm Yolları Türkiye ve ABD Karşılaştırmalı). Seçkin Yay., Ankara: 2012.
  • Gözler, Kemal. İdare Hukuku C. 2. Ekin Yay., Bursa: 2009.
  • Ildır, Gülgün. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler. Seçkin Yay., Ankara: 2003.
  • Karakoç, Yusuf. Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Delil Sistemi. İzmir: Gözden Geçirilmiş ve genişletilmiş 2. Bası, Doku Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yay. N: 77, 1999.
  • Kekeç, Elif, Kısmet. Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler. Adalet Yay., Ankara 2011.
  • Kızılot, Şükrü. Kızılot, Zuhal. Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları. Yaklaşım Yay., Ankara: Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 19. Baskı, 2011.
  • Kızılot, Şükrü. Vergi Uyuşmazlıklarıyla İlgili Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar). C. 2, Yaklaşım Yay., Ankara: 1994.
  • Kuru, Baki İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. Yetkin Yay., Ankara: Ağustos 2017.
  • Öncel, Mualla, Kumrulu, Ahmet, Çağan, Nami. Vergi Hukuku. Turhan Kitabevi, Ankara: Gözden geçirilmiş Değişiklikler İşlenmiş 27. Baskı, Eylül 2018.
  • Özbalcı, Yılmaz. Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları. Oluş Yay., Ankara: 2002.
  • Özbek, Mustafa. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü. Yaklaşım Yay., Ankara: 2004.
  • Pekcanıtez, Hakan, Atalay, Oğuz, Özekes, Muhammet. Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. Vedat Kitapçılık, İstanbul: 7035, 7101 ve 7145 sayılı Kanunlarla Yapılan Değişiklikler Nazara Alınarak Gözden Geçirilmiş 6. Bası, 2018.
  • Şenyüz, Doğan Vergi Ceza Hukuku Vergi Kabahatleri ve Suçları. Bursa: Ekin Yay., 5. Baskı, 2011.
  • Ürel, Gürol. Vergi Usul Kanunu Uygulaması. Maliye ve Hukuk Yay., Ankara: Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş 2. Baskı, Mart 2007.
  • Yılmaz, Ejder. Hukuk Sözlüğü. Yetkin Yay., Ankara: Genişletilmiş 5. Baskı, 1996.
  • Yüce, Mehmet. Örnek Uygulamalarla Vergi Dava Rehberi. Ekin Yay., Bursa: 2014.
  • Makaleler
  • Başaran Yavaşlar, Funda. “Türk Vergi Hukuku’nda Uzlaşma”, MÜİİBFD Y: 2008, C. XXV, S: 2.
  • Doğrusöz, Bumin. “Bir Karar ve Düşündürdükleri” Dünya Gazetesi. 21.07.2016, https://www.dunya.com/kose-yazisi/ bir-karar-ve-dusundurdukleri/28784 (Erişim tarihi: 05.06.2020).
  • Doğrusöz, A. Bumin, Yakar, Soner. “Vergi Hukukunda Delil Olarak ‘İkrar’: Danıştay Kararları Çerçevesinde Bir Değerlendirme” Güncel Maliye Tartışmaları-1, Prof. Dr. Ömer Faruk Batırel’e Armağan, Editörler: Prof. Dr. Ayşe GÜNER, Prof. Dr. Gülay AKGÜL YILMAZ, Dr. A. Bumin DOĞ- RUSÖZ, Seçkin Yay., Ankara: 2019, s. 375-395.
  • Uluşan, İlhan. “Maddi Hukuk ve Usul Hukuku Açısından Sulh Sözleşmesi”. İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü Mukayeseli Hukuk Araştırmalar Dergisi, yeni Seri-Yıl No: 7’den ayrı bası. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/13985
  • Üzeltürk, Hakan. “Türk Vergi Sisteminde Güncel Hukuk Problemleri”. Vergi Yargısında Güncel Hukuk Problemleri Tebliğler, Prof. Dr. Adnan Tezel Vergi Hukuku Toplantıları, Legal Yay., İstanbul: 2015.
APA Özgüven A (2020). Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. , 1428 - 1437.
Chicago Özgüven Ali Volkan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. (2020): 1428 - 1437.
MLA Özgüven Ali Volkan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. , 2020, ss.1428 - 1437.
AMA Özgüven A Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. . 2020; 1428 - 1437.
Vancouver Özgüven A Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. . 2020; 1428 - 1437.
IEEE Özgüven A "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi." , ss.1428 - 1437, 2020.
ISNAD Özgüven, Ali Volkan. "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi". (2020), 1428-1437.
APA Özgüven A (2020). Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. Terazi Hukuk Dergisi, 15(167), 1428 - 1437.
Chicago Özgüven Ali Volkan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. Terazi Hukuk Dergisi 15, no.167 (2020): 1428 - 1437.
MLA Özgüven Ali Volkan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. Terazi Hukuk Dergisi, vol.15, no.167, 2020, ss.1428 - 1437.
AMA Özgüven A Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(167): 1428 - 1437.
Vancouver Özgüven A Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(167): 1428 - 1437.
IEEE Özgüven A "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi." Terazi Hukuk Dergisi, 15, ss.1428 - 1437, 2020.
ISNAD Özgüven, Ali Volkan. "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşmanın Vaki Olmasının Uzlaşılmayan Diğer Vergi ve Cezalarına Etkisi:Bir Danıştay Kararı İncelemesi". Terazi Hukuk Dergisi 15/167 (2020), 1428-1437.