ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ

Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 231 - 280 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-07-2021

ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ

Öz:
Anayasa kavramı Batı’da 18. yüzyılın sonunda tarih kadar eski anayasal arayışlara bir yanıt olarak türetilmiştir. Bu evrensel nitelikli anayasalcılık düşüncesinin kökenlerini Antik Yunan dünyasına değin izleyebiliriz. Dahası, başat kamusalcı karakteri ve polis’in kendine özgü yapısıyla Antik Yunan dünyası, bugün kullandığımız birçok felsefî bilimsel kavram ve politik-hukukî kurum ortaya çıkartmıştır. Bir makro kamusal alan olarak polis’in ayrıcalıklı zengin sınıf ile yoksul sınıf arasında sürekli bir iktidar mücadelesine sahne olması daha önce metafizik çağrışımları olan adalet sorununu bir anayasal sorun kılmıştır. Bu sorunun çözümlenmesi, politik eylem alanının ürünü olan hukukla mümkün olabilirdi. Pek tabiî ki, neyin adil olduğu ve politik-hukukî alanın nasıl düzenlenmesi gerektiğiyle ilgili bitmek bilmeyen bir tartışma da mevcuttu. Antik Yunan anayasalcılığının böylesi niteliklerini ele almak, bugün kendi özgün bağlamımızda karşılaştığımız demokratik ve anayasal gerileme sorunlarıyla nasıl başa çıkılabileceği hususunda bize yeni/yenilenmiş bir bakış açısı sağlayabilir.
Anahtar Kelime:

ANCIENT GREEK ORIGINS OF CONSTITUTIONALISM: THE CORRELATION AMONG PUBLIC SPHERE, POLITICS AND LAW

Öz:
The concept of constitution was created in the West in the late 18th century to provide a response to constitutional pursuits that are as old as the history itself. We can follow the origins of constitutionalism - that which is universal in character- until the ancient Greek world. Furthermore, with its fundamental civic ethos and the distinctive constitution of the polis, this world has provided many philosophical-scientific concepts and political-legal institutions that are still in widespread use to day. As polis -as a macro public sphere- was the battleground for power struggle between the privileged rich and the poor classes, the question of justice, which initially had metaphysical associations, transformed into a constitutional issue. The resolution of this problem could be possible with such laws that are products of direct political action. Of course, a never-ending debate regarding what is just and how the political-legal sphere should be organized had never ceased to exist. To reflect upon such qualities of ancient Greek constitutionalism -whilst keeping in mind of our own distinct context- may provide us a new/renewed perspective on how to tackle our own contemporary constitutional issues such as constitutional and democratic regression.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abbate, Cheryl E. ““Higher” and “Lower” Political Animals: A Critical Analysis of Aristotle’s Account of the Political Animal” 6 Journal of Animal Ethics 1, 2016
  • Aiskhülos. Persler, Y. Gurur Sev (çev.), İstanbul: Pinhan, 2015
  • Aristoteles. Atinalıların Devleti, Oğuz Yarlıgaş (çev.), İstanbul: Alfa, 2019
  • Aristoteles. Nikomakhos’a Etik, Saffet Babür (çev.), Ankara: BilgeSu, 2012
  • Aristoteles. Politika, Mete Tunçay (çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi, 2001
  • Aristoteles. Politika, Özgüç Orhan (çev. ve sun.), İstanbul: Pinhan, 2018
  • Aristotle. Athenian Constitution, P. J. Rhodes (çev. ve sun.), Londra: Penguin, 1984
  • Aristotle. History of Animals, Volume I. Book 1-3, A. L. Peck (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1965
  • Aristotle. Nicomachean Ethics, Roger Crisp (çev. ve ed.), Cambridge: Cambridge University Press (Cambridge Texts in the History of Philosophy), 2000
  • Aristotle. Politics, H. A. Rackham (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1944
  • Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: YKY, 2017
  • Brock, Roger. “Politeia,” The Encylopedia of Ancient History, Roger S. Bagnall vd. (ed.), Londra: Blackwell, 2013
  • Burke, Edmund. The Writings and Speeches of Edmund Burke Vol. 4: Party, Parliament, and the Dividing of the Whigs: 1780-1794, P.
  • J. Marshall, Donald C. Bryant ve William B. Todd (ed.), Oxford: Oxford University Press, 2015
  • Calhoun, Craig (ed.). Dictionary of Social Sciences, Oxford: Oxford University Press, 2002
  • Clauson, Gerard. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press, 1972
  • Çelgin, Güler. Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, İstanbul: Kabalcı, 2011
  • Çevik, C. Cengiz. “Giriş,” Cicero, Devlet Üzerine, İstanbul: İthaki, 2014
  • de Dijn, Annelien. Freedom. An Unruly History. Cambridge: Harvard University Press, 2020 Duygun, Ahmet Mert. “Popülist Anayasacılığa Giriş”, 9 Anayasa Hukuku Dergisi 18, 2000, ss. 397-464.
  • Friedell, Egon. Antik Yunan’ın Kültür Tarihi, Necati Aça (çev.), Ankara: Dost Kitabevi, 2011
  • Gagarin, Michael. “The Unity of Greek Law”, The Cambridge Companion to Ancient Greek Law, Michael Gagarin ve David Cohen (ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 2005
  • Garvie, A. F.. “Commentary”, Aeschylus, Persae, A. F. Garvie (sun. ve şerh eden), Oxford: Oxford University Press, 2009
  • Grimm, Dieter. “The Origins and the Transformation of the Concept of the Constitution”, Constitutionalism (Past, Present, and Future), Oxford: Oxford University Press, 2016
  • Guthrie, W. K. C.. Yunan Felsefe Tarihi: Sokrates Öncesi İlk Filozoflar ve Pythagorasçılar, (çev. Ergün Akça), İstanbul: Kabalcı, 2011
  • Habermas, Jürgen. The Structural Transformation of the Public Sphere. An Inquiry into a Category of Bourgeois Society, Thomas Burger (çev.), Cambridge: MIT Press, 1991
  • Hansen, Mogens Herman, Polis. An Introduction to the Ancient Greek City-State, Oxford: Oxford University Pres, 2006.
  • Hansen, Mogens Herman ve Thomas Heine Nielsen (ed.). An Inventory of Archaic and Classical Poleis, Oxford: Oxford University Press, 2004.
  • Herodotos. Herodot Tarihi, Müntekim Ökmen (çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2004
  • Herodotus, The Persian Wars, Volume III: Books 5-7, A. D. Godley (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1922
  • Homer, Iliad, Volume I: Books 1-12, A. T. Murray (çev.), William F. Wyatt (düz.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1924
  • Homeros, İlyada, Azra Erhat ve A. Kadir (çev.), İstanbul: Can, 2012
  • Hornblower, Simon ve Antony Spawforth (ed.). The Oxford Companion to Classical Civilization, Oxford: Oxford University Press, 2014
  • Hornblower, Simon, Anthony Spawforth ve Esther Eidinow (ed.). The Oxford Classical Dictionary, Oxford: Oxford University Press, 2012
  • Karatani, Kojin. İzonomi ve Felsefenin Kökenleri, Ahmet Nüvit Bingöl (çev.), İstanbul: Metis, 2018
  • Kardeş, M. Ertan (haz.). Politik Felsefe Nedir?, İstanbul: Tekin, 2020
  • Kardeş, M. Ertan. Yönsüzleşmiş Savaşlar. Politik Felsefenin Bir Sınır Meselesi Olarak Savaşa Dair, İstanbul: Pinhan, 2019
  • Keskin, Oğuzhan Bekir. “Anayasal-Olan Üzerine Bir Kavramsal Deneme,” Nedim Yıldız (Ed.), Felsefe Yıllığı İFK 2019 (51-94), İstan bul: Akademi Titiz Yayınları, 2019, ss. 54-66
  • Keskin, Oğuzhan Bekir. Anayasalcılık Düşüncesi Açısından Anayasanın Tarihsel ve Kavramsal Bir Analizi, Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi S.B.E., 2019
  • Laks, Andre ve Glenn W. Most (ed. ve çev.). Early Greek Philosophy. Volume VII: Sophists (Part 1), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 2016
  • Lane, Melissa. Greek and Roman Political Ideas, Londra: Penguin, 2014
  • Liddell, Henry George ve Robert Scott. A Greek-English Lexicon, Oxford: Clarendon Press, 1940
  • Lloyd, G. E. R.. Magic, Reason and Experience. Studies in the Origin and Development of Greek Science, Cambridge: Cambridge University Press, 1979
  • Locke, John. Two Treatises of Government, Peter Laslett (ed.), Cambridge: Cambridge University Press (Cambridge Texts in the His tory of Political Thought), 1999
  • Maio, Dennis Peter. “Politeia and Adjudication in Fourth-Century B.C. Athens,” 28 The American Journal of Jurisprudence 16, 1983, ss.16-45
  • McIlwain, Charles Howard. Constitutionalism: Ancient and Modern, Indianapolis: Liberty Fund, 1975
  • Ober, Josiah. “Law and Political Theory,” The Cambridge Com panion to Ancient Greek Law, Michael Gagarin ve David Cohen (ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 2005
  • Ober, Josiah. “The Polis as a Society. Aristotle, John Rawls and the Athenian Social Contract,” The Ancient Greek City-State: Symposium on the occasion of the 250th Anniversary of The Royal Danish Academy of Sciences and Letters July, 1-4 1992, Mogens Herman Hansen (ed.), Kopenhag: The Royal Danish Academy of Sciences and Letters, 1993
  • Oder, Bertil Emrah. Avrupa Birliği’nde Anayasa ve Anayasalcılık, İstanbul: Anahtar Kitaplar, 2004
  • Orhan, Özgüç. “Terimlere Dair Açıklama,” Aristoteles, Politika, İstanbul: Pinhan, 2018
  • Özbudun, Ergun. Anayasalcılık ve Demokrasi, İstanbul: İ. Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2017
  • Özenç, Berke. Hukuk Devleti. Kökenleri ve Küreselleşme Çağındaki İşlevi, İstanbul: İletişim, 2014
  • Pindar. Olympian Odes. Pythian Odes, William H. Race (ed. ve çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1997
  • Pindaros. Bütün Zafer Şarkıları, Erman Gören (çev.), İstanbul: YKY, 2015
  • Polybius. The Histories. Volume I, W. R. Paton (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1998
  • Polybius. The Histories. Volume III, W. R. Paton (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1979
  • Pomeroy, Sarah B.. Antik Yunan’ın Kısa Tarihi. Siyaset, Toplum ve Kültür, Oğuz Yarlıgaş (çev.), İstanbul: Alfa, 2016
  • Plato. Timaeus. Critias. Cleitophon. Menexenus. Epistles. R. G. Bury (çev.), Cambridge: Harvard University Press (Loeb Classical Library), 1929
  • Rhodes, P. J. Antik Yunan’ın Kısa Tarihi, Cumhur Atay (çev.), İstanbul: İletişim, 2019.
  • Roberts, John (ed.). The Oxford Dictionary of the Classical World, Oxford: Oxford University Press, 2007
  • Ryan, Alan. On Politics: A History of Political Thought From He rodotus to the Present, Londra: Penguin, 2013
  • Sartori, Giovanni. “Constitutionalism: A Preliminary Discussion,” 56 The American Political Science Review 4, 1962, ss. 853-864
  • Shear, Julia L.. Polis and Revolution. Responding to Oligarchy in Classical Athens, Cambridge: Cambridge University Press, 2011
  • Ste. Croix, G.E.M de. Antik Yunan Dünyasında Sınıf Mücadelesi, Çağdaş Sümer (çev.), İstanbul: Yordam, 2013
  • Teegarden David A.. Death to Tyrants! Ancient Greek Democracy and the Struggle against Tyranny, Princeton: Princeton University Press, 2014
  • Teziç, Erdoğan. Anayasa Hukuku (Genel Esaslar), 21. Baskı, İstanbul: Beta, 2017
  • Thomas, Rosalind. “Writing, Law, and Written Law,” The Cambridge Companion to Ancient Greek Law, Michael Gagarin ve David Cohen (ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 2005
  • Thucydides. The Peloponnesian War, Martin Hammond (çev.), Oxford: Oxford University Press (Oxford World’s Classics), 2009
  • Uslu, Ateş. Siyasal Düşünceler Tarihine Giriş. Tarihyazımı, Temel Yaklaşımlar ve Araştırma Yöntemleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017
  • Wallace, Robert W.. “Revolutions and a New Order in Solonian Athens and Archaic Greece,” Origins of Democracy in Ancient Greece, Kurt A. Raaflaub, Josiah Ober ve Robert W. Wallace (ed.), Berkeley: University of California Press, 2007, ss. 49-82
  • Wilson, Nigel (ed.). Encyclopedia of Ancient Greece, Londra: Routledge, 2010
  • Yarlıgaş, Oğuz. “Eski Yunan Medeniyeti,” İnsanın Tarih Yolculuğu, Ferzan Durul (ed.), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Yayınevi, 2020, ss. 147-165
APA Keskin O (2021). ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. , 231 - 280.
Chicago Keskin Oğuzhan Bekir ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. (2021): 231 - 280.
MLA Keskin Oğuzhan Bekir ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. , 2021, ss.231 - 280.
AMA Keskin O ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. . 2021; 231 - 280.
Vancouver Keskin O ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. . 2021; 231 - 280.
IEEE Keskin O "ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ." , ss.231 - 280, 2021.
ISNAD Keskin, Oğuzhan Bekir. "ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ". (2021), 231-280.
APA Keskin O (2021). ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. Anayasa Hukuku Dergisi, 10(19), 231 - 280.
Chicago Keskin Oğuzhan Bekir ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. Anayasa Hukuku Dergisi 10, no.19 (2021): 231 - 280.
MLA Keskin Oğuzhan Bekir ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. Anayasa Hukuku Dergisi, vol.10, no.19, 2021, ss.231 - 280.
AMA Keskin O ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. Anayasa Hukuku Dergisi. 2021; 10(19): 231 - 280.
Vancouver Keskin O ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ. Anayasa Hukuku Dergisi. 2021; 10(19): 231 - 280.
IEEE Keskin O "ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ." Anayasa Hukuku Dergisi, 10, ss.231 - 280, 2021.
ISNAD Keskin, Oğuzhan Bekir. "ANAYASALCILIĞIN ANTİK YUNAN KÖKENLERİ: KAMUSALLIK, POLİTİKA VE HUKUKUN KARŞILIKLI İLİŞKİSİ". Anayasa Hukuku Dergisi 10/19 (2021), 231-280.