Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri
Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 105 Sayfa Aralığı: 29 - 45 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22559/folklor.1341 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri
Öz: Ayna, insanoğlunun kadim tarihi boyunca ona eşlik etmiş en önemli nesnelerdenbiridir. Bu nedenle sıradan bir nesneden farklı olarak aynanın da derin bir tarihibulunmaktadır. Antik kalıntılarda yapılan arkeolojik kazılar, aynanın bazı medeniyetlerde bir süs eşyası; bazılarında ise yeniden dünyaya gelebilmek için kullanılacak bir nesne olarak mezarlarda ölünün yanına bırakıldığını işaret etmektedir.Kendisine yüklenen bu simgesel anlamlar nedeniyle de ayna; tarih, kültür, mitlerve edebiyat için zengin bir kaynak olmuştur. Tarih boyunca medeniyetler arasındagerçekleşen karşılıklı etkileşim ve kültür alışverişleri sonucu aynanın bu simgeselanlamları farklı medeniyetlerde de açığa çıkmıştır. Bu bağlamda ayna mit, tarih,kültür ve edebiyatta benzer özellikler göstererek kendine yer edinmiştir. Bu çalışmada tarihsel ve sosyolojik bakış açısının ışığıyla ayna değerlendirilmiştir. Aynanın yalnızca görüntüyü yansıtarak insanı görünür kılan özelliği dışında, aynaya tarih boyunca yüklenen anlamları değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda eldeedilen veriler doğrultusunda aynanın kadim geçmişi ve insanoğlunun yaşamındakiyeri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuçta, ayna tarihine ve aynanın farklı alanlardaki kullanımlarında aynanın insanlar tarafından çeşitli ritlerde yoğun olarakkullanıldığı ve farklı boyutlara geçiş için gerekli olan bir anahtar olarak simgeleştirildiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: The Place of the “Mirror” in the World and Turkish Culture in terms of its History, Myths and Culture
Öz: The mirror is one of the most important objects that have accompanied it (humankind) throughout the ancient history of man. Therefore, unlike an ordinary object, the mirror also has a deep history. Archaeological excavations in ancient ruins, the mirror is an ornament in some civilizations; in some he showed that it was left next to the deceased in graves as an object to be used for rebirth. Archaeological excavations in ancient ruins, the mirror is an ornament in some civilizations; in others, it indicates that it was left next to the deceased in graves as an object to be used for rebirth. Because of these symbolic meanings attributed to the mirror, it has been a rich resource for history, culture, myths and literature. As a result of the mutual interactions and cultural exchanges between civilizations throughout history, these symbolic meanings of the mirror have also manifested themselves in different civilizations. In this context, mirror has taken its place in myths, history, culture and literature by showing similar features. In this study, the mirror is evaluated in the light of the historical and sociological perspective. Apart from the feature of the mirror that makes people visible by only reflecting the image, it is aimed to evaluate the meanings attributed to the mirror throughout history. In this context, the ancient history of the mirror and its place in the life of human beings were tried to be evaluated in line with the data obtained. In the history of the mirror and the use of the mirror in different areas, it has been determined that the mirror was used extensively by people in various rituals and symbolized as a key necessary for transition to different dimensions. It has been determined that in the history of the mirror and the use of the mirror in different areas, the mirror was used extensively by people in various rites and symbolized as a key necessary for transition to different dimensions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Anderson, M. (2008). The book of the mirror: An ınterdisciplinary collection exploring the cultural story of the mirror. New Castle: Cambridge.
- Beydili, C. (2005). Türk mitolojisi ansiklopedik sözlük. Ankara: Yurt Kitap.
- Bulfinch, T. (2011). Bulfinch mitolojileri. İstanbul: Pinhan.
- Campbell, J. (2013). Kahramanın sonsuz yolculuğu. İstanbul: Kabalcı.
- Çetindağ, Y.(2011). Ayna kitabı. İstanbul: Kitabevi.
- Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin anahatları. İstanbul: Kabalcı.
- Eiade, M. (2014). Şamanizm. Ankara: İmge.
- Frazer, J. G. (2004). Altın dal dinin ve folklorun kökleri1. İstanbul: Payel.
- Gardin, N., vd. (2014). Larousse semboller sözlüğü. İstanbul: Bilgi Kültür Sanat.
- Grimal, P. (1997). Mitoloji sözlüğü Yunan ve Roma. İstanbul: Sosyal.
- Hançerlioğlu, O. (1993). Dünya inançları sözlüğü dinler, mezhepler tarikatlar, efsaneler. İstanbul: Remzi.
- İnanç, H. (2014). Çağımızın toplumsal algısını temsil eden parametrelerden ‘kimlik’, ‘kültür’ ve ‘uygarlık’ kavramlarının sosyo-politik analizi. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, Cilt I / Sayı: I,35-57.
- İşler, E. (2004). Andre Gide’i mitlerle okumak. Ankara: Anı.
- Kalafat, Y. (2009). Halk inançlarından mitolojiye-1. Ankara: Berikan.
- Kalafat, Y. (2012). Türk kültürlü halklarında mitler. Ankara: Berikan.
- Korkmaz, E.(2010). Simgeler sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Küçük, A. vd.(2010). Dinler tarihi. Ankara: Berikan.
- Mahmud, K. (2014). Divanu lugati’t Türk giriş- metin- çeviri- notlar- dizin (A.B. Ercilasun - Z. Akkoyunlu (Hazırlayanlar). Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Melchior-Bonnet, S. (2007). Aynanın tarihi. Ankara: Dost.
- Necatigil, B. (2011). Mitologya sözlüğü. İstanbul: Sel.
- Pala, İ.(1999). Ansiklopedik divan sözlüğü. İstanbul: Ötüken.
- Pendergrast, M. (2003). Mirror mirror a history of the human love affair with reflection. New York: Basic Books.
- Rosenberg, D. (2000). Dünya mitolojisi büyük destanlar ve söylenceler antolojisi. İstanbul: İmge.
- Ögel, B. (1984). İslamiyetten önce Türk kültür tarihine giriş. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu. VII. Dizisi, Sayı 42.
- Sayar, K.; M., Dinç (2009). Psikolojiye giriş. İstanbul: Dem.
- Sinemoğlu, N. (1991). Ayna. Türkiye diyanet vakfı islam ansiklopedisi, IV. Cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Timuçin, A. (1992). Düşünce tarihi. İstanbul: BDS.
- Timuçin, A. (2000). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Bulut.
- Ana Britannica genel kültür ansiklopedisi (2004). III. Cilt. İstanbul: Ana.
- Büyük Larousse sözlük ve ansiklopedisi, III. Cilt. Milliyet Gazetecilik A.Ş.
- Gelişim Hachette alfabetik genel kültür ansiklopedisi (1983). İstanbul: Gelişim.
| APA | SIVRI M, ANGIN Z (2021). Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. , 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| Chicago | SIVRI MEDINE,ANGIN Zeynep Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. (2021): 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| MLA | SIVRI MEDINE,ANGIN Zeynep Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. , 2021, ss.29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| AMA | SIVRI M,ANGIN Z Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. . 2021; 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| Vancouver | SIVRI M,ANGIN Z Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. . 2021; 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| IEEE | SIVRI M,ANGIN Z "Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri." , ss.29 - 45, 2021. 10.22559/folklor.1341 |
| ISNAD | SIVRI, MEDINE - ANGIN, Zeynep. "Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri". (2021), 29-45. https://doi.org/10.22559/folklor.1341 |
| APA | SIVRI M, ANGIN Z (2021). Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. Folklor/Edebiyat, 27(105), 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| Chicago | SIVRI MEDINE,ANGIN Zeynep Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. Folklor/Edebiyat 27, no.105 (2021): 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| MLA | SIVRI MEDINE,ANGIN Zeynep Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. Folklor/Edebiyat, vol.27, no.105, 2021, ss.29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| AMA | SIVRI M,ANGIN Z Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(105): 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| Vancouver | SIVRI M,ANGIN Z Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(105): 29 - 45. 10.22559/folklor.1341 |
| IEEE | SIVRI M,ANGIN Z "Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri." Folklor/Edebiyat, 27, ss.29 - 45, 2021. 10.22559/folklor.1341 |
| ISNAD | SIVRI, MEDINE - ANGIN, Zeynep. "Dünya ve Türk Kültüründe Tarihi, Mitik ve Ekinsel Açıdan “Ayna”nın Yeri". Folklor/Edebiyat 27/105 (2021), 29-45. https://doi.org/10.22559/folklor.1341 |
