ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI

Korkmaz, Ozgen; Bolat, Durmuş

ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI

Durmuş BOLAT, (Amasya Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı, Amasya, Türkiye)

Özgen KORKMAZ (Amasya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Amasya, Türkiye)

Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi

52 15

Yıl: 2021 Cilt: 25 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 253 - 268 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI

Öz:

Bu araştırmanın amacı, ortaokulda öğrenim gören ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışlarını,sosyal medya bağımlılıklarını ve sosyal medya bozukluklarını tespit etmektir. Bu çalışma nicel araştırmayaklaşımlarından betimsel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 öğretim yılında, Tokat ili, Erbaa ilçesindeki ortaokullarda öğrenim gören 478 öğrenci oluşturmaktadır.Araştırma verileri Siber Zorbalık Ölçeği (0.70), Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (0.904) veSosyal Medya Bozukluğu Ölçeği (0,83) kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerinanalizinde, betimsel istatistikler ve parametrik olmayan testlerden 2 Independent Samples, K IndependentSamples, Spearman two-tailed testi ve parametrik olmayan regresyon kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmasonucunda ortaokullarda öğrenim gören ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık, sosyal medya bağımlılığıve sosyal medya bozukluk düzeylerinin düşük olduğu söylenebilir. Yine öğrencilerden erkek olanların kızolanlara göre siber zorbalık davranışları ve sosyal medya bağımlılıklarının fazla olduğu düşünülmektedir.Öğrencilerin siber zorbalık davranışları ve sosyal medya bağımlılıklarının okul türüne göre farklı olmadığısosyal medya bozukluklarının ise yatılı bölge ortaokulu ve imam hatip ortaokulunda öğrenim görenlere görefazla olduğu düşünülmektedir. Öğrencilerin siber zorbalık davranışları ve sosyal medya bağımlılıkları arttıkçasosyal medya bozuklukları da artmakta olduğu düşünülmektedir. Yine öğrencilerin siber zorbalık davranışlarınısosyal medya bozukluklarının düşük seviyede yordamakta olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelime: Sosyal Medya Bağımlılığı Ergenlik Siber Zorbalık

CYBER BULLYING BEHAVIORS, SOCIAL MEDIA ADDICTION AND SOCIAL MEDIA DISORDERS OF ADOLESCENT STUDENTS IN SECONDARY SCHOOLS

Öz:

The purpose of this research is to determine cyberbullying behaviors, social media addictions and social media disorders of adolescent students in secondary schools. This study was conducted in accordance with the descriptive screening model from quantitative research approaches. The study group for the research consists of 478 students in Erbaa, Tokat in the 2019-2020 fall semester. Cyberbullying Scale (0.70), Social Media Addiction Scale for Adolescents (0.904) and Social Media Disorder Scale (0.83) were used for gathering date. As a result of the research obtained quantitative data were analyzed by using descriptive statistics and nonparametric tests 2 Independent samples, K Independent samples, Spearman two-tailed test and nonparametric regression. As a result, it can be claimed that adolescent students studying in secondary schools had low levels of cyberbullying, social media addiction and social media disorder. It is also thought that the male students have more cyberbullying behaviors and social media addictions than female ones. Students' cyberbullying behavior and social media addictions are not different according to the type of school, while social media disorders are more likely than those studied at the Regional Boarding Secondary School and İmam Hatip secondary school. It was also determined that social media disorders influence students' cyberbullying behavior in a low level

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akca, E. B., Sayımer, İ., Salı, J. B. ve Başak, B. E. (2014). Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(2), 17-30.
Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 405-432.
Aktepe, E. (2013). Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet. In Yeni Symposium (Vol. 51, No. 1), www.yenisymposium.net.
Aluç Gülşen, E. (2019). Sosyal medya kullanım bozukluğu ölçeğinin Türkiye'de yetişkinlere uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arıcak, O. T., Kınay, H. ve Tanrıkulu, T. (2012). Siber zorbalık ölçeğinin ilk psikometrik bulguları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 101-114.
Bányai, F., Zsila, Á., Király, O., Maraz, A., Elekes, Z., Griffiths, M. D., ... ve Demetrovics, Z. (2017). Problematic social media use: Results from a large-scale nationally representative adolescent sample. PLoS One, 12(1), 1-13.
Baştürk Akca, E., Sayımer, İ. ve Ergül, S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya kullanımları ve siber zorbalık deneyimleri: Ankara örneği. Global Media Journal: Turkish Edition, 5(10), 71-86.
Behrman, R. E., Kliegman, R. M. ve Jenson, H. B. (2000). Growthand development: Nelson’s Textbook of Pediatrics:Part II,16 th ed, WB Saunders, Phila Delphia, p.52-57.
Beran, T. ve Li, Q. (2008). The relationship between cyberbullying and school bullying. The Journal of Student Wellbeing, 1(2), 16-33.
Bilgin, M. (2018). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik bozukluklar arasındaki ilişki. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 237-247.
Bilgin, M., Şahin, İ. ve Togay, A. (2020). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ve anne-baba ergen ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 45(202), 263-281.
Cabral, J. (2008). Is generation Y addicted to social media. Future of children, 2(1), 5-14.
Calancie, O., Ewing, L., Narducci, L. D., Horgan, S. ve Khalid-Khan, S. (2017). Exploring how social networking sites impact youth with anxiety: A qualitative study of Facebook stressors among adolescents with an anxiety disorder diagnosis. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 11(4), article 2. doi: 10.5817/CP2017-4-2.
Canoğulları, Ö. ve Güçray, S. S. (2014). İnternet bağımlılık düzeyleri farklı ergenlerin cinsiyetlerine göre psikolojik ihtiyaçları, sosyal kaygıları ve anne baba tutum algılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 42-57.
Ceyhan, A. A., (2011). Ergenlerin problemli internet kullanım düzeylerinin yordayıcıları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18(2), 85-94.
Çivilidağ, A. ve Cooper, H. T. (2013). Ergenlerde siber zorba ve öfkenin incelenmesi üzerine bir araştırma: Niğde ili örneği. International Journal of Social Science, 6(1), 497-511.
Deniz, L. ve Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
Derin, S. ve Bilge, F. (2016). Ergenlerde internet bağımlılığı ve öznel iyi oluş düzeyi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(46), 35-51.
Doğan, U. ve Karakaş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ sitleri kullanımının yordayıcısı olarak yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
Döner, C. Y. (2011). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
Duman, M. Z. (2008). İnternet kullanımının öğrencilerin sosyal ilişkileri ve okul başarıları üzerindeki etkisi. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(3), 93-112.
Erkayhan, Ş. (2013). Küresel yerel ölçekte ağ kültürü ve sosyal medya. Medya Eleştirileri, 15-38.
Ferguson, C. J., Muñoz, M. E., Garza, A. ve Galindo, M. (2014). Concurrent and prospective analyses of peer, television and social media influences on body dissatisfaction, eating disorder symptoms and life satisfaction in adolescent girls. Journal of youth andadolescence, 43(1), 1-14.
Görzig, A. ve Frumkin, L. A. (2013). Cyberbullying experiences on-the-go: When social media can become distressing. Cyberpsychology, 7(1), 1-34.
Güngör, N. (2011). İletişim, kuramlar ve yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Hatice, G. (2019). Ergenlerin sosyal medya bağımlılığının akademik başarılarıyla ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Juvonen, J. ve Gross, E. F. (2008). Extending the school grounds?—Bullying experiences in cyberspace. Journal of School health, 78(9), 496-505.
Keçialan, R. ve Ocakçı, A. F. (2013). Ergenlere yapılan sosyal beceri eğitiminin iletişim ve öfke kontrolüne etkisi. Medical Sciences, 13(3), 58-65.
Kırcaburun, K., Kokkinos, C. M., Demetrovics, Z., Király, O., Griffiths, M. D. ve Çolak, T. S. (2019). Problematic online behaviors among adolescents and emerging adults: Associations between cyberbullying perpetration, problematic social media use, and psychosocial factors. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(4), 891-908.
Ko, C. H., Yen, J. Y., Yen, C. F., Chen, C. S. ve Wang, S. Y. (2008). The association between Internet addiction and belief of frustration intolerance: the gender difference. Cyberpsychology & Behavior, 11(3), 273-278.
Kowalski, R. M., Giumetti, G. W., Schroeder, A. N. ve Lattanner, M. R. (2014). Bullying in the digital age: A critical review and meta-analysis of cyberbullying research among youth. Psychological bulletin, 140(4), 1073-1137.
Kuşay, Y. (2013). Sosyal medya ortamı olarak facebook’un çekiciliği ve ergenlerde bağımlılık düzeyi. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Lindfors, P. L., Kaltiala-Heino, R. ve Rimpelä, A. H. (2012). Cyberbullying among Finnish adolescents–a population-based study. BMC public health, 12(1), 1027-1031.
Messias, E., Castro, J., Saini, A., Usman, M. ve Peeples, D. (2011). Sadness, suicide, and their, association with video game and internet overuse among teens: results from the youth risk behavior survey 2007 and 2009. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 41(3), 307-315.
Özgenel, M., Canpolat, Ö. ve Ekşi, H. (2019). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629-662. doi: 10.15805/addicta.2019.6.3.0086
Salı, J., Başak, B. ve Akca, E. (2015). Türkiye'de ortaokul öğrencileri arasında siber zorbalık. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 109-130.
Sarıçam, H. ve Adam Karduz, F. F. (2018). Sosyal medya kullanım bozukluğu ölçeği’nin Türk Kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 9(2), 116-135.
Savcı M, Ercengiz M, ve Aysan F. (2018). Sosyal medya bozukluğu ölçeği’nin ergenlerde Türkçe uyarlaması. Nöro Psikiyatri Arşivi, 55, 248-255.
Sherman, L. E., Payton, A. A., Hernandez, L. M., Greenfield, P. M. ve Dapretto, M. (2016). The power of the like in adolescence: Effects of peer influence on neural and behavioral responses to social media. Psychological science, 27(7), 1027-1035.
Slonje, R. ve Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying?. Scandinavian journal of psychology, 49(2), 147-154.
Subrahmanyam, K. ve Šmahel, D. (2011). Constructing identity online: Identity exploration and selfresentation. In Digital youth (pp. 59-80). Springer, New York, NY.
Şahin, Ş. ve Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 42-49.
Tekedere, H., Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377-392.
Toraman, L. ve Usta, E. (2018a). Ortaokul öğrencilerinin dijital yerli ve siber zorba olma durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 57-77.
Toraman, L. ve Usta, E. (2018b). A qualitative study on the problems encountered by secondary school students on the net. Participatory Educational Research (PER). 5(2), 80-94.
Tuncay, A. ve Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 316-324.
Tutgun-Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, İstanbul.
Türk, M. E. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımının bağlanma stilleri, akran ilişkileri ve kişilik bozuklukları ile ilişkisinin incelenmesi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 3(5), 97-112.
Türkoğlu, S. (2013). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Uludağlı, N. P. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: Ebeveyn ve akranların rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 14-24.
Van Den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S. ve Valkenburg, P. M. (2016). The social media disorder scale. Computers in Human Behavior, 61, 478-487.
Yaman, E. ve Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(3), 819-833.
Yavuz, O. (2018). Ergenlik döneminde internet bağımlılığının okul başarısı üzerinde etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1056-1080.
Yavuzer, H. (2013). Bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimiyle çocuğunuzun ilk 6 yılı. (30. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yen, C. F., Chou, W. J., Liu, T. L., Ko, C. H., Yang, P. ve Hu, H. F. (2014). Cyberbullying among male adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: Prevalence, correlates, and association with poor mental health status. Research in developmental disabilities, 35(12), 3543-3553.

APA	Bolat D, Korkmaz O (2021). ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. , 253 - 268.
Chicago	Bolat Durmuş,Korkmaz Ozgen ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. (2021): 253 - 268.
MLA	Bolat Durmuş,Korkmaz Ozgen ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. , 2021, ss.253 - 268.
AMA	Bolat D,Korkmaz O ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. . 2021; 253 - 268.
Vancouver	Bolat D,Korkmaz O ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. . 2021; 253 - 268.
IEEE	Bolat D,Korkmaz O "ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI." , ss.253 - 268, 2021.
ISNAD	Bolat, Durmuş - Korkmaz, Ozgen. "ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI". (2021), 253-268.

APA	Bolat D, Korkmaz O (2021). ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 253 - 268.
Chicago	Bolat Durmuş,Korkmaz Ozgen ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 25, no.1 (2021): 253 - 268.
MLA	Bolat Durmuş,Korkmaz Ozgen ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.25, no.1, 2021, ss.253 - 268.
AMA	Bolat D,Korkmaz O ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 25(1): 253 - 268.
Vancouver	Bolat D,Korkmaz O ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 25(1): 253 - 268.
IEEE	Bolat D,Korkmaz O "ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI." Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25, ss.253 - 268, 2021.
ISNAD	Bolat, Durmuş - Korkmaz, Ozgen. "ORTAOKULLARDA ERGENLİK ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIŞLARI, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIKLARI VE SOSYAL MEDYA BOZUKLUKLARI". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 25/1 (2021), 253-268.