Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 371 Sayfa Aralığı: 59 - 73 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33724/zm.724237 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği
Öz: Zonguldak ili özellikle taşkömürü gibi yeraltı kaynaklarıaçısından Türkiye’nin en zengin illerden biri olupalüminyum (boksit), demir, manganez gibi madenler içindeişletmeleri bünyesinde barındırmaktadır. Bu çalışmanınamacı; zenginleştirme (EFsoil), transfer (TFi) ve birikim(EFi) faktörleri gibi ekolojik indeksler kullanarak,Zonguldak ilinde antropojenik kaynaklı ağır metal ve eserelement birikiminin topraktaki etkilerinin incelenmesidir.Ayrıca toprakta ağır metal birikiminin sarı kantaronbitkisi (Hypericum perforatum) üzerindeki etkisinideğerlendirmektir. Sarı kantaron bitki örnekleri etüvdekurutularak çiçek ve gövde kısımları ayrı ayrı öğütülerektoz haline getirilmiştir. Toprak ve bitki örneklerinde metalanalizleri ICP-MS ile belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlardaEF faktörüne göre toprağın Cr, Ni, Cu, Zn, Sr, Mo, Sn,Ba, Hg, Pb açısından zenginleşmediği; Si, Ti, Se, Cd, Hgbakımından orta derecede, Fe bakımından yüksek ve Na,Mg, Ca, Mn bakımından ise oldukça yüksek derecedezenginleştiği bulunmuştur. Özellikle Ca, Na ve Mgelementlerinin oldukça fazla zenginleşmesi toprağın pHdeğerini yükselteceğinden üreticinin gübreleme ve sulamasuyu politikasında gerekli önlemleri alması gerektiğini ortaya koymuştur. Sarı kantaron bitkisinin çiçekve gövde kısımlarının EFi ve TFi faktörleriincelenmiş ve özellikle Cd, Pb, Cr, Ni, Cu ve Znelementleri için biyoakümülatör, aynı zamandabiyoindikatör bitki olduğu görülmüştür. Bulunanelement konsantrasyonları ile biyoakümülatörolduğu belirlenen ve şifalı bitki olarak kullanılansarı kantaron bitkisinin toplanırken ve ilaç olarakkullanırken dikkatli olunması gerektiği ortayaçıkmıştır.
Anahtar Kelime: Evaluation of Soil Pollution With Enrichment, Transfer and Accumulation Factors; The case of Zonguldak/Çaycuma
Öz: Zonguldak is especially in terms of natural resources such as coal Turkey’s one of the richest location and also incorporates the industry of minerals such as aluminum (bauxite), iron manganese. The aim of this study, to test the effects of anthropogenically heavy metal / trace element accumulation on soil contamination in Zonguldak province by using ecological indices such as enrichment (EFsoil), transfer (TFi) and deposition (EFi) factors and to evaluate the effect of these pollutants on the St. John’s wort (Hypericum perforatum). St. John’s Wort plant samples were dried in oven and pulverized by grinding the flowers and stem parts separately. Metal analyzes in soil and plant samples were determined with ICP-MS. According to the EFsoil factors data, the soil was not enriched in terms of Cr, Ni, Cu, Zn, Sr, Mo, Sn, Ba, Hg, Pb but soil was in terms of Si, Ti, Se, Cd, Hg were moderately enriched high and in terms of Fe, Na, Mg, Ca, Mn were significantly enriched. Especially, the enrichment of Ca, Na and Mg elements in the soil could be increase the pH values this reason the producer has to take the necessary measures for fertilizer and irrigation water policy. When the EFi and TFi factors data of the flowers and stem parts of the St. John’s wort plant were examined, it was observed that this plant was bioaccumulator and also a bioindicator especially for Cd, Pb Cr, Ni, Cu and Zn elements. A medicinal herb St. John’s wort which is determined as bioaccumulator by element concentrations, it has emerged that caution should be taken when collecting and using
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akyıldız, M., Karataş, B. (2018). Adana şehir merkezindeki topraklarda ağır metal kirliliğinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi,33(2):199-214.
- Allen, J.R.L., Rae, J.E. (1987). Late Flandrian shore line oscillations in the Severn Estuary: a geomorphological and stratigraphical reconnaissance. Philosophical Transactions of Royal Society Biological Sciences; 315:185– 230.
- Balls, P.W., Hull, S., Miller, B.S., Pirie, J.M., Proctor, W. (1997). Trace metal in Scottish estuarine and coastal sediments. Marine Pollution Bulletin, 34:42–50.
- Barbieri, M., Nigro, A., Sappa, G. 2015. Soil contamination evaluation by enrichment factor (EF) and geo accumulation Index (Igeo) Senses Sci. 2 (3) : 94-97.
- Barbieri, M., Sappa, G., Vitale, S., Parisse, B., Battistel, M. (2014). Soil control of trace metals concetrations in landfill: A case study of the largest land fill in Europe, Malagrotta, Rome. Journal of geo chemical exploration, 143:146-154.
- Basta, N. T., Ryan, J. A., Chaney, R. L. (2005). Trace element chemistry in residualtreated soil: key concepts and metal bioavailability. Journal of Environmental Quality,34:49–63.
- Bianchini, F., Pascali G., Campo, A., Orecchio, S., Bonsignore, R., Blandino, P., Pietrini, P. 2015. Elemental contamination of an open-pitmining area in the Peruvian Andes. Int J Environ Sci Technol; 12(3):1065–1074.
- Dimitrijevic, M. D, Nujkic, M. M, Alagic, S. C, Milic, S.M., Tos S.B. (2016). Heavy metal contamination of top soil and parts of peach-tree growing at different distances from a smelting complex. Int. J. Environ. Sci. Technol.13:615–630.
- Emmerson, R. H. C., O’Reilly-Wiese, S. B., Macleod, C. L., Lester, J. N. (1997). A multi variate assessment of metal distribution in intertidal sediments of the Black Water Estuary, UK. Marine Pollution Bulletin, 34: 960–968.
- GIPME (Global Investigation of Pollution in the Marine Environment) (1999). Guidance on assessment of sediment quality; IOCeUNEPeIMO, 23 pp.
- He, Z. L., Yang, X.E., Stoffella, P.J. (2005). Trace elements in agro ecosystems and impact on the environment. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology, 19, 125-140.
- Kabata-Pendias, A. (2004). Soil–plant transfer of trace elements—an environmental issue, Geoderma, 122:143-49.
- Kabata-Pendias, A., Pendias, H. (2001). “Trace elements in soils and plants,” CRC Pres New York, 1: 30.
- Kuo, S., Heilman, P. E., Baker, A. S. (1983). Distribution and forms of copper, zinc, cadmium, iron, and manganese in soils near a coppers melter. Soil Science, 135:101–109.
- Lee, C. L., Fang M. D., Hsieh M. T. (1998). Characterization and distribution of metals in surficial sediments in Southwestern Taiwan. Marine Pollution Bulletin, 36: 464–471.
- Martin, J. M., Whitfield M. (1983). The significance of the River in put of chemical elements to the ocean. In: Wong, C.S.,Boyle, E., Brul, K.W., Burton, J.D., Goldberg, E.D. (Eds.), Trace Metals in Sea Water. Plenum Press, NewYork, 265–296.
- Mingorance, M. D., Valdés, B., Olivioa, S. R. (2007). Strategies of heavy metal uptake by plants growing under industrial emissions. Environment International,33: 514–520.
- Mudgal, V., Madaan, N., Mudgal, A. (2010). Heavy metals in plants: phytoremediation: plant is used to remediate heavy metal pollution. AgricBiol J N Am,1:40–46
- Müller, G. (1981). DieSchwer metal belastung der sedimentedes Neckarsundseiner Nebenflusse: eine Bestandsaufnahme. Chem. Ztg.105: 157–164.
- Nodberg, G. F. (1996). Current issues in low-dose cadmium toxicology; nephro toxicity and carcinogenicity, Environ. Sci. 4, 133-147.
- Rudnick, R.L., Gao, S. (2003). Composition of the continental cust. Treatise Geo chem, 3:1-64.
- Ryan, J.D., Windom, H.L. (1988). A geochemical and statistical approach for assessing metal pollution in coastal sediments. Metals in Coastal Environments of Latin America. Springer, Berlin Heidelberg, 47–58.
- Sutherland, R. A., Tolosa, C. A., Tack, F. M. G., Verloo, M. G. (2000). Characterization of selected element concentrations and enrichment ratios in back ground and anthropogenically impacted roadside areas. Archives of Environmental Contamination and Toxicology, 38: 428– 438.
- Taha, K. K., Shmou, M. I., Osman, M. H., Shayoub, M. H. (2013). Soil-Plant transfer and accumulation factors for trace elements at the blue and white Niles. Journal of Applied and Industrial Sciences;1 (2): 97-102.
- Tessier, A., Campbell, P.G., Bisson, M. (1979). Sequential extraction procedure forthe speciation of particula tetracemetals. Analytical Chemistry; 51: 844–851.
- Uyar, G., Avcil, E., Ören, M., Karaca, F., Öncel, M. S. (2009). Determination of heavy metal pollution in Zonguldak (Turkey) by moss analysis (Hypnum cupressiforme) Environmental Engineering Science, 26(1):183-194.
- Vural, A. (2014). Trace/Heavy metal accumulatıonin soıl and ın the shoots of Acacıa Tree, Gümüshane –Turkey. Bulletin of MTA,148: 85-106
- Wuana, R. A., Okieimen, F. E. (2011). Heavy metals in contaminated soils: A review of sources, chemistry, risks and best available strategies for remediation. ISRN Ecology International Scholarly Research Network. article ID 402647.
- Yıldız, N. (2003). Toprak kirletici ağır metaller ve toprak bitki ilişkileri. I. Ulusal Çevre Sempozyumu. Atatürk Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Müdürlüğü Erzurum.
- Yılmaz, H. (2019). http://www.pusulagazetesi. com.tr/zonguldakin-kimyasal-haritasi124595-haberler.html
- Yongming, H., Peixuan, D., Junji, C., Posmentier, E. S. (2006). Multi variate analysis of heavy metal contamination in urban dusts of Xi’an, Cent, China. Science of Total Environment, 355:176–186.
| APA | çolak s, AKÇA S, YAZICI K (2021). Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. , 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| Chicago | çolak sinem,AKÇA SÜHEDA BASIRE,YAZICI Kubra Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. (2021): 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| MLA | çolak sinem,AKÇA SÜHEDA BASIRE,YAZICI Kubra Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. , 2021, ss.59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| AMA | çolak s,AKÇA S,YAZICI K Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. . 2021; 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| Vancouver | çolak s,AKÇA S,YAZICI K Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. . 2021; 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| IEEE | çolak s,AKÇA S,YAZICI K "Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği." , ss.59 - 73, 2021. 10.33724/zm.724237 |
| ISNAD | çolak, sinem vd. "Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği". (2021), 59-73. https://doi.org/10.33724/zm.724237 |
| APA | çolak s, AKÇA S, YAZICI K (2021). Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. Ziraat Mühendisliği, 0(371), 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| Chicago | çolak sinem,AKÇA SÜHEDA BASIRE,YAZICI Kubra Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. Ziraat Mühendisliği 0, no.371 (2021): 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| MLA | çolak sinem,AKÇA SÜHEDA BASIRE,YAZICI Kubra Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. Ziraat Mühendisliği, vol.0, no.371, 2021, ss.59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| AMA | çolak s,AKÇA S,YAZICI K Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. Ziraat Mühendisliği. 2021; 0(371): 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| Vancouver | çolak s,AKÇA S,YAZICI K Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği. Ziraat Mühendisliği. 2021; 0(371): 59 - 73. 10.33724/zm.724237 |
| IEEE | çolak s,AKÇA S,YAZICI K "Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği." Ziraat Mühendisliği, 0, ss.59 - 73, 2021. 10.33724/zm.724237 |
| ISNAD | çolak, sinem vd. "Toprak Kirliliğinin Zenginleştirme, Transfer ve Birikim Faktörleri ile Değerlendirilmesi; Zonguldak/Çaycuma Örneği". Ziraat Mühendisliği 371 (2021), 59-73. https://doi.org/10.33724/zm.724237 |
