Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 451 - 472 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-08-2021

DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ

Öz:
Bu makalede ünlü İskoç filozof David Hume’un siyaset felsefesi etik ve epistemolojiktemelleri bağlamında incelenmektedir. Bilindiği üzere Hume bir aydınlanma filozofuolmasına rağmen birçok konuda aydınlanmanın temel kabullerine muhalif bir tavırtakınmıştır. Bu tavrın açık izlerini onun ahlaka ilişkin görüşlerinin detaylarında darahatlıkla görmekteyiz. O çağdaşlarının akılcı ve evrenselci ahlak tasarımlarının aksine,psikolojik ve antropolojik kavramlarla açıklamaya çalıştığı duygu temelli ve fayda odaklıbir ahlak anlayışının önemli bir temsilcisidir. Bu münasebetle ahlakın temelineyerleştirdiği duygu kavramı ile, onun, kendisinden sonra ortaya çıkan ve özellikle deyirminci yüzyılda güçlü bir şekilde ifadesini bulan duygucu ahlak anlayışlarına önemlikatkılarda bulunduğu gibi, faydaya yaptığı vurgu ile de Bentham ve Mill’in faydacılığınıngenel çerçevesini ve ilkelerini çizdiği söylenebilir. Ayrıca o, ahlakın merkezi bir kavramıolarak kullandığı faydayı, toplumsal öğretisinin de temeline yerleştirmekte ve bütünsiyasal ve hukuksal yapının fayda ekseninde ve konvansiyonlar zeminindeyapılandırılmasını önermektedir. İşte biz de bu çalışmamızda onun duygucu bir ahlaktanfaydacı bir toplumsal öğretiye nasıl geçtiğinin bir çözümlemesini yapmayı deneyeceğiz.
Anahtar Kelime:

THE RELATIONSHIP OF ETHICS AND POLITICS IN DAVID HUME: TRANSITION FROM EMOTION-BASED ETHICS TO UTILITY-BASED POLITICS

Öz:
In this article, the political philosophy of the famous Scottish philosopher David Hume is examined in the context of its ethical and epistemogical foundations. As it is known, although Hume was an enlightenment philosopher, he took an attitude in opposition to the basic acceptances of enlightenment on many issues. We can easily see the clear traces of this attitude in the details of his views on morality. Unlike the rationalist and universalist moral philosophy of his contemporaries, he is an important representative of an emotion-based and benefit-oriented moral understanding that he tries to explain with psychological and anthropological concepts. In this connection, it can be said that with the concept of emotion that he placed on the basis of morality, he has drawn the general framework and principles of Bentham and Mill's utilitarianism with his emphasis on utility, as he has made important contributions to the emotional understanding of morality that emerged after him and found strong expression in the twentieth century. In addition, he places the benefit, which he uses as a central concept of morality, at the basis of his social doctrine and proposes the restructuring of the whole political and legal structure on the basis of utility and conventions. Here, in this study, we will try to analyze how he moved from an emotional moral to a utilitarian social doctrine.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Cevizci, Ahmet (2020). Aydınlanma Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.
  • Copleston, Frederic (2010). Hume, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
  • Denis, Henri (1973) Ekonomik Doktrinler Tarihi I, çev. Atilla Tokatlı, İstanbul: Sosyal Yayınları.
  • Hampsher-Monk, Iain (2004). Modern Siyasal Düşünce Tarihi, çev.ler Necla Arat vd., Yayına hazırlayan Necla Arat, İstanbul: Say Yayınları.
  • Hanratty, Gerald (2002). Aydınlanma Filozofları: Locke, Hume ve Berkeley, çev. Tuncay İmamoğlu, Celal Büyük, İstanbul: Anka Yayınları.
  • Hume, David (1739). A Treatise of Human Nature, Yayıma hazırlayan L. A. SelbyBigge, Oxford: Clarendon Press.
  • Hume, David (1902). Enquiries Concerning The Human Understanding and Concerning The Principles of Morals, Yayıma hazırlayan L.A. SelbyBigge, Oxford: Clarendon Press.
  • Hume, David (1976). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev. Oruç Aruoba, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
  • Hume, David (1986). İnsan Zihni Üzerine Bir Soruşturma, çev. Selmin Evrim, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
  • Hume, David (1997). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
  • Hume, David (2008). Etiğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Hume, David (2009). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, çev. Ergün Baylan, Ankara: Bilgesu Yayınları.
  • Hume, David (2010). Ahlak, çev. Nil Şimşek, İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Hume, David (2017). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hume, David (2019). Ahlakın İlkeleri Üzerine Bir Soruşturma, çev. Merve Menekşe Özer, Adnan Akdağ, İstanbul: Say Yayınları.
  • MacIntyre, Alasdair (2001). Etik’in Kısa Tarihi, çev. Hakkı Hünler&Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Schmidt, Claudia (2003). David Hume, Reason in History, Pennsilvania: The Pennsylvania State University, Pennsilvania, 2003.
  • Şener, Habib (2014). John Locke ve David Hume’un Din Felsefeleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Taşkın, Ali (2007). Hume Araştırmaları, İstanbul: Birey Yayıncılık.
  • Türkan, Mehmet & Aşkın, Zehragül (2013). “David Hume’un Siyaset Felsefesinin Epistemolojik ve Etik İçerimleri”, Beytülhikme: An International Journal of Philosophy, 3, 2, [25-51].
  • Uslu, Cennet (2010). “David Hume: Beşeri Bir Ürün Olarak Adalet” Muhafazakar Düşünce, Yıl: 6, Sayı: 24, [17-56].
  • Yayla, Atilla (2008). Liberalizm, Ankara: Liberte Yayınları.
APA akdemir f (2020). DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. , 451 - 472.
Chicago akdemir ferhat DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. (2020): 451 - 472.
MLA akdemir ferhat DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. , 2020, ss.451 - 472.
AMA akdemir f DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. . 2020; 451 - 472.
Vancouver akdemir f DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. . 2020; 451 - 472.
IEEE akdemir f "DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ." , ss.451 - 472, 2020.
ISNAD akdemir, ferhat. "DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ". (2020), 451-472.
APA akdemir f (2020). DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 15(30), 451 - 472.
Chicago akdemir ferhat DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 15, no.30 (2020): 451 - 472.
MLA akdemir ferhat DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), vol.15, no.30, 2020, ss.451 - 472.
AMA akdemir f DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). 2020; 15(30): 451 - 472.
Vancouver akdemir f DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). 2020; 15(30): 451 - 472.
IEEE akdemir f "DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ." FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 15, ss.451 - 472, 2020.
ISNAD akdemir, ferhat. "DAVID HUME’DA AHLAK-SİYASET İLİŞKİSİ: DUYGU TEMELLİ AHLAKTAN FAYDA TEMELLİ SİYASETE GEÇİŞ". FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 15/30 (2020), 451-472.