Yıl: 2020 Cilt: 39 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 233 - 248 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.742814 İndeks Tarihi: 23-09-2021

Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi

Öz:
İnsanlık tarihini etkileyen büyük dönüşümlerin temelinde sırasıyla sözlü kültür, yazılı kültür ve son olarak görsel kültürün yer aldığı söylenebilir. Yazının icadı ile yazılı kültür sözlü kültürün yerini alırken, teknolojinin gelişimi ile de yazılı kültürün yerini görsel kültür almıştır. Elbette her değişim ve dönüşüm, faydalarının yanında bir takım sorunları da getirmiştir. Özellikle televizyonla başlayıp ardından internet ile devam eden süreçte ortaya çıkan her yeni teknolojik araçla birlikte görsel kültürün etkisini gün geçtikçe daha derinden hisseden birey ve toplumların iletişim ve etkileşim süreçleri de yeniden şekillenmeye başlamıştır. Ülkemizde bilişim teknolojisinin toplum hayatına hızlı girmesiyle birlikte insanların yaşam biçimleri de değişmeye başlamış ve bununla birlikte bir takım toplumsal değerlerimiz olumsuz etkilenmiştir. Medyanın bu olumsuz gidişat üzerinde önemli etkisi olduğu gibi yaraları sarmaya çalışıcı yayın politikaları da vardır elbette. Ancak popüler kültürü daha ön plana çıkaran magazinsel programlar daha büyük bir kitleye etkide bulunmaktadır. Bu anlamda görselliğinden daha fazla etkilendiğimiz medya araçlarının olumsuz etkilerinden uzak durabilmek amacıyla bilinçli medya okuryazarı olabilmenin önemi üzerine bir takım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu değerlendirmeler ise medya okuryazarlığında temel yaklaşımlar olarak görülen aşılamacı yaklaşım, korumacı yaklaşım, güçlendirmeci yaklaşım ve eleştirel yaklaşım çerçevesinde yapılmıştır. Çalışma kapsamında ele alınan sorular; Medya okuryazarlığı nedir? Medya okuryazarı olabilmek için neler yapılmalıdır? Bireyin, ailenin, eğitim kurumlarının medya okuryazarlığındaki rolleri nelerdir? Türkiye’de, Milli Eğitim Bakanlığı, medya okuryazarlığı konusuna müfredatta nasıl bir yer vermektedir? Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun medya okuryazarlığı konusundaki yaklaşımı ne yöndedir? şeklindedir. Çalışmada nitel analiz yöntemine bağlı olarak literatür taraması yapılmıştır.
Anahtar Kelime:

Media Literacy Education in Terms of Basic Approaches

Öz:
Oral culture, written culture and visual culture might be regarded as the basis of the great transformations that affect the history of humanity. While the written culture took the place of oral culture with the invention of writing, visual culture took the place of written culture with the development of technology. Of course, every change and transformation have brought along a number of problems in addition to benefits. With every new technological tool emerging in the process that started with television and then continued with the Internet, the communication and interaction processes of the individuals and societies that feel the effect of visual culture more deeply day by day have been reshaped. The life styles of people started to change with the rapid introduction of information technology into community life in Turkey; thus, some social values were negatively affected. Media has a significant effect on this negative course of events as well as there are broadcast policies that try to heal the wounds. However, magazine programs that bring popular culture more into the forefront affect a larger audience. Media is a tool that can change based entirely on the purpose, ability and awareness of the user regarding the benefit or harm it will cause. Just like traditional literacy, media literacy refers to having skills of criticizing, questioning and analyzing different types of information. While mini versions of many adult programs, namely ones for children, are served in the media, children can encounter all the elements that belong to adult world such as clothing, food, music, violence etc. Childhood has become a consumer-indexed part of the media industry. It is possible to observe this on various programs from advertisements for children to cartoons. Media education is on the basis of media literacy. When it comes to media education, thinking only about the use of television and Internet limits the scope of media education considerably. Newspapers, radio or even published books are a part of media education. One of the main purposes of media education is to enable individuals to bring a critical perspective by analyzing the contents of newspaper news they read, radio programs they listen to, and books they read. However, increasing rates of television and Internet use make media literacy more closely associated with these tools. Additionally, it can be mentioned that the basis of being a conscious, critical and questioning media literate is the necessity of being a good reader considering the new media tools. To be a conscious media literate, one should be a conscious literate first. Those with media literacy skills are skeptical about messages that are presented to them, and read these messages by analyzing them. Even if the individual accepts the message presented to them, this acceptance might be the best among the conscious, reasoned and available possibilities. A media literate should recognize the differences between media types and should have the competence to question the messages to which they are exposed. The media literacy course is perhaps at the top of the updates made in the curriculum in line with the requirements of the age. Because it is necessary to renew the curriculum at the same pace with new media technologies, which constantly renew themselves and increase their effect on the users. The fact that majority of discussions on media are about the effects of media on individuals and society shows the importance of this study. The fact that the diversification of knowledge and the spread of this diversity of knowledge on a global scale depending on the development of information technologies in the information society positively affect the individuals in terms of accessing to information and easy learning while it also negatively affects the individuals due to its negative role models based on the broadcast content in the media makes it necessary for individuals to evaluate media within a certain awareness. Considering that media, which is regarded as the fourth power, is not limited to the field of communication and has also psycho-social, cultural, economic, political and similar aspects, the importance of media literacy education in terms of individuals and society can be emphasized again. In this regard, the researchers will make some evaluations on the importance of being a conscious media literate to avoid the negative effects of media tools of which visuality affects us more. These evaluations will be made within the framework of inoculating approach, protective approach, empowering approach and critical approach, which are regarded as the main approaches in media literacy.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Algan, E. (2006). Medya okuryazarlığında teorik ve pratik yaklaşımlar. Türkoğlu, N. (Ed.). Medya Okuryazarlığı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, 38-44.
  • Altun, A. (2011). Unesco’nun medya okuryazarlığı eğitimi faaliyetlerine toplu bir bakış, Millî Eğitim, 191, Yaz, 86-107.
  • Atay, T. (2017). Görünüyorum o halde varım. İstanbul: Can yayınları.
  • Bilici, İ. E. (2017). Medya okuryazarlığı ve eğitimi. Ankara: Nobel yayınevi.
  • Bilici, İ. E. (2019). Medya okuryazarlığında paydaşlar arası işbirliği ve anahtar kriterler. Bostancı, M. (Ed.). Medya Okuryazarlığı. Ankara: Nobel yayınevi, 17-47.
  • Grunwald, Federal Republic of Germany, 22 Ocak 1982. Erişim tarihi: 10/09/2019. Erişim adresi: http://www.unesco.org/education/pdf/MEDIA_E.PDF adresinden alınmıştır.
  • Hasdemir, A. T. ve Demirel, F. G. (2012). İletişim eğitimi ve medya okuryazarlığı: Türkiye’deki uygulama üzerine bir kesit. Akdeniz Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dergisi, 17, 176-191.
  • Hobbs, R. (1998). The seven great debates in the media literacy movement. Journal of Communication; winter 48, 1; ABI/INFORM Global.
  • İlköğretim Medya Okuryazarlığı Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (2006). MEB. Talim ve Terbiye Kurulu, Ankara.
  • İnal, K. (2016). Eleştirel medya okuryazarlığı. İstanbul: Ütopya yayınevi.
  • İnceoğlu, Y. (2016). Medyayı doğru okumak. Melda, Ş. C. ve Türkoğlu, N. (Ed.). Medya okuryazarlığı. İstanbul: Pales yayınları, 19-24.
  • Jols, T. & Thoman, E. (2008). 21. yüzyıl okuryazarlığı, Ankara. Ekinoks yayınları.
  • Kaplan, K. (2017). Medya okuryazarlığı dersinin Türkçe öğretimiyle birleştirilmesi sürecinde medya okuryazarlığı dersi öğretmenlerinde bulunması gereken yeterlilikler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Karaboğa, M. T. (2017). Eleştirel bakış açısıyla medya okuryazarlığı eğitimi. 2. Mediterranean International Congress on Social Sciences (MECAS II). International Vision University Ohrid, 10-13 October.
  • Kejanlıoğlu, D. B. (2006). Türkiye’de medyanın dönüşümü ve medya okuryazarlığı zemini. Türkoğlu, N. (Ed.). Medya Okuryazarlığı, İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, 171-175.
  • Kelley, C. (2011). Reviewing literature and formulating problems. C. F. Condrad, ve R. C. Serlin (Ed.). The sage handbook for research in education (s. 83-91). Londra: Sage
  • Kellner, D. (1998). Multiple literacies and critical pedagogy in a multicultural society, Educational Theory, 48 (1), December 26, 2001, 103 –122.
  • Kellner, D. & Share, J. (2005). Toward critical media literacy: core concepts, debates, organizations, and policy. Discourse: Studies İn The Cultural Politics Of Education, 26(3), 369-386.
  • Kızıltepe, Z. (2017). Alanyazın derlemesi. Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (Ed.). Nitel Araştırma, Ankara: Anı yayınları, 36-42.
  • Kurt, A.A. & Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünce arasındaki ilişki: kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 20-34.
  • Medya Okuryazarlığı Dersi Öğretim Programı (2018). MEB. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Neuman, W. L. (2016). Toplumsal araştırma yöntemleri I. Sedef, Ö. (çev.). Ankara: Yayınodası yayınları.
  • Özonur, D. Ve Özalpman, D. (2009). Türkiye’de medya okuryazarlığı projesi üzerine bir değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi, 15, 195-212.
  • Paker, K. O. (2015). Çocuk temsilleri ve medya okuryazarlığı eğitimi. S.İ. Akçalı (Ed.). Çocuk ve Medya. Ankara: Ebabil yayınları, 129-155.
  • Pekman, C. (2011). Avrupa Birliği’nde medya okuryazarlığı. Türkoğlu, N., Şimşek, M. C. (Ed.). İstanbul: Parşömen yayınları, 37-45.
  • Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, (RTÜK). Erişim Tarihi: 16/09/2019. Erişim adresi: https://www.medyaokuryazarligi.gov.tr/sorular.php adresinden alınmıştır.
  • Şahin, A. (2018). Eleştirel medya okuryazarlığı. Ankara: Anı yayınları.
  • Uysal, M. (2016). Eleştirel medya okuryazarlığı. Durur, E. K. (Ed.). Medya Okuryazarlığı. Ankara: Siyasal Kitabevi, 23-52.
APA KIRAN O (2020). Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. , 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
Chicago KIRAN OZGUR Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. (2020): 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
MLA KIRAN OZGUR Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. , 2020, ss.233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
AMA KIRAN O Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. . 2020; 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
Vancouver KIRAN O Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. . 2020; 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
IEEE KIRAN O "Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi." , ss.233 - 248, 2020. 10.7822/omuefd.742814
ISNAD KIRAN, OZGUR. "Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi". (2020), 233-248. https://doi.org/10.7822/omuefd.742814
APA KIRAN O (2020). Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
Chicago KIRAN OZGUR Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.3 (2020): 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
MLA KIRAN OZGUR Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.3, 2020, ss.233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
AMA KIRAN O Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
Vancouver KIRAN O Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 233 - 248. 10.7822/omuefd.742814
IEEE KIRAN O "Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.233 - 248, 2020. 10.7822/omuefd.742814
ISNAD KIRAN, OZGUR. "Temel Yaklaşımlar Açısından Medya Okuryazarlığı Eğitimi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/3 (2020), 233-248. https://doi.org/10.7822/omuefd.742814