Yıl: 2021 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 95 - 102 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.595420 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi

Öz:
Bu çalışmanın amacı yirminci yüzyılın en etkili teorilerinden biri olan eleştirel teorihakkında bilgi vermektir. Bu amaçla eleştirel teorinin ne olduğu ne zaman ve hangikoşullar altında ortaya çıktığı ele alınmıştır. Aynı zamanda tarihsel koşullardanetkilenen eleştirel teorinin hangi alanlara yönelik eleştirel düşünme üzerineodaklandığına değinilmekte ve sonra pozitivizme yönelik getirdiği eleştirilere yerverilmektedir. Bu anlamda “aydınlatıcı ve özgürleştirici bir tür bilgi veren” eleştirelteori “olanın ötesini görmeyi” amaçlamaktadır. Eleştirel teori ve Frankfurt Okuluarasında bir ilişkiden bahsetmek mümkündür. Frankfurt Okulu, içerisinde çok farklıilgi ve düşünceleri barındıran felsefi bir okuldur. Eleştirel teori de benzer şekilde çağınproblemlerine tek bir açıdan değil farklı açılardan bakılması gerektiği görüşündedir.Nitekim bu sayede toplumun gerçek yapısını ortaya koymak mümkün olacaktır.Dolayısıyla bu yaklaşımlarından dolayı eleştirel teori ve Frankfurt Okulu genelliklebirlikte anılır. Eleştirel teori için pozitivizm eleştirisi onun varlık nedenlerinden biridir.Eleştirel teorisyenlere göre pozitivizm hakikat dünyasından yoksundur. Pozitivizmolguları ön plana çıkarırken anlamı ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla görevi neyönde gideceğimizi göstermek olan eleştirel teori, pozitivizm eleştirisi ile günümüzdünyasında değerlerin olgulara indirgenerek kaybolmasını eleştirmektedir. Bu yüzdenbu çalışma içeirisinde eleştirel teorinin pozitivizme getirdiği eleştiriler gösterilecek vebu eleştirilerle birlikte pozitivizmin günümüz dünyasına getirdiği çıkmazlar eleştirelteori savunucusu filozozflar örnek gösterilerek ele alınacaktır. Bu sayede eleştirel teoriile özgürleştirici bir düşünce sisteminin gerekliliği ortaya çıkacaktır.
Anahtar Kelime: Eleştirel Teori Frankfurt Okulu pozitivizm

Critical Theory And Positivism Critical

Öz:
The aim of this study is to give information about critical theory which is one of the most effective theories of the 21st century. In this sense, what is critical theory and when and under what conditions it occurs is tackled. In the study, it is also mentioned that critical theory, which is affected by historical conditions, focuses critical thinking about which fields and then criticisms about positivism are included. In this sense, it is clear that ‘’giving a kind of enlightening and liberating formation ‘’ critical thinking targets ‘’to see beyond’’. It is possible to speak of a relationship between critical theory and the Frankfurt School. The Frankfurt School is a philosophical school with many different interests and ideas. Critical theory likewise considers that the problems of the era are not viewed from a single name but from different angles. In this way, it will be possible to reveal the real structure of society. Therefore, because of these approaches, critical theory and the Frankfurt School are often referred to together. Criticism of positivism for theory is one of its reasons. Indeed, according to critical theorists, positivism lacks the world of truth. While positivism highlights the cases, it eliminates the meaning. Therefore, the critical theory, whose mission is to show how to go, criticizes positivism with the critique of the disappearance of values by reducing them to facts in today's world. Therefore, in this study, the critiques of critical theory on positivism will be shown, and the implications of positivism in today's world will be discussed with reference to philosophers who advocate critical theory. In this way, critical theory and the necessity of a liberating system of thought will emerge.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Baldız, B. (2004).“Frankfurt Okulu ve Eleştirel Teori: Sosyolojik Pozitivizmin Eleştirisi” Sosyoloji Dergisi,12–13.
  • Beart, P. (2010).Sosyal Bilimler Felsefesi, çev. Ümit Tatlıcan, İstanbul: Küre Yayınları.
  • Bottomore, T.(1989).Frankfurt Okulu, çev: Ahmet Çiğdem, Ankara: Vadi Yayınları.
  • Calhoun, C. (1995). Critical Social Theory: Culture, History and the Challenge of Difference, USA, Blackwell.
  • Geuss, R. (2002). Eleştirel Teori Habermas ve Frankfurt Okulu, çev: Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı.
  • Habermas, J.(1997). Bilgi ve İnsansal İlgiler, çev: Celal A. Kanat, İstanbul: Küreyel Yayınları.
  • Hançerlioğlu, O. (1982). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Remzi.
  • Horkheimer, M. (1998).Akıl Tutulması, çev: O. Koçak, İstanbul: , Metis Yayınları.
  • JAY, M.(2005.) Diyalektik imgelem: Frankfurt Okulu ve Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü Tarihi, çev. Ünsal Oksay, İstanbul: Belge Yayınları.
  • Kellner,D.(2006).Frankfurt Okulu’ nu Yeniden Değerlendirmek, çev. Armağan Öztürk, ed. Emre Bağçe, Ankara: Doğu Batı.
  • Kızılçelik, S.(2000). Frankfurt Okulu, Ankara: Anı yayıncılık.
  • Kızılçelik, S.(2004). Sosyal Bilimleri Yeniden Yapılandırmak, Ankara: Anı yayıncılık.
  • Kızılçelik, Sezgin.(1996). Pozitivizm ve Eleştiricileri, İzmir: Saray Kitabevi.
  • Ritzer, George. (1983).Sociological Theory, Alfred A. Knoph inc. New York.
  • Strik, P. M. (1999) Critical Theory, Politics and Society, London: Pinter.
  • Tar, Z. (1977). The Frankfurt School-The Critical Theories of Max Horkheimer and Thedor W. Adorno, New York: A Wileyİnterscience Publication.
  • Theodor W. A. (2007). Minima Moralia: Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar, Çev. Orhan Koçak, Ahmet Doğukan, Metis Yayınları.
  • West, D. (1998). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, Çev: A. Cevizci, İstanbul: , Paradigma.
APA GÜZELOĞLU T (2021). Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. , 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
Chicago GÜZELOĞLU Tuğşat Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. (2021): 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
MLA GÜZELOĞLU Tuğşat Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. , 2021, ss.95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
AMA GÜZELOĞLU T Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. . 2021; 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
Vancouver GÜZELOĞLU T Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. . 2021; 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
IEEE GÜZELOĞLU T "Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi." , ss.95 - 102, 2021. 10.18026/cbayarsos.595420
ISNAD GÜZELOĞLU, Tuğşat. "Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi". (2021), 95-102. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.595420
APA GÜZELOĞLU T (2021). Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
Chicago GÜZELOĞLU Tuğşat Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.1 (2021): 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
MLA GÜZELOĞLU Tuğşat Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.1, 2021, ss.95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
AMA GÜZELOĞLU T Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(1): 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
Vancouver GÜZELOĞLU T Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(1): 95 - 102. 10.18026/cbayarsos.595420
IEEE GÜZELOĞLU T "Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.95 - 102, 2021. 10.18026/cbayarsos.595420
ISNAD GÜZELOĞLU, Tuğşat. "Eleştirel Teori ve Pozitivizm Eleştirisi". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/1 (2021), 95-102. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.595420