Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Demirel, Birsen; Sipahi, Simge

doi:10.33076/2021.BDD.1389

Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Simge Sipahi, (İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Birsen Demirel (İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Beslenme ve Diyet Dergisi

89 18

Yıl: 2021 Cilt: 49 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 57 - 66 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33076/2021.BDD.1389 İndeks Tarihi: 28-09-2021

Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Öz:

Amaç: Bu araştırma sosyal medyadaki beslenmeyle ilgili paylaşımların yetişkin bireylerin yeme tutum ve davranışlarınaolan etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır.Bireyler ve Yöntem: Bu çalışma, Aralık 2017-Kasım 2018 tarihleri arasında İstanbul ilinde ikamet eden, 25-65 yaş arası 350yetişkin birey ile yürütülmüştür. Çalışmaya katılmayı kabul eden bireylere genel sağlık bilgileri, sosyal medya kullanımlarınınderlenmesi ve yeme tutum ve davranışlarının belirlenmesinde kullanılan ölçek (YTT-40) uygulanmış takiben katılımcılarınvücut ağırlığı ve boy uzunluğu olmak üzere antropometrik ölçümleri alınmıştır. Kesim noktası 30 puan olarak bildirilen yemetutum ölçeğinin değerlendirmesi sonucunda ölçekten 30 ve üzeri puan alan katılımcılar olumsuz yeme tutum davranışınasahip olarak belirlenmiştir.Bulgular: Çalışmadaki kadın katılımcıların %85.4’ü (n=233), erkek katılımcıların %82.9’u (n=117) sosyal medyakullanmaktadır. En sık kullanılan sosyal medya platformunun Instagram olduğu belirlenmiştir. Sosyal medyada paylaşılanbeslenme konulu paylaşımlara kadınlar, erkeklere göre daha ilgilidir (p<0.05). Olumsuz yeme tutum davranışına sahipbireyler, sosyal medyada beslenme konularını daha çok takip etmektedir (p=0.003). Bireyler sosyal medyadan etkilenereksu tüketimini arttırmak (%46.3), etiket bilgisine dikkat etmek (%16.6), hazır besin tüketimini azaltmak (%16.6) gibi olumludavranış değişiklikleri (%46.3) geliştirdiklerini bildirmişlerdir. Çalışmadaki bireylerin yalnızca %8.1’i sosyal medyadakibeslenme konulu paylaşımların yeterli bilgiyle hazırlandığını düşünürken, beslenme konulu paylaşımların bilgi düzeyleriniarttırdığına inananların oranı %73.6’dır. Katılımcılar beslenme konulu paylaşımlarda diyetisyenleri (%58.6) en güvenilirbilgi kaynağı olarak ifade etmişlerdir.Sonuç: Bilgi edinmede hızlı, önemli ve etkili bir araç olan sosyal medyada beslenme ile ilgili yer alan paylaşımların, bireylerindavranış değişikliği geliştirmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle beslenme ile ilgili paylaşımlar konununuzmanları tarafından yapılmalı ve ilgili kurumlar tarafından denetlenmelidir.

Anahtar Kelime:

Effects of Nutrition Related Social Media Shares on Adults’ Eating Attitudes and Behaviors

Öz:

Aim: This research was planned to determine the effect of the social media shares about nutrition on the eating attitudes and behaviors of adults. Individuals and Method: This study was conducted with 350 adults between the ages of 25-65, residing in Istanbul between December 2017 and November 2018. Anthropometric measurements were taken as body weight and height following the application of a questionnaire consisting of questions about general health information, social media usage and eating attitude test (EAT-40), to individuals who agreed to participate in the study. As a result of the evaluation of the eating attitude test, cut-off point reported as 30 points, the participants who got 30 or more points were defined to have negative eating attitude behavior. Results: Social media usage rates are 85.4% (n = 233) and 82.9% (n = 117) for female and male participants, respectively. The most used social media platform is Instagram. Women are more interested in nutrition-related posts shared on social media than men (p <0.05). Individuals with negative eating attitudes are determined to follow the nutrition topics on social media more (p = 0.003). Individuals reported that they’ve developed positive behavioral changes (46.3%) such as increasing water consumption (46.3%), paying attention to label information (16.6%), reducing ready-made food consumption (16.6%) being influenced by social media. While only 8.1% think that nutrition posts on social media are prepared with sufficient information, the rate of those who believe that these shares increase their level of knowledge is 73.6%. Dietitians (58.6%) are found to be the most reliable source of information in nutrition-related posts. Conclusion: It has been determined that the nutrition-related posts on social media, which is a fast, important and effective tool for obtaining information, affecting the behavior of individuals. For this reason, sharing about nutrition should be made by the experts of the subject and should be supervised by the relevant institutions.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Carr CT, Hayes RA. Social media: Defining, developing, and divining. Atl J Commun. 2015;23(1):46-65.
2. Kaplan AM, Haenlein M. Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Bus Horiz. 2010;53(1):59-68.
3. Karagöz K. Sağlık iletişimde sosyal medyanın rolü: Türkiye’de sağlık kurumlarının sosyal medya kullanımının incelenmesi (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, İstanbul;2016.
4. Global Digital Report 2019. Erişim: https://wearesocial. com/uk/digital-2019. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 5. Maher C, Ryan J, Kernot J, Podsiadly J, Keenihan S. Social media and applications to health behavior. Curr Opin Psychol. 2016;9:50-5.
6. Yang Q. Are social networking sites making health behavior change interventions more effective? A metaanalytic review. J Health Commun. 2017;22(3):223-33.
7. Maher CA, Lewis LK, Ferrar K, Marshall S, De Bourdeaudhuij I, Vandelanotte C. Are health behavior change interventions that use online social networks effective? A systematic review. J Med Internet Res. 2014;16(2):e40.
8. Wangberg S, Andreassen H, Kummervold P, Wynn R, Sørensen T. Use of the internet for health purposes: trends in Norway 2000– 2010. Scand J Caring Sci. 2009; 23(4):691-6.
9. Ramachandran D, Kite J, Vassallo AJ, Chau JY, Partridge S, Freeman B, et al. Food trends and popular nutrition advice online– Implications for public health. Online J Public Health Inform. 2018;10(2).
10. Laranjo L, Arguel A, Neves AL, Gallagher AM, Kaplan R, Mortimer N, et al. The influence of social networking sites on health behavior change: a systematic review and meta-analysis. J Am Med Inform Assoc. 2014;22(1):243- 56.
11. Li J, Tang J, Liu X, Ma L. How do users adopt health information from social media? The narrative paradigm perspective. Health Inf Manag. 2018;1-11.
12. Helm J, Jones RM. Practice paper of the Academy of Nutrition and Dietetics: social media and the dietetics practitioner: opportunities, challenges, and best practices. J Acad Nutr Diet. 2016;116(11):1825-35.
13. Bair C. Relations Among Media, Eating Pathology and Body Dissatisfaction in College Women (Bilim Uzmanlığı Tezi). Virginia Commonwealth University, Virginia; 2011.
14. Sidani JE, Shensa A, Hoffman B, Hanmer J, Primack BA. The association between social media use and eating concerns among US young adults. J Acad Nutr Diet. 2016;116(9):1465-72.
15. Rawana JS, Morgan AS, Nguyen H, Craig SG. The relation between eating- and weight-related disturbances and depression in adolescence: A review. Clin Child Fam Psychol Rev 2010;(13):213–30
16. Thompson JK, Stice E. Thin-ideal internalization: Mounting evidence for a new risk factor for body-image disturbance and eating pathology. Curr Dir Psychol Sci. 2001;10(5):181-183
17. TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Erişim: https://biruni.tuik.gov. tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
18. Baysal A, Aksoy M, Besler HT, Bozkurt N, Keçecioğlu S, Mercanlıgil SM, vd. Diyet El Kitabı. 7. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2013. 99-100 s.
19. WHO Consultation on obesity. Obesity: preventing and managing the global epidemic: report of a WHO scientific group. Geneva: World Health Organization; 2000. 268 p. Report No.: 894.
20. Garner DM, Olmsted MP, Bohr Y, Garfinkel PE. The eating attitudes test: psychometric features and clinical correlates. Psychol Med. 1982;12(4):871-8.
21. Savaşır I, Erol N. Yeme tutum testi: Anoreksia nervosa belirtiler indeksi. Psikoloji Dergisi. 1989;7(23):19–25.
22. Kaya A, Yüksel E, Öğüt P. Sağlık haberlerinde “mucize tedavi”ler. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 2011;7(1):49-64.
23. Yıldırım GB, Öngün Yılmaz H. Adölesanlarda yazılı ve görsel medyanın beslenme ve fiziksel aktivite durumuna etkisi. Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi. 2018;14:27-46.
24. TÜİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. 18 Ağustos 2016. Erişim: http://www.tuik. gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779. Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
25. Şener E, Samur M. Sağlığı geliştirici bir unsur olarak sosyal medya: Facebookta sağlık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;2(4):508-23.
26. Ahmad A, Khan MN. Students seeking health-related information over internet: An empirical study. JHM. 2017;19(2):352-367.
27. Waring ME, Jake-Schoffman DE, Holovatska MM, Mejia C, Williams JC, Pagoto SL. Social media and obesity in adults: A review of recent research and future directions. Curr Diab Rep. 2018;18(6):34.
28. Seçkin G. Health information on the web and consumers’ perspectives on health professionals’ responses to information exchange. Med 2 0. 2014;3(2).
29. Fassier P, Chhim AS, Andreeva VA, Hercberg S, LatinoMartel P, Pouchieu C, et al. Seeking health-and nutritionrelated information on the Internet in a large population of French adults: results of the NutriNet-Santé study. Br J Nutr. 2016;115(11):2039-46.
30. Pollard CM, Pulker CE, Meng X, Kerr DA, Scott JA. Who uses the Internet as a source of nutrition and dietary information? An Australian population perspective. J Med Internet Res. 2015;17(8),e209.
31. Aksoydan E, Kartal B, Yılmaz K. Medya kadınları beslenme konusunda nasıl etkiliyor? Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2009;19(1):1-5.
32. Rowe S, Alexander N. Fake Science/Nutrition News: Part 2— Trust. Nutr Today. 2018;53(4):166-8.
33. Cooper M, Hunter E. Supplemented food products: An analysis of social media messages. J Nutr Educ Behav. 2017;49(7):S103.
34. Alnemer KA, Alhuzaim WM, Alnemer AA, Alharbi BB, Bawazir AS, Barayyan OR, et al. Are health-related tweets evidence based? Review and analysis of health-related tweets on twitter. J Med Internet Res. 2015;17(10),e246.
35. Çobaner AA, Köksoy S. Sağlık alanında sosyal medyanın kullanımı: Twitter’da sağlık mesajları. Akademik konferans bildirileri. 2014;899–906.
36. Zhang X, Wen D, Liang J, Lei J. How the public uses social media WeChat to obtain health information in china: a survey study. BMC Med Inform Decis Mak. 2017;17(2):71- 9.
37. Egghe L. A new short proof of Naranan’s theorem, Explaining Lotka’s law and Zipf’s law. J Am Soc Inf Sci Technol. 2010;1(6):2581–2583.
38. Jung EH, Walsh-Childers K, Kim HS. Factors influencing the perceived credibility of diet-nutrition information web sites. Comput Human Behav. 2016;58:37–47.
39. Zimmermann M, Jucks R. How experts’ use of medical technical jargon in different types of online health forums affects perceived information credibility: Randomized experiment with laypersons. J Med Internet Res. 2018;20(1):1–13.
40. Tutar S. Kadınların besin satın alma ve besin tüketimlerine basın ve reklamların etkileri. (Bilim Uzmanlığı Tezi) İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul; 2012.

APA	Sipahi S, Demirel B (2021). Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. , 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
Chicago	Sipahi Simge,Demirel Birsen Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. (2021): 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
MLA	Sipahi Simge,Demirel Birsen Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. , 2021, ss.57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
AMA	Sipahi S,Demirel B Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. . 2021; 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
Vancouver	Sipahi S,Demirel B Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. . 2021; 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
IEEE	Sipahi S,Demirel B "Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi." , ss.57 - 66, 2021. 10.33076/2021.BDD.1389
ISNAD	Sipahi, Simge - Demirel, Birsen. "Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi". (2021), 57-66. https://doi.org/10.33076/2021.BDD.1389

APA	Sipahi S, Demirel B (2021). Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 49(1), 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
Chicago	Sipahi Simge,Demirel Birsen Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi 49, no.1 (2021): 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
MLA	Sipahi Simge,Demirel Birsen Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.49, no.1, 2021, ss.57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
AMA	Sipahi S,Demirel B Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2021; 49(1): 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
Vancouver	Sipahi S,Demirel B Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2021; 49(1): 57 - 66. 10.33076/2021.BDD.1389
IEEE	Sipahi S,Demirel B "Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi." Beslenme ve Diyet Dergisi, 49, ss.57 - 66, 2021. 10.33076/2021.BDD.1389
ISNAD	Sipahi, Simge - Demirel, Birsen. "Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi". Beslenme ve Diyet Dergisi 49/1 (2021), 57-66. https://doi.org/10.33076/2021.BDD.1389