Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 55 - 79 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.46955/ankuayd.943672 İndeks Tarihi: 29-09-2021

ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?

Öz:
Milli Mücadele’nin önderi Mustafa Kemal Paşa, kongreler döneminde Milli Mücadele’nin felsefesini “milli iradeyi hakim kılmak” şeklinde belirlemiş ve bu doğrultuda Milli Mücadele, bir meclis aracılığıyla yürütülmüştü. Bu yaklaşım savaştan sonra da sürdürülmüş ve milli irade anlayışı Cumhuriyet yönetimi ile taçlandırılmıştır. Bu çalışmada, Mustafa Kemal Paşa ile birlikte ülke siyaseti için önemli bir yer tutmaya başladığı anlaşılan milli irade felsefenin niteliklerini tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hareket eden çalışma bu milli irade anlayışının, Aydınlanma dönemi düşünürü olan Jean-Jacques Rousseau’nun genel irade yaklaşımından esinlenip, esinlenmediği ile özgürlük ve demokrasi açısından nasıl bir yaklaşıma sahip olduğu sorunsallarını irdelemeye çalışmıştır. Bu bağlamda ilk olarak Rousseau’nun genel irade felsefesini ortaya koyduğu temel eserler ile Mustafa Kemal Paşa’nın milli irade anlayışına yönelik söylemlerini içeren yayınlar esas alınarak, karşılaştırmalı, analitik bir inceleme yapılmış, ardından da konu üzerindeki çeşitli araştırmalardan yararlanılarak milli/genel irade kavramının demokrasi-hürriyet tartışmasında durduğu pozisyon tartışılmaya çalışılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda Rousseau’nun genel irade ve Atatürk’ün milli irade kavramları arasında çeşitli yönler bakımından benzerlikler olduğu tespit edilmiş ve bu düşüncelerin liberal bir demokrasi olmasa da cumhuriyetçi bir demokrasinin parçası olduğu ileri sürülmüştür.
Anahtar Kelime:

ATATURK AND THE NATIONAL WILL: IS THE SOURCE OF AUTHORITARIANISM OR A SYMBOL OF THE REPUBLICAN DEMOCRACY?

Öz:
Mustafa Kemal Pasha, the leader of the National Struggle, determined the philosophy of the National Struggle as "making the national will sovereign" during the period of congresses and based on this philosophy, the National Struggle was carried out through a parliament. After the war this philosophy was completed successfully with Republican administration. So in this study, it is aimed to identify the features of this philosophy, which started to take an important place in the politics of the country after Mustafa Kemal Pasha period. Acting in line with this purpose, the study also tries to examine whether this understanding of national will was inspired by the “general will” approach of Jean-Jacques Rousseau and what kind of approach it had regarding democracy and freedom. In this context, firstly a comparative and analytical analysis has been made based on the main books of Rousseau that includes his “general will philosophy” and the books that include Mustafa Kemal Pasha's discourses on his understanding of national will. Afterwards, using various researches on the subject, the position of the concept of national/ general will in terms of democracy and freedom debate was tried to be discussed. As a result of these evaluations, it has been supposed that the general will and national will concepts used by Rousseau and Atatürk have significant similarities by various aspects. It has also been claimed that these ideas are a part of a republican democracy, but not a liberal democracy.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2006.
  • Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2006.
  • Adıvar, Halide Edip, Türk’ün Ateşle İmtihanı: İstiklâl Savaşı Hatıraları, Can Yayınları, İstanbul, 2013.
  • Ağaoğulları, Mehmet Ali, Ulus Devlet ya da Halkın Egemenliği, İmge Kitabevi, Ankara, 2006.
  • Akın, İlhan, Kamu Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1974.
  • Atatürk, Mustafa Kemal, Medeni Bilgiler, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2003.
  • ____________________, Nutuk, Alfa Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2019.
  • Berkes, Niyazi, Atatürk ve Devrimler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2020.
  • Berlin, Isaiah, Freedom and Its Betreyal: Six Enemies of Liberty, Princeton University Press, Princeton, 2014.
  • Cobban, Alfred, Rousseau and the Modern State, Routledge, New York, 2019.
  • Constant, Benjamin, Political Writings, Cambridge University Press, Cambridge, 1988.
  • ________________, Principle of Politics Applicable to All Governments, Liberty Fund, Indianapolis, 2003.
  • Erdoğan, Mustafa, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara, 2011.
  • Mardin, Şerif, Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
  • Rousseau, Jean-Jacques, Toplum Sözleşmesi, Devin Yayınları, İstanbul, 2004.
  • ___________________, Ekonomi Politik, İmge Kitabevi, Ankara, 2005.
  • ___________________, Yalnız Gezenin Düşleri, Bordo-Siyah Klasik Yayınlar, İstanbul, 2005.
  • ___________________, Emile Ya Da Eğitim Üzerine, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2020.
  • Şenel, Alâeddin, Siyasi Düşünceler Tarihi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1995.
  • Talmon, J. L. , The Origins of Totalitarian Democracy, Mercury Books, London, 1961.
  • Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2019.
  • Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi 1. Kitap: İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2017.
  • Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi 2. Kitap: Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti’ne, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2017.
  • Arslan, Zühtü, “Rousseau’nun Hayaletleri: Yeni Devlet, Eski Söylem”, Doğu-Batı, Yıl: 6, Sayı: 21 (Kasım-Aralık-Ocak 2002-2003), s. 11-29.
  • Orhan, Özgüç, “J.J. Rousseau’da Genel İrade Kavramı”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 14 (Güz 2012), s. 1-26.
  • ___________, “Türkiye’de Rousseau Algısına Eleştirel Bir Bakış: Atatürk Rousseau’dan Etkilenmiş Miydi?”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 17 (Bahar 2014), s. 215-235.
  • Sezer, Devrim, “Çoğulluk ve Politika: Rousseau, Arendt, Cumhuriyetçilik”, Toplum ve Bilim, Sayı:124 (2012), s. 7-35.
  • Wokler, Robert, “Rousseau’s Two Concepts of Liberty”, Jean-Jacques Rousseau (Ed. Timothy O’Hagan), Routledge, New York, 2016, s. 175-216.
  • Yayla, Atilla, “Türkiye’nin Rousseau Problemi”, Yeni Şafak, 19 Ekim 2013.
APA Atalay L (2021). ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. , 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
Chicago Atalay Lemi ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. (2021): 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
MLA Atalay Lemi ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. , 2021, ss.55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
AMA Atalay L ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. . 2021; 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
Vancouver Atalay L ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. . 2021; 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
IEEE Atalay L "ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?." , ss.55 - 79, 2021. 10.46955/ankuayd.943672
ISNAD Atalay, Lemi. "ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?". (2021), 55-79. https://doi.org/10.46955/ankuayd.943672
APA Atalay L (2021). ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 0(68), 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
Chicago Atalay Lemi ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 0, no.68 (2021): 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
MLA Atalay Lemi ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.0, no.68, 2021, ss.55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
AMA Atalay L ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2021; 0(68): 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
Vancouver Atalay L ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2021; 0(68): 55 - 79. 10.46955/ankuayd.943672
IEEE Atalay L "ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 0, ss.55 - 79, 2021. 10.46955/ankuayd.943672
ISNAD Atalay, Lemi. "ATATÜRK VE MİLLİ İRADE: OTORİTERLİĞİN KAYNAĞI MI YOKSA CUMHURİYETÇİ DEMOKRASİNİN SİMGESİ Mİ?". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 68 (2021), 55-79. https://doi.org/10.46955/ankuayd.943672