Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 22 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 857 - 876 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17556/erziefd.803146 İndeks Tarihi: 01-10-2021
Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi
Öz: Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmelerinin DEHB ilişkin metaforik algılarını tespit etmektir. Araştırma nitel araştırma yöntemi fenomoloji araştırma desenine göre yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Anadolu’daki bir ilin MEB bağlı resmi bağımsız anaokullarında görev yapmakta olan 32 okul öncesi öğretmenin katılımıyla oluşturulmuştur. Öğretmenlerin DEHB kavramına ilişkin metaforları tespit etmek için “metafor formu” hazırlanmıştır. Metafor formunda öğretmenlerden “Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu……………gibidir; çünkü…” ifadesini tamamlamaları istenmiştir. ‘DEHB’ kavramına ilişkin metaforların tespit edilmesi için veriler üç aşamada analiz edilmiştir. Birinci aşama kodların oluşturulması, ikinci aşama kategorileştirme, üçüncü aşama kategori adlandırılmasıdır. Temalar DSM-5 DEHB tanı ve ölçütlerine göre adlandırılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenler ürettikleri 76 metafordan 39 farklı metafor tespit edilmiştir. Metaforlar, “dikkatsizlik , “aşırı hareketlilik ve dürtüsellik” ve “önlem” temaları altında yer almıştır. “Kuş” metaforu en çok tekrarlanmıştır. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde, öğretmenlerin kıdem yılı yüksek olan ve DEHB olan çocuklara öğrenim verme durumlarına göre, ürettikleri metaforlar daha çok “önlem” teması altındadır. Kıdem yılı azaldıkça “aşırı hareketlilik ve dürtüsellik” teması altında metaforların arttığı gözlemlenmektedir.
Anahtar Kelime: Determination of Metaphors Used by Preschool Teachers for Attention Deficit and Hyperactivity Disorder
Öz: The aim of this study is to determine preschool teachers’ metaphorical perceptions of ADHD. This study was carried out following the qualitative research method known as the phenomenology research design. The working group for the study consists of 32 preschool teachers working in official, independent kindergartens affiliated with the Ministry of National Education (MEB) in one Anatolian province. A “metaphor form” was prepared to identify the metaphors used by the teachers in reference to ADHD. On the metaphor form, the teachers were asked to complete the statement “Attention deficit and hyperactivity disorder ..…is like; because…” The data were analyzed in three stages to determine the metaphors relating to the concept of ‘ADHD’. The first stage is the creation of codes, the second stage is categorization, and the third stage is naming the categories. The themes were named based on the DSM-5 ADHD diagnosis and criteria. The study’s findings identified 39 different metaphors from among the 76 metaphors produced by the teachers. The metaphors were grouped under the themes “lack of attention,” “hyperactivity and impulsiveness,” and “prevention.” The “bird” metaphor was the most common. The results of the study show that the metaphors they produced were analyzed in terms of the teachers’ seniority and whether or not they taught children with ADHD, it was seen that they produced metaphors mostly under the “prevention” theme. As the amount of seniority decreases, so a corresponding increase is seen in metaphors in the “hyperactivity and impulsiveness” theme.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abikoff, H., Courtney, M., Pelham, W. E., Jr, & Koplewicz, H. S. (1993). Teachers’ ratings of disruptive behaviors: the influence of halo effects. Journal of abnormal child psychology, 21(5), 519– 533.
- Amerikan Psikiyatri Birliği (APA). (2013). Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disorders (5th Ed). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (Çev: Köroğlu, E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği
- Anastopoulos, A. (1999). ‘AD/HD’, in S. Netherton, C. Holmes, &C. Walker (eds), Child and Adolescent Psychological Disorders: A Comprehensive Textbook. Oxford: Oxford University Press.
- Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55-61.
- Arnett, R. C. (1999). Metaphorical guidance: Administration as building and renovation. Journal of Educational Administration, 37(1), 80-89.
- Barkley, R. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder: A Handbook for diagnosis and treatment. New York: Guilford Press.
- Baughman, F. (2001). Questioning the treatment for ADHD. Science, (291), 591.
- Bekle, B. (2004). Knowledge and attitudes about Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD): A comparison between practicing teachers and undergraduate education students. Journal of Attention Disorders, 7(3), 151–161.
- Bell, L., Long, S., Garavan, C., & Bussing, R. (2011). The impact of teacher credentials on ADHD stigma perceptions. Psychology in the Schools, 48(2), 184–197.
- Birch, S. H.,& G. W. Ladd. (1998). Children’s ınterpersonal behaviors and the teacher-child relationship. Developmental Psychology 34(5),934–946.
- Camp, M. D. (2011). The power of teacher-student relationships in determining student success. (Unpublished doctoral’s thesis). University of Missouri-Kansas City, USA.
- Cesur, E.,& Köksal Akyol, A . (2019). Annelerinin görüşlerine göre DEHB tanılı çocukların okullarda karşılaştıkları sorunlar. Marmara University Atatürk Education Faculty Journal of Educational Sciences , 50 (50) , 80-95 . http://dx.doi.org/10.15285/maruaebd.586824
- Cordes, M.,& McLaughlin TF (2004) Attention deficit hyperactivity disorder and rating scales with a brief review of the Conners’ Teacher Rating Scale (1998). Int J Spec Educ, 19, 23-34.
- Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (4th ed.). New York: Sage.
- Cetin, Z.,& Danacı, M. Ö. (2015). The Effect of art education on the selective attention skills and development of preschoolers at 4-5 years. Creative Education, 6, 2250-2255. http://dx.doi.org/10.4236/ce.2015.621232
- DuPaul, G. J.,& L. L. Weygandt. (2006). School-Based ınterventions for children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: Enhancing academic and behavioral outcomes. Education and Treatment of Children 29, 341–358.
- Ewe, L.P. (2019). ADHD symptoms and the teacher–student relationship: a systematic literature review. Emotional and Behavioural Difficulties, 24 (2), 136-155.
- Flanigan, L. & Climie, E. (2018). Teachers’ knowledge of ADHD: Review and recommendations. Emerging Perspectives, 2(1),1-13.
- Fonagy, P, Target, M, Cottrell, D, Phillips, J.,&Kurtz, Z. (2002). What works for whom?: a critical review of treatments for children and adolescents. London: GuilfordPress.
- Gözalan Alkan, E.,& Koçak, N. (2018). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocukların dikkat toplama beceri düzeylerine etkisinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri ve Öğrenme Teknolojileri Dergisi, 1(1), 9-15.
- Gözüm, A. İ. C. & Kandır, A. (2019). Attention skill development program’s effects on children in terms of attention skill acquisition during preschool term. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(2), 547-584. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2019.018
- Grix, J. (2010). The foundations of research. London: Palgrave Macmillan
- Gwernan- Jones, R., D. A. Moore, P. Cooper, A. E. Russel, M. Richardson, M. Rogers, J. Thompson-Coon, K. Stein, T. J. Ford, & R. Garside. 2016. A Systematic review and synthesis of qualitative research: the ınfluence of school context on symptoms of attention deficit hyperactivity disorder.Emotional and Behavioral Difficulties 21(1), 83–100.
- Hattie, J. 2009. Visible learning. A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. New York, NY: Routledge Henricsson, L.,& A. M. Rydell. 2004. Elementary school children with behavior problems: Teacher– child relations and self-perception. a prospective study. Merrill-Palmer Quarterly 50(2), 111–138.
- Hill, P.,&Taylor, E. (2001). An auditable protocol for treating attention deficit hyperactivity disorder. Archives of Disease in Childhood, (84), 404–409.
- Hinshaw, S. (1994). Attention Deficits and Hyperactivity in Children. California: Sage.
- Hughes, L.,&Cooper, P. (2007). Understanding and supporting children with ADHD: Strategies for teachers, parents and other professionals. London: Sage Publications.
- Kapalka, G. M. 2008. Managing students with ADHD in out of class Settings. Emotional and Behavioural Difficulties 13(1), 21–30. Kaymak, S. (1995). Yuvaya giden beş yaşındaki çocuklarla dikkat toplama çalışmaları. (Unpublished master’s thesis), Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
- Koçyiğit, S., Kayılı, G., & Erbay, F. (2010). Montessori yönteminin beş–altı yaş çocuklarının dikkat toplama becerilerine etkisinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(371), 16-21.
- Lakoff, G.,& Johnson, M. (2003). Metaphors we live by. G. Y. Demir (Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
- Leung, A. K., & Hon, K. L. (2016). Attention-deficit/hyperactivity disorder. Advances in pediatrics, 63(1), 255–280. https://doi.org/10.1016/j.yapd.2016.04.017
- Malkoç, T.,& Ceylan, F. (2011). Okul öncesi dönem işitme engelli çocukların müzik eğitimi etkinliklerinde dikkat eksikliğini geliştirme becerisine ait inceleme. J. Educ. Instr. Stud. World, 1(1), 56-63.
- Martinez, M., Sauleda, N., & Huber, G. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17, 965-977.
- McMullen, G., Painter, D.,& Casey, T. (1994). Assessment and treatment of AD/HD in children in L. VendeCreek, S. Knapp and T. Jackson (eds), Innovations in Clinical Practice. Sarasotat, FL: Professional Resource Press.
- Merriam, S.B. (2015). Nitel araştırma (Çev. Ed. S.Turan). Ankara: Nobel.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2016). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi: DEHB ve kaynaştırma. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi: DEHB ve eğitim planı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Murray, C.,& M. Greenberg. (2006). Examining the ımportance of social relationships and social context in the lives of children with high-ıncidence disabilities. The Journal of Special Education39(4), 220–233.
- Nurmi, J. E. (2012). Students’ characteristics and teacher–child relationships in ınstruction: A meta-analysis. Educational Research Review 7(3),177–197.
- Oas, P. (2001). Curing ADD/ADHD children. North Carolina. Pentland Press.
- Ohan, J.L., Cormier, N., Hepp, S.L., Visser, T.A.W., & Strain, M.C. (2008). Does knowledge about Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder impact teachers’ reported behaviours and perceptions?.School Psychology Quarterly, 23(3),436–449.
- Özmen, S. K. (2010). Okulda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-10.
- Purdie, N., Hattie, J., ., &Carroll, A. (2002). A review of research on interventions for attention deficit hyperactivity disorder: What works best? Review of Educational Research, (72), 61–99.
- Sax, L.,& Kautz, K. J. (2003). Who first suggests the diagnosis of attention-deficit/hyperactivity disorder?. Annals of family medicine, 1(3), 171–174.
- Schachar, R., Sandberg, S., & Rutter, M. (1986). Agreement between teachers’ ratings and observations of hyperactivity, inattentiveness, and defiance. Journal of abnormal child psychology, 14(2), 331–345.
- Seçer, Z.,& Özmen, S. K. (2015). Dikkat toplamayı geliştirici etkinliklerin içtepisel okul öncesi çocukların bilişsel stil ve dikkat toplama becerisine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4). 1803-1816.
- Singh, K. (2010). Metaphor as a tool in educational leadership classrooms. Management in Education, 24(3), 127-131.
- Sucuoğlu, B.,&Akalın, S. (2010). Kaynaştırma sınıflarına alternatif bir bakış: çevresel davranışsal değerlendirme ile öğretimsel özelliklerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1), 19-37.
- Tannock, R. (1998). ADHD: Advances in cognitive neurobiological and genetic research. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 39(1), 65-99.
- Timimi, S.,& Radcliffe, N. (2005). The rise and rise of ADHD in Newnes, C. and Radcliffe, N. (Eds). Making and Breaking Children’s Lives. Ross-on-Wye: PCCSBooks.
- Tsoukas, H. (1991). The missing link: A transformational view of metaphors in organizational science. The Academy of Management Review, 16(3), 566-585.
- Vereb, R. L.,& DiPerna, J. C. (2004). Teachers’ knowledge of ADHD, treatments for ADHD, and treatment acceptability: An initial investigation. School Psychology Review, 33(3), 421.
- Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
| APA | GÖZÜM A (2020). Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. , 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| Chicago | GÖZÜM Ali İbrahim Can Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. (2020): 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| MLA | GÖZÜM Ali İbrahim Can Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. , 2020, ss.857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| AMA | GÖZÜM A Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. . 2020; 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| Vancouver | GÖZÜM A Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. . 2020; 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| IEEE | GÖZÜM A "Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi." , ss.857 - 876, 2020. 10.17556/erziefd.803146 |
| ISNAD | GÖZÜM, Ali İbrahim Can. "Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi". (2020), 857-876. https://doi.org/10.17556/erziefd.803146 |
| APA | GÖZÜM A (2020). Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| Chicago | GÖZÜM Ali İbrahim Can Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22, no.3 (2020): 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| MLA | GÖZÜM Ali İbrahim Can Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.22, no.3, 2020, ss.857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| AMA | GÖZÜM A Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 22(3): 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| Vancouver | GÖZÜM A Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 22(3): 857 - 876. 10.17556/erziefd.803146 |
| IEEE | GÖZÜM A "Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi." Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, ss.857 - 876, 2020. 10.17556/erziefd.803146 |
| ISNAD | GÖZÜM, Ali İbrahim Can. "Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi". Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22/3 (2020), 857-876. https://doi.org/10.17556/erziefd.803146 |
