LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR

Yıl: 2019 Cilt: 17 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 27 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-10-2021

LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR

Öz:
Bu çalışmada 2000’ler sonrası Türk şiirinde gündeme gelen görsel şiir tartışmaları Lukács ve Brecht arasında gerçekleşmiş olan sanat tartışması merkeze alınarak incelenecektir. Söz konusu tartışma, birçok farklı açıdan günümüzdeki önemini korumaktadır zira ilkin, sanatsal üretim açısından halen güncelliğini koruya bütünlük-parçalılık ilişkisine dair önemli bir başlangıç noktası sağlar. Dahası organik bütünlüğe dayanan geleneksel anlayışına karşı deneyselliği ve parçalılığı merkeze alan karşı çıkışın niteliğini gözler önüne serer. Geleneksel tiyatro -ve sanat- anlayışını, bilimsel çağa uygun bir teknik kullanımıyla aşmaya çalışan Brecht’e karşı Lukács, teknik ve bilimsel fetişizmin kapitalist şeyleşmeyle olan ilişkisine dikkat çekmiştir. Bu açıdan 2000’ler görsel şiir ve postmodernizm tartışmalarına uzanan iki ayrı hat tespit edilebilir. Bunlardan ilki, tiyatroyu bir deney alanı olarak gören ve böylece geleneksel olanı aşmak isteyen Brecht ile benzer bir şekilde sanatsal auranın yitirilmesini ve yitirilen auranın yerini teknolojik bir yeniden üretime bırakmasını umutla karşılayan Benjamin hattıdır. Göstereceğimiz gibi görsel şiirciler, çağın dijital dünyasıyla uyumlu ve gelenksel şiiri geride bırakan yeni bir şiir anlayışı benimsemekle bu hat üzerinde dururlar. Buna karşın geleneksel olanı ve bu nedenle de sanatın icracısı ve alımlayıcısı arasında organik, duygusal ve etik bir bütünlüğün korunmasını savunan Lukács ile Lukács’ın sanatta şeyleşme tespitlerini günümüz postmodernizm eleştirilerinde sürdüren Jameson’a uzanan ikinci bir hattan söz edebiliriz. En nihayetinde ikinci hattın, görsel şiirin teknik fetişizmini eleştirmek adına kullanışlı bir çerçeve sunacağı gösterilecektir.
Anahtar Kelime:

Visual/Concrete Poetry and Postmodernism in 2000’s Turkish Poetry with Particular Reference to Lukács-Brecht Debate

Öz:
By focusing on the Lukács-Brecht debate, this study will examine the discussions of visual/ concrete poetry which appeared during the 2000’s of Turkish poetry. Controversy betweenLukács and Brecht is still holds its importance for today since first of all that it can beconsidered as a starting point for a proper understanding of the relation between totality- fragmentary production of art. In other words, controversy between two thinker can be linkedto the nature of postmodern rejection to organic totality of art in sake of the experimentaland fragmentary fashion. While Brecht had tried to transcend the traditional theatre -and artin general- by adopting a technique suitable with the scientific age, against him Lukács hademphasised the relation of technique and scientific fetishism with capitalist reification. Fromthis it can be defined two distinct line which lies until 2000’s discussions of visual poetry andpostmodernism. In the first line there is Brecht who consider theatre as a laboratory which cantranscend the traditional way alongside Benjamin who were optimist for disappearing of aurain art and replacement of it with scientific reproduction. As I will show that the visual poetrystands in this line by adopting completely new form of scientific poetry which is purified fromthe traditional one. Contrary to this, there is another line starts from Lukács who defends thetraditional fashion which keeps the organic, emotional and ethical totality between art work andthe audience alongside Jameson who maintains Lukács’ analysis of reification in his critiqueof postmodernism. In conclusion I will show that the Lukács -Jameson line can provide usefulframework to criticize the technical fetishism of the visual poetry.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altıyaprak, Y. (2008), İkinci Yeni ve Türk Şiirinde Modernizm, (Ankara: Ebabil Yayınları).
  • Balibar, E. (1996), Marx’ın Felsefesi (İstanbul:Birikim), (Çev. Ömer Laçiner)
  • Benjamin, W. (1973) Conversations with Brecht, New Left Review, 7:51-58
  • Benjamin W, (2004) Pasajlar, (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları), (Çev. Ahmet Cemal)
  • Brecht, B. (1993), Tiyatro İçin Kiiçük Organon, (İstanbul: Mitos Boyut), (Çev. Ahmet Cemal)
  • Brecht, B (1994), Me-Ti, (İstanbul: Mitos Yayınları), (Çev: Ahmet Cemal).
  • Brecht, B (1997), Epik Tiyatro, (İstanbul: Cem Yayınevi), (Çev: Kamuran Şipal)
  • Bürger, P. (2003), Avangard Kuramı, (İstanbul: İletişim), (Çev. Erol Özbek)
  • Campos, A. & Campos, H (2006), Teoria da poesia concreta: Textos criticos e manifestos 1950-1960, (Cotia: Atelie Editorial).
  • Murad, E. (2017), Visuality, Non-Agency and Found Footage in heves: New Trends in Contemporary Turkish Poetry (2003-2010), erişim: https://www. academia.edu/40155534/Visuality_Non-Agency_and_Found_Footage_ in_heves_New_Trends_in_Contemporary_Turkish_Poetry_2003-2010_
  • Ertuğrul, G. (2014) İmkan Olarak Görsel Şiir: Başlangıç Düşünceleri (Çevrimiçi makale), erişim: https://zamancuvali.wordpress.com/2014/03/22/imkan- olarak-gorsel-siir-baslangic-dusunceleri/
  • Gökalp, G. (2005), Türk Edebiyatında Somut (Görsel) Şiir, Türkbilig, 10:3-16
  • Işın, S, Tuncel, D, Özgür, B (2005), Şiiri Görselleştirmek için bir Kılavuz, Zihnar, 4: 22-26
  • Işın, S, (2019), O Ayrımı Yapmak Gerekir mi?, Zinhar, 10:4-8
  • Jameson, F, (2006), Estetik ve Politika, (İstanbul: Alkım Yayınevi), (Çev: Ünsal Oskay)
  • Jameson, F. (2008), Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı (Ankara: Nirengi Kitap, 1. Baskı) (Çev. N.Plümer, A. Gölcü)
  • Kahraman, H.B (1993), Ut Pictura Poesis, Sanat Dünyamız, 51:46.
  • Lukács, G. (1970), Writer and Critic and Other Essays, (New York: The Merlin Press)
  • Lukács, G. (1964) Studies in European Realism. (New York: Grosset and Dunlap)
  • Lukács, G. (1998), Tarih ve Sınıf Bilinci (İstanbul: Belge), (Çev: Yılmaz Öner)
  • Mccullough, K. (1989) Concrete Poetry (An Annotade International Bibliography with an Index of Poets and Poems), (New York: The Whitson Publishing Company)
  • Mollaer, F (2015), Estetik Modernizm Postmodernizme Karşı: Benjamin, Baudelaire ve Postmodernizm, E-skop, (Çevrimiçi makale), erişim: https:// www.e-skop.com/skopbulten/estetik-modernizm-postmodernizme-karsi- benjamin-baudelaire-ve-postmodernizm/2291#_ednref60
  • Kiralyvalfi, B. (1990), The Aesthetic Effect: A Search for Common Grounds between Brecht and Lukacs, Journal of Dramatic Theory and Criticism, 4:2, Spring, 19-30.
  • Reinelt, J. (1994), A Feminist Reconsideration of the Brecht Lukacs Debates, Women and Performance: a Journal of Feminist Theory, 7:1, 122-139
  • Robins, K. (2013), İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası, (İstanbul:Ayrıntı), (Çev: Nurçay Türkoğlu)
  • Serin, F (2009), Modern Bilim Hayranlığından Bilim Çağının Tiyatrosuna: Bertlot Brecht, Dil ve Yaratıcılık, 5: 85-97.
  • Şengül, S. (2016), Modern Türk Edebiyatında Epik Şiir (yayımlanmamış doktora tezi), erişim: https://www.academia.edu/23903956/ Modern_T%C3%BCrk_Edebiyat%C4%B1nda_Epik_%C5%9Eiir_1990_ ve_2000_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_T%C3%BCrk_%C5%9Eiiri
  • Tunç, G (2015), Türk Edebiyatında Görsel Şiir, Bilig, 73:249-270.
APA Şahin Ö (2019). LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. , 27 - 50.
Chicago Şahin Özgür LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. (2019): 27 - 50.
MLA Şahin Özgür LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. , 2019, ss.27 - 50.
AMA Şahin Ö LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. . 2019; 27 - 50.
Vancouver Şahin Ö LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. . 2019; 27 - 50.
IEEE Şahin Ö "LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR." , ss.27 - 50, 2019.
ISNAD Şahin, Özgür. "LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR". (2019), 27-50.
APA Şahin Ö (2019). LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. Eğitim Bilim Toplum, 17(68), 27 - 50.
Chicago Şahin Özgür LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. Eğitim Bilim Toplum 17, no.68 (2019): 27 - 50.
MLA Şahin Özgür LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. Eğitim Bilim Toplum, vol.17, no.68, 2019, ss.27 - 50.
AMA Şahin Ö LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. Eğitim Bilim Toplum. 2019; 17(68): 27 - 50.
Vancouver Şahin Ö LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR. Eğitim Bilim Toplum. 2019; 17(68): 27 - 50.
IEEE Şahin Ö "LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR." Eğitim Bilim Toplum, 17, ss.27 - 50, 2019.
ISNAD Şahin, Özgür. "LUKACS-BRECHT TARTIŞMASINDAN HAREKETLE 2000’LERTÜRK ŞİİRİNDE POSTMODERNİZM VE GÖRSEL / SOMUTŞİİR". Eğitim Bilim Toplum 17/68 (2019), 27-50.