ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ

Yıl: 2021 Cilt: 38 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 85 - 126 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-10-2021

ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ

Öz:
1982 Anayasası’nın 148. maddesinin üçüncü fıkrasında “bireyselbaşvuru” hakkı düzenleme altına alınmıştır. Bireysel başvuru hakkı,Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupaİnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücütarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvuruyapılmasına dayanmaktadır. Esas inceleme neticesinde bir temel hak veözgürlüğün ihlal edildiğine veya ihlal edilmediğine karar verilmektedir.İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasıiçin yapılması gerekenlere hükmedilmektedir. İhlal kararı verilmesi halinde,ihlali gidermek üzere kararın iletileceği ilgili veya muhatabın belirtilmesi veilgililere tebliğ edilmesi gerekmektedir. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin“bireysel başvuru kararları”ında, kamu gücü tarafından gerçekleştirilenihlalin kaynağı kimi hâllerde Türkiye Büyük Millet Meclisi olabilecektir.Bu durumda ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırılmak üzere AnayasaMahkemesinin “TBMM’ye bildirim”de bulunması hukuki bir sonuçolarak ortaya çıkmaktadır. Anayasa Mahkemesi bugüne kadar toplam beşkararda bu yola başvurmuştur. Bu hususun devlet organlarının anayasalyetki kullanımı bakımından üzerinde durulması ve bireysel başvuruhakkının anayasal etkisi ve dönüştürücü işlevi boyutuyla değerlendirilmesigerekmektedir.
Anahtar Kelime:

Notification of the Individual Application Decisions of the Constitutional Court to the Grand National Assembly of Turkey

Öz:
The right to “individual application” is enshrined in Article 148 § 3 of the 1982 Constitution. The right to individual application is based on an application to the Constitutional Court in cases where any of the fundamental rights and freedoms guaranteed in the Constitution, which also fall within the scope of the European Convention on Human Rights, has been allegedly violated by public authorities. At the end of the examination on the merits, it is ascertained whether any fundamental right or freedom has been violated. In cases where a judgment finding a violation is rendered, the steps required to be taken for the redress of the violation and the consequences thereof shall be indicated. In this case, it is also required that those concerned or responsible for the violation judgment will be communicated and notified, with a view to redressing the violation. Accordingly, in the “individual application decisions” of the Constitutional Court, the responsible authority for the violation may sometimes be the Grand National Assembly of Turkey (GNAT). In this case, the “notification to the GNAT” by the Constitutional Court for ensuring the redress of the violation emerges as a legal consequence. The Constitutional Court has so far employed this method in a total of five decisions. This issue should be dwelled on in terms of the exercise of constitutional power by state organs and should be considered in conjunction with the constitutional effect and transformative function of the right to individual application.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARSEL, İlhan (1968). Anayasa Hukuku (Demokrasi), Ankara: Sıralar Matbaası. ATAY, Ender Ethem (2008). “Anayasa Kavramının Tanımı, Hazırlanması ve Değiştirilmesi Arasındaki İlişki”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 1-2, ss. 503-550.
  • ÇAĞLAR, Bakır (1985). “Yeni Anayasacılık Üzerine Notlar”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Y. 6, S. 1-3, ss. 29-42.
  • ÇALI, Başak (2014). İHOP AİHM Kararlarının Uygulanması İzleme Raporları, 2014/2 Ataman Grubu/Türkiye Kararlarının Uygulanması - İzleme Raporu, Ankara: Ceket Medya.
  • ERGÜL, Ozan (2001). “Berraklaştırılamayan Bir Kavram: ‘Yargısal Aktivizm’”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 104, ss. 37-54.
  • ERGÜL, Ozan (2007). Yeni Kurumsalcı Yaklaşımla Türk Anayasa Mahkemesi ve Demokrasi, Ankara: Adalet Yayınevi.
  • GÖNENÇ, Levent (1999). “Siyaset Bilimi ve Anayasalar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 54, S. 3, ss. 95-131.
  • GÖZLER, Kemal (2012). Yorum İlkeleri, içinde ERGÜL, Ozan (Der.), Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması (ss. 15-121), Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
  • GÖZLER, Kemal (2020). Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Ekin Basım Yayın, Bursa.
  • GÖZTEPE ÇELEBİ, Ece (2016). “Bireysel Başvuru Kararlarının Bağlayıcılığı ve İcrası Sorunu ile Kurumsallaşma İhtiyacı”, Anayasa Yargısı, C. 33, s. 93- 118.
  • HAKYEMEZ, Yusuf Şevki (2009). Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve İnsan Hakları Anlayışı, Ankara: Yetkin Yayınları.
  • İBA, Şeref, KILIÇ, Abbas (2019). Anayasa Yargısı Dersleri, Ankara: Turhan Kitabevi.
  • JACKSON, Robert H. (1968). Devlet İçinde Yüksek Mahkeme, Tunçer Karamustafaoğlu (Çev.), Mersin: Kişisel Kitaplar.
  • JACKSON, Vicki C., TUSHNET, Mark V. (2006). Comparative Constitutional Law, New York: Foundation Press.
  • KABOĞLU, İbrahim Ö (2007). Anayasa Yargısı, Ankara: İmge Yayınevi.
  • KEYMAN, Selahattin (2012). Hukuka Giriş, Ankara: Yetkin Yayınları.
  • KILIÇ, Abbas (2020). Türkiye’de Parlamento Kararlarının Hukuki Rejimi, Ankara: Adalet Yayınevi.
  • KUBALI, Hüseyin Nail (1971). Anayasa Hukuku Dersleri Genel Esaslar ve Siyasi Rejimler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • LOEWENSTEIN, Karl (1965). Political Power and the Governmental Process, Chicago: University of Chicago Press.
  • ÖZBEK, Nimet, KUŞCU, Döndü (2020). “Anayasa Mahkemesinin 30.05.2019 Tarihli Pilot Kararı (Y.T. Kararı) İncelemesi Ve Sınır Dışı Kararına Karşı Etkili Başvuru Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, S. 3, ss. 3-39.
  • ÖZBUDUN, Ergun (2007). “Türk Anayasa Mahkemesi’nin Yargısal Aktivizmi ve Siyasal Elitlerin Tepkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 62, S. 3, ss. 257-268.
  • SEZER, Abdullah (2010). Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Dilekçe ile Başvuru Hakkı,içinde ÇAĞAN, Nami, Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu’na Armağan (ss. 607-650), Ankara: Adalet Yayınevi.
  • SOYSAL, Mümtaz (1969). Dinamik Anayasa Anlayışı, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
  • STRAUSS, David A. (2010). The Living Constitution, New York: Oxford University Press.
  • ŞİRİN, Tolga (2013). Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru), İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
  • ŞİRİN, Tolga (2015). “Anayasa Mahkemesi’nin Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü Kararlarına Yönelik Eleştirel Bir Değerlendirme”, Anayasa Yargısı, C. 32, ss. 79-135.
  • TEZİÇ, Erdoğan (2016). Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • TUNAYA, Tarık Zafer (1980). Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • TURHAN, Mehmet (1989). Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • TURHAN, Mehmet (1994). “Anayasa ve Anayasacılık”, Amme İdaresi Dergisi, C. 27, S. 3, ss. 3-12.
  • TURHAN, Mehmet (2003). Anayasal Devlet, Ankara: Naturel Yayınevi.
  • ZABUNOĞLU, Yahya Kazım (1963). Devlet Kudretinin Sınırlanması, Ankara: Ajans-Türk Matbaası.
  • A.A. ve A.A., B. No: 2015/3941, 1/3/2017.
  • Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506, 7/11/2019.
  • Bedrettin Morina, B. No: 2017/40089, 5/3/2020.
  • Gülsim Genç, B. No: 2013/4439, 6/3/2014.
  • Kadri Enis Berberoğlu (2), B. No: 2018/30030, 17/9/2020.
  • Kadri Enis Berberoğlu (3), B. No: 2020/32949, 21/1/2021.
  • Mehmet Hasan Altan (3), B. No: 2018/2620, 9/1/2020.
  • Mehmet Doğan, B. No: 2014/8875, 7/6/2018.
  • Neşe Aslanbay Akbıyık, B. No: 2014/5836, 16/4/2015.
  • Sabri Uhrağ, B. No: 2017/34596, 29/12/2020.
  • Sevim Akat Eşki, B. No: 2013/2187, 19/12/2013.
  • Süleyman Başmeydan, B. No: 2015/6164, 20/6/2019.
  • Şahin Alpay (3), B. No: 2018/10327, 3/12/2020.
  • Y.T., B. No: 2016/22418, 30/5/2019.
  • AYM, E.2007/16, K.2009/147, 15/10/2009.
  • Marbury/Madison, 5 U.S. 1 Cranch 137 137 (1803).
APA KILIÇ A (2021). ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. , 85 - 126.
Chicago KILIÇ ABBAS ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. (2021): 85 - 126.
MLA KILIÇ ABBAS ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. , 2021, ss.85 - 126.
AMA KILIÇ A ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. . 2021; 85 - 126.
Vancouver KILIÇ A ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. . 2021; 85 - 126.
IEEE KILIÇ A "ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ." , ss.85 - 126, 2021.
ISNAD KILIÇ, ABBAS. "ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ". (2021), 85-126.
APA KILIÇ A (2021). ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. Anayasa yargısı, 38(1), 85 - 126.
Chicago KILIÇ ABBAS ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. Anayasa yargısı 38, no.1 (2021): 85 - 126.
MLA KILIÇ ABBAS ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. Anayasa yargısı, vol.38, no.1, 2021, ss.85 - 126.
AMA KILIÇ A ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. Anayasa yargısı. 2021; 38(1): 85 - 126.
Vancouver KILIÇ A ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ. Anayasa yargısı. 2021; 38(1): 85 - 126.
IEEE KILIÇ A "ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ." Anayasa yargısı, 38, ss.85 - 126, 2021.
ISNAD KILIÇ, ABBAS. "ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE BİLDİRİLMESİ". Anayasa yargısı 38/1 (2021), 85-126.