Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 208 - 235 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31123/akil.781388 İndeks Tarihi: 05-10-2021
Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu
Öz: Türkiye’de cumhuriyetin ilanıyla beraber parlamenter sisteme geçilmiş ve günümüzekadar da ülke bu sistemle yönetilmiştir. Ancak 2017’de dönemin Başbakanı BinaliYıldırım ve 103 AK Parti milletvekilinin meclise sunduğu Başkanlık Sistemi teklifi(anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr, 2020), Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP)desteğiyle kabul edilmiş ve referandum yapılmasına karar verilmiştir. Bu kararsonucunda 16 Nisan 2017 tarihinde sandığa gidilmiş ve sandıktan “evet” sonucuçıkmıştır. Basın ve siyaset ilişkisi sürekli eleştirilen bir konu olmakla beraber, böylebir ilişkinin varlığı da yadsınamamaktadır. Basın ve siyaset arasındaki ilişkiyi baştahaber olmak üzere, köşe yazıları ve karikatürler gibi basının her materyalinde görmekmümkündür. Bu çalışmada, 2017 Başkanlık Sistemi referandumunun karikatürlerenasıl yansıdığı, söylem ve ideoloji ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Diğer taraftançizerlerin çalıştıkları gazetelerin ideolojilerini yansıtıp yansıtmadıkları da belirlenmeyeçalışılmıştır. Bu doğrultuda iki aylık süreç içerisinde yayınlanan karikatürler incelenmişve referandumla ilgili olduğu tespit edilenler çözümleme için seçilmiştir. Bu çalışmadasağ görüşü temsilen Yeni Şafak ve Yeni Çağ, sol görüşü temsilen ise Cumhuriyet veEvrensel gazetelerinin karikatür arşivleri incelenmiştir. Çalışmada, nitel araştırmayöntemleri olan söylem çözümlemesi ve göstergebilimsel çözümleme bir aradakullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, karikatürlerin yayınlandıkları gazetelerin yayınçizgilerine göre çizildiklerini ve çizgilerde ona yönelik bir söylem oluşturulduğunuortaya koymuştur.
Anahtar Kelime: Reflection of Political Discourse and Ideology on Newspaper Cartoons from a Right and Left Looking Point: 2017 Presidential System Referendum
Öz: With the proclamation of the republic in Turkey in 1923, the parliamentary system had started, and the country has been administered with this system for a long time. However, in 2017, Prime Minister of the time Binali Yıldırım and 103 AK Party members of the Parliament proposal for the Presidential System to the parliament (anayasadegisikligi. barobirlik.org.tr, 2020) was accepted with the support of the Nationalist Movement Party (MHP) and it was decided to hold a referendum. As a result of this decision, the referendum ballots took place on the 16th April 2017 and a “yes” result was obtained from it. Although the relationship between the press and politics is a subject that is constantly criticized, the existence of such a relationship cannot be denied. It is possible to see the relationship between the press and politics in every media material such as news, columns and cartoons. In this study, how the 2017 Presidential System referendum was reflected on cartoons is examined in the context of the relationship between discourse and ideology. On the other hand, it has been tried to determine whether the cartoonists reflect the ideologies of the newspapers they are working for. In this direction, the cartoons published in a period of two months have been examined and those found to be relevant to the referendum were selected for analysis. In this study, the cartoons archives of Yeni Şafak and Yeni Çağ newspapers representing the right view, and Cumhuriyet and Evrensel newspapers representing the left view have been studied. In the study, qualitative research methods discourse analysis and semiotic analysis have been used together. The findings of the study revealed that the cartoons were drawn according to the publication visions of the newspapers in which they were published and that discourses were formed in the lines.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Althusser, L. (2017). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (A. Tümertekin, Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları. anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr/pdf/anayasadegisikligikanunteklifi.pdf, Erişim Tarihi: 3.11.2020.
- Atabek, Ü. ve Atabek Şendur, G. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek. Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Bayram, Y. (2009). Türkiye’de Siyasi Karikatürün Yeri ve 11’nci Cumhurbaşkanlığı Seçimine İlişkin Siyasi Karikatürlerin Çözümlenmesi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), 107-123.
- Cantek, L. (1998). Alt Kültür, Popüler Direniş Yöntemleri. Birikim Dergisi, Sayı: 105-6, 126-133.
- Cantek, L. ve Gönenç, L. (2011). Türkiye’de İslami Mizahın Yükselişi. Birikim Dergisi, Sayı: 268- 269, 49-65.
- Çeken, B. ve Aypek Arslan, A. (2016). İmgelerin Göstergebilimsel Çözümlemesi “Film Afişi Örneği”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 507-517.
- Çeviker, T. (1991). Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü. İstanbul: Adam Yayınları.
- Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Foucault, M. (1993). Michel Foucault Ders Özetleri 1970-1982. (S. Hilav, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Foucault, M. (2001). Söylemin Düzeni Ders Özetleri. (S. Hilav, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri. İstanbul: Belge Yayınları.
- Gramsci, A. (2014). Hapishane Defterleri. (A. Cemgil, Çev.), İstanbul: Belge Yayınları.
- Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. (M. Yalçın, Çev.), Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
- Marx, K. ve Engels, F. (1968). Alman İdeolojisi: Feuerbach. (S. Hilav, Çev.), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
- Marx, K. ve Engels, F. (1999). Komünist Parti Manifestosu. (Y. Önay, Çev.), İstanbul: Evrensel Yayınları.
- Nedir.org. http://karikatur.nedir.org/. Erişim Tarihi: 03.04.2018.
- Nisan, F. (2015). 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimindeki Cumhurbaşkanı Adaylarının Karikatürlere Yansıması. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(1), 162-200.
- Okutan, B. B. (2013). Karikatürlerdeki Başörtülü Figürlerin Göstergebilimsel Analizi: Penguen Dergisi Örneği. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (29), 9-38.
- Özer, A. (1994). İletişimin Çizgi Dili Karikatür. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
- Rehman, J. (2017). İdeoloji Kuramları «Yabancılaşma ve Boyun Eğme Güçleri. (Ş. Alpagut, Çev.), İstanbul: Yordam Kitap.
- Rifat, M. (2005). 20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 2. Temel Metinler. (M. Rifat ve S. Rifat, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Rigel, N.; Batuş, G.; Yücedoğan, G. ve Çoban, B. (2005). Kadife Karanlık 21. Yüzyıl Çağını Aydınlatan Kuramcılar. İstanbul: Su Yayınevi.
- Sancar Üşür, S. (1997). İdeolojinin Serüveni. Ankara: İmge Kitapevi.
- Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (B. Vardar, Çev.), İstanbul: Multılıngual Yayınları.
- Turner, G. (2016). İngiliz Kültürel Çalışmaları. (D. Özçetin ve B. Özçetin, Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
- Türk Dil Kurumu (2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts& arama=gts&guid=TDK. GTS.5ac38 f55007810.69433641. Erişim Tarihi: 03.04.2018.
- Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel Açıdan Sembolik Tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Van Dijk, T. (2005). Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları, M. Küçük (Der.). Medya, İktidar, İdeoloji (s. 315-375) içinde. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Van Dijk, T. (2007). Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler Arası Çözümlenmesi, G. Atabek Şendur ve Ü. Atabek (Der.). Medya Metinlerini Çözümlemek: İçerik Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri (s. 164-181) içinde. Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Vardar, B. (1998). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. İstanbul: Multılıngual Yayınları.
- Yaylagül, L. ve Korkmaz, N. (2008). Medya, Popüler Kültür ve İdeoloji. Ankara: Dipnot Yayınları.
- Cumhuriyet, (10 Mart- 12 Mayıs 2017). Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/cizerler.
- Evrensel, (10 Mart- 12 Mayıs 2017). Erişim adresi: https://www.evrensel.net/fotograf/4/seferselvi-karikaturleri.
- Yeni Çağ, (10 Mart- 12 Mayıs 2017). Erişim adresi: https://www.yenicaggazetesi.com.tr/karikatur1gk.htm.
- Yeni Şafak, (10 Mart- 12 Mayıs 2017). Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/karikatur-galeri.
| APA | NİSAN F, BORAL ASLAN N (2020). Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. , 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| Chicago | NİSAN FATMA NİSAN,BORAL ASLAN NERGİZ Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. (2020): 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| MLA | NİSAN FATMA NİSAN,BORAL ASLAN NERGİZ Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. , 2020, ss.208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| AMA | NİSAN F,BORAL ASLAN N Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. . 2020; 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| Vancouver | NİSAN F,BORAL ASLAN N Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. . 2020; 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| IEEE | NİSAN F,BORAL ASLAN N "Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu." , ss.208 - 235, 2020. 10.31123/akil.781388 |
| ISNAD | NİSAN, FATMA NİSAN - BORAL ASLAN, NERGİZ. "Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu". (2020), 208-235. https://doi.org/10.31123/akil.781388 |
| APA | NİSAN F, BORAL ASLAN N (2020). Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. Akdeniz İletişim, 0(34), 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| Chicago | NİSAN FATMA NİSAN,BORAL ASLAN NERGİZ Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. Akdeniz İletişim 0, no.34 (2020): 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| MLA | NİSAN FATMA NİSAN,BORAL ASLAN NERGİZ Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. Akdeniz İletişim, vol.0, no.34, 2020, ss.208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| AMA | NİSAN F,BORAL ASLAN N Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. Akdeniz İletişim. 2020; 0(34): 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| Vancouver | NİSAN F,BORAL ASLAN N Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu. Akdeniz İletişim. 2020; 0(34): 208 - 235. 10.31123/akil.781388 |
| IEEE | NİSAN F,BORAL ASLAN N "Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu." Akdeniz İletişim, 0, ss.208 - 235, 2020. 10.31123/akil.781388 |
| ISNAD | NİSAN, FATMA NİSAN - BORAL ASLAN, NERGİZ. "Sağ ve Sol Bakış Açısıyla Siyasal Söylemin ve İdeolojinin Gazete Karikatürlerine Yansıması: 2017 Başkanlık Sistemi Referandumu". Akdeniz İletişim 34 (2020), 208-235. https://doi.org/10.31123/akil.781388 |
