Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi
Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 277 - 288 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26559/mersinsbd.769698 İndeks Tarihi: 06-10-2021
Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi
Öz: Amaç: İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni koronavirüs (Covid-19) tüm Dünya’da yaygın hale gelmiş ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Covid-19’dan korunmada tek çözümün sosyal mesafe ve kişisel hijyen olduğu bilinmektedir. Bunun yanı sıra immün sistemi güçlü bireylerin hastalığa yakalanma ve iyileşme sürecinde avantajlı oldukları sıklıkla vurgulanmaktadır. Bireylerin immün sistemi güçlendirmek için beslenme düzenlerini değiştirebileceği ve karantina uygulamalarıyla birlikte toplumun evde kalış sürelerinde artış olacağı öngörülmekte ve bunların beslenme durumuna etki edebileceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda bu çalışmada bireylerin Covid-19 sonrası bazı beslenme alışkanlıkları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 18-65 yaş arası toplam 341 birey dahil edilmiş, Google Docs formları aracılığıyla beslenme, uyku, fiziksel aktivite, duygu-durumlarını araştıran bir anket ile değerlendirmeler yapılmıştır. Bulgular: Bireylerin %17’si erkek (n=58), %83’ü (n=283) kadındır. Tüm katılımcıların % 70.4’ü (283) iş veya uzaktan eğitim dolayısıyla evden çalışma sistemine geçmiş ve toplam ortalama 17.30±13.9 günü bulan bu sürede 1.0±1.5 kg vücut ağırlığı artışı olduğunu beyan etmişlerdir. Bireylerin % 80.9’u (n=276) fiziksel aktivitede azalma, %48.7’si uyku süresinde artış olduğunu ifade etmiştir. Bireylerin % 71.6’sı uyku süresindeki bu artışın besin alımında artışa neden olduğunu belirtmiştir. Bireylerin yaklaşık üçte biri (%) başta D vitamini (% 56.9), C vitamini (%50.4) ve Çinko (%27.6) olmak üzere besin takviyesi kullanmaya başladığını bildirmiştir. Covid-19 sonrası bireylerin % 17.5’i beyaz ekmek, %16.7’si meyve, %15.5’i çikolata tüketimlerinde artış olduğunu beyan etmiştir. Sonuç: Çalışma sonuçları bireylerin Covid-19 sonrası beslenme, uyku ve fiziksel aktivite düzenlerinde değişiklikler olduğunu göstermektedir. Bireylerin takviye kullanımı Covid-19 sonrası artış göstermiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda bireylerin yeterli ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite ve takviye kullanımı konusundan bilgilendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Evaluation of changes in the nutritional habits of adults after covid-19 outbreak
Öz: Aim: The new coronavirus (Covid-19), which first appeared in Wuhan, China, has become widespread all over the world and has been declared as a pandemic by the World Health Organization. It is known that the only recommendation in preventing Covid-19 is social distance and personal hygiene. In addition, it is frequently emphasized that individuals with strong immune system are advantageous in the process of healing the disease. It is anticipated that individuals can change their diet to strengthen the immune system and that most of the population will stay at home with quarantine practices, and these may affect the nutritional status of individuals. Accordingly, this study aimed to evaluate the nutritional status of individuals after Covid-19 and the factors affecting them. Methods: A total of 341 individuals between the ages of 18-65 were included in the study, and assessments were made through a questionnaire that investigated nutrition, sleep, physical activity, and moods through Google Docs forms. Results: 17% of the individuals are male (n = 58) and 83% (n = 283) are female. 70.4% (283) of all participants switched from home to work due to work or distance education and stated that there was an increase of 1.00 ± 1.5 kg body weight during this period with a total average of 17.30 ± 13.9 days. 80.9% of the individuals (n = 276) stated that there was a decrease in physical activity and 48.7% of them stated an increase in sleep time. 71.6% of individuals stated that this increase in sleep time caused an increase in food intake. About a third (%) of individuals reported that they started using dietary supplements, especially vitamin D (56.9%), vitamin C (50.4%) and Zinc (27.6%). A total of %17.5 of individuals reported an increase of bread consumption, %16.7 of them fruit and %15.5 chocolate. Conclusion: Study results show that there are changes in individuals' nutrition, sleep, and physical activity patterns after Covid-19. The supplement use of individuals increased after Covid-19. In line with these results, it is thought that individuals should be informed about adequate and balanced nutrition, physical activity, and supplement use.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Malani PN. COVID-19—New Insights on a Rapidly Changing Epidemic JAMA. 2020;323:14.
- 2. World Health Organization. Erişim yeri: https://www.who. int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-theinternational-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-theoutbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov). 16 Nisan 2020’de erişildi.
- 3. Barazzoni R, Bischoff SC, Krznaric Z, Pirlich M, Singer P. Espen Expert Statements And Practıcal Guıdance For Nutrıtıonal Management Of Indıvıduals Wıth Sars-Cov-2 Infectıon. Clinical Nutrition. 2020. Erişim yeri: https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.03.022. 16 Nisan 2020’de erişildi.
- 4. Türkiye Sağlık Bakanlığı. 2020. Erişim yeri: https://covid19.saglik.gov.tr/. 10 Nisan 2020’de erişildi. 5. The Food and Agriculture Organization. Food and Maintaining a healthy diet during the COVID-19 pandemic. 2020; CA8380EN/1/03.20.
- 6. Türkiye Diyetisyenler Derneği.. Türkiye Diyetisyenler Derneği’nin Koronavirüs (Covid-19) Hakkında Beslenme Önerileri, 2020. Erişim yeri: http://www.tdd.org.tr/index.php/duyurular/69-covid-19-beslenme-onerileri.16 Nisan 2020’de erişildi.
- 7. Sağdıç O, Kayacan S, Dertli E, Arıcı M. Gıda Güvenliği Açısından COVID-19 Etmeni SARS-CoV-2’nin Değerlendirilmesi ve Korunma Yöntemleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Sayı. 2020;18:927-933.
- 8. Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık; 2004. 9. Hopkins M, Duarte C, Beaulieu K, Finlayson G, Gibbons C, Johnstone AM et al. (2019). Activity energy expenditure is an independent predictor of energy intake in humans. Int J Obes. 2019;43:1466–1474. https://doi.org/10.1038/s41366-018-0308-6.
- 10. Chen P, Mao L, Nassis GP, Harmer P, Ainsworth BE, Li F. Coronavirus disease (COVID-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. Journal of Sport and Health Science. 2020;9, 103104
- 11. Zhu W. Should, and how can, exercise be done during a coronavirus outbreak? An interview with Dr. Jeffrey A. Woods. Journal of Sport and Health Science. 2020;9:105107.
- 12. Lippi G, Henry BM, Sanchis-Gomar F. Physical inactivity and cardiovascular disease at the time of coronavirus disease 2019 (COVID-19). Eur J Prev Cardiol. 2020. DOI: 10.1177/2047487320916823
- 13. World Health Organization. Erişim yeri: Physical activity, https:// www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity. 10 Nisan 2020’de erişildi.
- 14. de Castro MA, Garcez MR, Pereira JL, Fisberg RM. Eating behaviours and dietary intake associations with self-reported sleep duration of free-living Brazilian adults. Appetite. 2019;137:207–217.
- 15. Tasali E, Kahn E, Hoddy K, Kilkus J, Wroblewski K, Schoeller DA. Sleep Extension Reduces Energy Intake in Free-Living Overweight Adults: A Randomized Controlled Study Conference Paper. Paper presented at: American Thoracic Society 2019 International Conference, May 17-22, 2019 - Dallas, TX
- 16. Jáuregui-Lobera, I.; Montes-Martínez, M. Emotional Eating and Obesity. In Psychosomatic Medicine [Online First]; IntechOpen: London, UK, 2020
- 17. Konttinen H. Emotional eating and obesity in adults: The role of depression, sleep and genes. Proc Nutr Soc.. 2020;1-7. oi:10.1017/S0029665120000166
- 18. Cheng SH, Kamil MKM. Stress and Food Intake among University Students - Is There a Relationship? Sains Malaysiana. 2020;49(1):121-128. http://dx.doi.org/10.17576/jsm-2020-4901-14
- 19. Jayne JM, Ayala R, Karş JP, Deschamps BA, McGraw S, O'Connor K et al. Body weight status, perceived stress, and emotional eating among US Army Soldiers: A mediator model Author links open overlay panel. Eating Behaviors. 2020;36:101367. 20. Carr AC. A new clinical trial to test high-dose vitamin C in patients with COVID-19. Crit Care. 2020;24:133. https://doi.org/10.1186/s13054-020-02851-4
- 21. Wang LS, Wang YR, Ye DW, Liu QQ. A review of the 2019 Novel Coronavirus (COVID-19) based on current evidence, Int J Antimicrob Agents.. 2020. https://doi.org/10.1016/j.ijantimicag.2020.105948. 22. Mohr AE, Basile AJ, Crawford MS, Sweazea KL, Carpenter KC. Probiotic Supplementation Has a Limited Effect on Circulating Immune and Inflammatory Markers in Healthy Adults: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. J Acad Nutr. 2019;120(4) DOI: 10.1016/j.jand.2019.08.018
- 23. British Dietetic Association. COVID-19 / Coronavirus - Advice for the General Public. Erişim yeri: https://www.bda.uk.com/resource/covid-19-corona-virus-advice-for-the-general-public.html. 20 Nisan 2020’de erişildi.
- 24. Alpert PT. The Role of Vitamins and Minerals on the Immune System. Home Health Care Manag Pract.. 2017;29(3):199 –202.
- 25. Grant WB, Lahore H, McDonnell SL, Baggerly CA, French CB, Aliano JL et al. Evidence that Vitamin D Supplementation Could Reduce Risk of Influenza and COVID-19 Infections and Deaths. Nutrients,-. 2020;12:988. doi:10.3390/nu12040988
- 26. McCartney DM, Byrne DG. Optimisation of Vitamin D Status for Enhanced Immuno-protection Against Covid-19. Ir Med J. 2020;3;113(4):58.
- 27. Gombart AF, Pierre A, Maggini S. A Review of Micronutrients and the Immune System–Working in Harmony to Reduce the Risk of Infection. Nutrients. 2020;12:236; doi:10.3390/nu12010236.
- 28. Gammoh NZ, Rink L. Zinc and the Immune System. Nutrition and Immunity Mahmoudi, Maryam (et al.) (Eds.), ISBN 978-3-030-16073-9, 1st ed. 2019, XVIII, 515 p. 35 illus., 30 illus. in color;2020.
- 29. Gordon SR, Vaishnava S. Zinc supplementation modulates T helper 17 cells via the gut microbiome. J Immunol. 2019;202(1):191.13. 30. Scholz M, Derwand R. Does Zinc Supplementation Enhance the Clinical Efficacy of Chloroquine/Hydroxychloroquine to Win Todays Battle Against COVID-19? Medical Hypotheses. 2020;142.Razzaque MS. COVID-19 Pandemic: Can Maintaining Optimal Zinc Balance Enhance Host Resistance? Tohoku J Exp Med. 2020;251(3):175-181.
- 31. Khalesi S, Bellissimo N, Vandelanotte C, Williams S, Stanley D, Irwin C. A review of probiotic supplementation in healthy adults: helpful or hype? Eur J Clin Nutr. . 2019;73:24–37.
- 32. Bozkurt,HS. A Hypothetıc Treatment Model On Coronavırus By Bıfıdobacterıum Straıns. Preprint. 2020;10.31219/osf.io/hz26y 33. Feng Z, Wang Y, Qi W. The Small Intestine, an Underestimated Site of SARS-CoV-2 Infection: From Red Queen Effect to Probiotics. Preprints, 2020;2020030161 (doi: 10.20944/preprints202003.0161.v1).
- 34. Wolska K, Górska A, Antosik K, Ługowska K. Immunomodulatory Effects of Propolis and its Components on Basic Immune Cell Functions. Indian J Pharm Sci. 2019;81(4):575-588.
- 35. Al-Hariri M. Immune's-boosting agent: Immunomodulation potentials of propolis. J Family Community Med. 2019;26(1):57–60. doi: 10.4103/jfcm.JFCM_46_18
- 36. Torabian G, Valtcheva P, Adil Q, Dehghani F. Anti-influenza activity of elderberry (Sambucus nigra). Journal of Functional Foods. 2019;54:353-360.
- 37. Cock IE. Pharmacognosy Communications. Bangalore. 2019;9(4):151.
- 38. Hawkins J, Baker C, Cherry L, Dunne E. Black elderberry (Sambucus nigra) supplementation effectively treats upper respiratory symptoms: A meta-analysis of randomized, controlled clinical trials. Complement Ther Med.e.2019;42:361-365.
- 39. Calder PC, Carr AC, Gombart AF, Eggersdorfer M. Optimal Nutritional Status for a Well-Functioning Immune System is an Important Factor to Protect Against Viral Infections. Nutrients. 2020 Apr 23;12(4):1181 Yam D, Aluisio AR, Pererac SM, Peters JL, Chod DK, Kennedy SB et al. Association between multivitamin supplementation and mortality among patients with Ebola virus disease: An international multisite cohort study. Afr J Emerg Med.. 2020;10(1):23-29.
- 40. Bleser WK, Elewonibi BR, Miranda PY, BeLue R. Complementary and Alternative Medicine and Infl uenza Vaccine Uptake in US Children. Pediatrics, 2016;138(5):e20154664.
- 41. Omar M, Elfagi S, Nouh F. Covid-19 and Nutrition: Review of Available Evidence. Sch J App Med Sci. 2020. DOI: 10.36347/sjams.2020.v08i04.025.
| APA | Macit-Çelebi M (2020). Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. , 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| Chicago | Macit-Çelebi Melahat Sedanur Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. (2020): 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| MLA | Macit-Çelebi Melahat Sedanur Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. , 2020, ss.277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| AMA | Macit-Çelebi M Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. . 2020; 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| Vancouver | Macit-Çelebi M Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. . 2020; 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| IEEE | Macit-Çelebi M "Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi." , ss.277 - 288, 2020. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| ISNAD | Macit-Çelebi, Melahat Sedanur. "Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi". (2020), 277-288. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.769698 |
| APA | Macit-Çelebi M (2020). Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| Chicago | Macit-Çelebi Melahat Sedanur Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 13, no.3 (2020): 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| MLA | Macit-Çelebi Melahat Sedanur Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.13, no.3, 2020, ss.277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| AMA | Macit-Çelebi M Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 13(3): 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| Vancouver | Macit-Çelebi M Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 13(3): 277 - 288. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| IEEE | Macit-Çelebi M "Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi." Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13, ss.277 - 288, 2020. 10.26559/mersinsbd.769698 |
| ISNAD | Macit-Çelebi, Melahat Sedanur. "Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi". Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 13/3 (2020), 277-288. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.769698 |
