Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri

Vedat TANIŞ, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Eğitim Araştırma Hastanesi, Rize, Türkiye)
Güler YANIK (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Rize, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
3 0
Yıl: 2021 Cilt: 39 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 459 - 474 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17065/huniibf.826025 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri

Öz:
Yeni korona virüsün (Covid-19) neden olduğu pandemisüreci toplumsal, kurumsal ve bireysel düzeyde yaşam rutinleri üzerinde ciddideğişimleri beraberinde getirmiştir. Çalışma pandemi döneminde, yöneticilerin karar verme tarzları ve işe bağlılıkları üzerineodaklanmıştır. Çalışmanın amacı koronafobinin karar verme tarzları ve işe bağlılık üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmaktır. Buaraştırmada koronafobi, karar verme tarzları ve işe bağlılık kavramlarının kavramsal çerçevesi verilmiş, literatür taraması yapılmış,araştırmanın uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın anakütlesini Rize ilinde görev yapan sağlık yöneticileri oluşturmaktadır.51 sağlık yöneticisinden geri dönüşü alınan anket form verileri, yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmasonuçlarına göre koronafobi kaçınma karar verme davranışı rasyonel karar verme davranışı ve bağımlı karar verme davranışınınistatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde yordayıcısıdır. Diğer taraftan koronafobinin sezgisel karar verme davranışı üzerindeherhangi bir etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Koronafobinin işe bağlılığın işe istek duyma ve işe adanma boyutlarınınistatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde yordayıcısı olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelime: işe bağlılık karar verme tarzı Koronafobi Covid-19 virüsü

The Effects of Coronaphobia on Decision-Making Styles and Work Engagement

Öz:
The pandemic caused by the new Coronavirus (Covid 19) has brought serious changes on social, institutional and individual life routines. This study focused on the decision-making and job commitment of managers during the pandemic. The aim of the study is to reveal the effects of coronaphobia on decision-making styles and work commitment. In this direction, the conceptual framework of coronaphobia, decision-making styles and work commitment were given, literature was reviewed, and the analyses have been carried out accordingly. The sample of the study consists of the health administrators working in Rize. The data received from 51 health administrators were analyzed using structural equation modeling. According to the results of the study, coronaphobia has a statistically significant and positive effect on avoidance decision-making behavior, rational decision-making behavior and dependent decision-making behavior. Furthermore, it was concluded that coronaphobia has has no effect on intuitive decisionmaking behavior. Overall, it has been found that Coronaphobia has a statistically significant and negative effect on the willingness to work and commitment to work.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acaray, A. (2019), “Örgütsel Adalet Ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkide Güç Mesafesinin Düzenleyici Etkisi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 24, 197-214.
  • Aksakallı, G. (2020), "Koronavirüs (Covid-19) Salgını Ve Koronafobi Etkisi", [Çevrimiçi] Available at: https://www.guvenliweb.org.tr/blog-detay/koronavirus-covid-19-salgini-ve-koronafobi-etkisi, E.T: 23.07.21.
  • American Psychiatric Association (2000), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th edition, Text Revision), Washington DC: Author.
  • Anderson, C. J. (2003), "The Psychology of Doing Nothing: Forms of Decision Avoidance Result From Reason and Emotion", Psychological Bulletin, 129, 139–167.
  • Arpaci, I., K. Karataş, M. Baloğlu, A. Haktanir (2021), "COVID-19 Phobia in the United States: Validation of the COVID19 Phobia Scale (C19P-SE)", Death Studies, https://doi.org/10.1080/07481187.2020.1848945 .
  • Arpaci, I., K. Karataş, M. Baloğlu (2020), "The Development and İnitial Tests For The Psychometric Properties of the COVID-19 Phobia Scale (C19P-S)", Personality and Individual Differences, 164, 110108. https://doi.org/10.1016/j.paid. 2020.110108.
  • Bajwa, R. S., I.Batool, M. Asma, H. Ali, A. Ajmal (2016), "Personality Traits And Decision Making Styles Among University Students", Pakistan Journal of Life Social Science, 14(1), 38-41.
  • Bakker, A., W. B. Schaufeli (2008), "Positive Organizational Behavior: Engaged Employees in Flourishing Organizations", Journal of Organizational Behavior, 29, 147-154.
  • Bakker, A., W. B. Schaufeli (2014), Work Engagement, P. S. C. L. Cooper, dü. Wiley Encyclopedia of Management, John Wiley &Sons, Ltd., 1-5.
  • Bakken, B., S. Torp (2012), “Work Engagement and Health Among Industrial Workers”, Scandavian Journal of Organizational Psychology, 4, 4–20.
  • Barlow, D. H. (2000), "Unraveling The Mysteries of Anxiety and its Disorders From The Perspective of Emotion Theory", American Psychologist, 55(11), 1247-1263.
  • Bergstrand, B. (2001), "Situating The Estimate: Naturalistic Decision Making As an Alternative to Analytical Decision Making in The Canadian Forces", http://wps.cfc.dnd.ca/irc/nh/nh9798/0021.html, E.T.: 17.02.2021
  • Billings, A. G., R. C. Cronkite, H. Rudolf (1983), "Social‐Environmental Factors in Unipolar Depression: Comparisons of Depressed Patients and Nondepressed Controls", Journal of Abnormal Psychology, 2, 119-133.
  • Bolte, A., T. Goschke, J. Kuhl (2003), Emotion andi Ntuition: Effects of Positive and Negative Mood on Implicit Judgments of Semantic Coherence, Psychological Science, 14, 416–421.
  • Brousseau, K., M. J. Driver, G.Hourihan, R. Larsson (2006), "The Seasoned Executive’s DecisionMaking Style", Harvard Business Review, 1-11.
  • Certo, S. C., S. T.Certo(2006), Modern Management.10e. dü. Nex Jersey: Pearson Education Limited, INC.
  • Chin, W. (2001), PLS-graph User's Guide Version 3.0, Houston, Texas: C.T. Bauer College of Business, University of Houston.
  • Cohen, S., D.J.-Deverts, G.Miller(2007), "Psychological Stress and Disease", JAMA, 298(14), 1685-1687.
  • Çiftçi, A. (2020), ""Koronafobi" Virüsten Daha Hızlı Yayılıyor", [Çevrimiçi] Available at: https://www.yesilay.org.tr/tr/makaleler/koronafobi-virusten-daha-hizli-yayiliyor, E.T.: 12.07.2020.
  • Eryılmaz, A., T. Doğan(2012), "İş Yaşamında Öznel İyi Oluş: Utrecht İşe Bağlılık Ölçeğinin Psikometrik Niteliklerinin İncelenmesi", Klinik Psikiyatri, 15, 49-55.
  • Fornell, C., D. F. Larcker(1981), "Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error", Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
  • Greene, J. D., S. A. Morelli, K. Lowenberg, L. E. Nystrom, J. D. Cohen (2008), "Cognitive Load Selectively Interferes With Utilitarian Moral Judgment", Cognition, 107(3), 1144-1154.
  • Hair, J. F., T.G. Hult, C.M. Ringle, M. Sarstedt (2017), A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM), Second Edition, Sage Publication, Los Angeles.
  • Harren, V. A. (1979), "A Model of Career Decision Making for College Students", Journal of Vocational Behavior, 14, 119-133.
  • Hobföll, S. E. (1989), "Conservation of Resources. A New Attempt at Conceptualizing Stress", The American Psychologist, 44, 513-524.
  • Huber, G. P. (1980), Managerial Decision Making.Glenview, IL: Scot, Foresman and Co..
  • Innstrand, S. T., E. M. Langballe, E. Falkum(2012), "Longitudinal Study of the Relationship between Work Engagement and Symptoms of Anxiety and Depression", Stress and Health, 28, 1-10.
  • Isen, A. M. (2000), Positive Affect and Decision Making, In M. Lewis & J. Haviland-Jones (Eds.), Handbook of Emotions (pp. 417–435), New York: The Guilford Press.
  • Janis, I. L., L. Mann (1977), "Decision Making: A Psychological Analysis of Conflict Choice, and Commitment, Free Press.
  • Keinan, G. (1987), "Decision Making under Stress: Scanning of Alternatives Under Controllable and Uncontrollable Threats", Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 639-644.
  • Lau, B. (2020), "Mental Health Challenges and Work Engagement: The Results From A Cross-Sectional Study of Norwegian Priests", Cogent Psychology, 7(1), 1-13.
  • Masureik, N., N. V. Roman, N. J. Roman (2014), "Stress, Anxiety Levels and Decision Making Styles of South African Senior Learners: Results of a Science Fair Project", International Journal of Education, 6(3), 57-69.
  • McLaughlin, K. A., M.Hatzenbuehler (2009), "Stressful Life Events, Anxiety Sensitivity, and Internalizing Symptoms in Adolescents", Journal of Abnormal Psychology, 118, 659–669.
  • Messick, S. (1984), "The Nature of Cognitive Styles: Problems and Promise in Educational", Educational Psychologist, 13, 59-74.
  • Miu, A. C., R. M. Heilman, D. Houser (2008), "Anxiety Impairs Decision-Making: Psychological Evidence From an Iowa Gambling Task", Biological Psychology, 22, 353-358.
  • Murat, M.(2020), "Koronafobi (Coronaphobia): Korku ve 2019", [Çevrimiçi] Available at: https://hipokampusakademi.com/koronafobi-coronaphobia-korku-ve-2019-ncov-salgini/, E.T.: 12.07.2020.
  • Narooi, Z. S., F. Karazee (2015), "Investigating the Relationship Among Personality Traits, Decision-Making Styles, And Attitude To Life (Zahedan branch of Islamic Azad University as case study in Iran)", Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(6), 6, 311-317.
  • Neveu J.P.(2007), Jailed Resorces: Conservation of Resorces Theory as Applied to Burnout Among Prison Guards", Journal of Organizational Behavior, 28, 21-42.
  • Nunnally, J.C. (1978), Psychometric Theory, New York: McGraw-Hill.
  • Öğüt, A., Y. E.Öztürk (2007), "Yönetimin ilimleşme(Scientization) Sürecine Katkıları Açısından Chester Irving Barnard ve Herbert Alexander Simon: Betimleyici ve İlişkilendirici Bir Çalışma", Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(14), 29-46.
  • Parker, A., W. B. Bruin, B. Fischhoff (2007), "Maximizers Versus Satisficers: Decision-Making Styles, Competence, and Outcomes", Judgment and Decision Making, 2(6), 342-350.
  • Rand, D., V. l.Brescoll, J. A.C. Everett, Valerio Capraro, Helene Barcelo(2016), "Social Heuristics and Social Roles: Intuition Favors Altruism for Women but Not for Men", Journal of Experimental Psychology: General, 145(4), 389-396.
  • Riaz, M. N., M. A. Riaz, N. Batool (2012), "Personality Types As Predictors Of Decision Making Styles", Journal of Behavior Science, 22(2), 100-114.
  • Rowe, A. J., J. D. Boulgarides (1983), "Desicion Styles- a Perspective", Leadership and Organization Development Journal, 4(4), 3-9.
  • Sağlık Bakanlığı (2020), "COVID-19 (Yeni Koronavirüs Hastalığı) Nedir?". [Çevrimiçi] Available at: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/covid-19-yeni-koronavirus-hastaligi-nedir.html, E.T.: 12.07.2020.
  • Saunders, D., G. W. Peterson, J. P. Sampson, R. C. Reardon (2000), Relation of Depression and Dysfunctional Career Thinking to Career Indecision, Journal of Vocational Behavior, 56, 288–298.
  • Smith-Sadler, E.(2004), "Cognitive Style and the Management of Small and Medium-Sized Enterprises", Organization Studies, 25(2), 155-181.
  • Schaufeli, W.B., T. W. Taris, W. Van Rhenen (2008), “Workaholism, Burnout, and Work Engagement: Three of a Kind or Three Different Kinds of Employee well-being?”, Applied Psychology, 57(2), 173–203, 2008.
  • Schaufeli, W. B., M.S., V. G.-Roma, A. Bakker (2002), "The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach", Journal of Happiness Studies, 3, 71-92.
  • Scott, S., R. A. Bruce (1995), "Decision Making-Style; Development and Assessment of a New Measure", Educational and Psychological Measurement, 55, 818-831.
  • Sezgin, C. (2020), "COVID-19: Çalışanlara ve Çalışma Hayatına Olası Etkileri", [Çevrimiçi] Available at: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/human-capital/covid-19-calisanlara-vecalisma-hayatina-olasi-etkileri.pdf, E.T.: 23.07.2020.
  • Slavic, P. (1962), "Convergent Validation of Risk-Taking Measures", Journal of Abnormal and Social Psychology, 65, 68-71.
  • Spicer, D., E. S.Smith (2005), "An Examination of the General Decision Making Style Questionnaire in two UK sample", Journal of Managerial Psychology, 20(2), 137-149.
  • St John, M. Callan, J. Proctor, H. Steven (2000), Tactical Decision-Making Under Uncertainty: Experiments ı and II, 22, Technical Report 1821, Space and Naval Warfare Systems Center, San Diego, CA.
  • Stanovich, K., R. F. West (1998), "Individual Differences in Rational Thought", Journal of Experimental Psychology:General, 127, 161-188.
  • Stanovich, K., R. F. West (2000), "Individual Differences in Reasoning: Implications for the Rationality Debate?", Behavioral ve Brain Sciences, 23, 645-726.
  • Tarhan, N. (2020), "Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Koronafobi, Hayatı Kısıtlıyor”.[Çevrimiçi] Available at: https://npistanbul.com/koronavirus/prof-dr-nevzat-tarhan-koronafobi-hayati-kisitliyor, E.T.: 20.07.2020.
  • Tozlu, A. (2016), "Karar Verme Yaklaşımları Üzerinde Herbert Simon Hegemonyası", Sayıştay Dergisi, 109, 27-45.
  • Tözün, M., A. B. Babaoğlu (2016), "Fobiler ve Sağlıklı Yaşam Davranışları: Bir Halk Sağlığı Bakışı", Fam Pract Palliat Care, 1(1), 24-26.
  • Tremoliere, B., W. D.Neys, J.-F.Bonnefon (2012), "Mortality Salience and Morality: Thinking About Death Makes People Less Utilitarian", Cognition, 124(3), 379-384.
  • Weber, E. U., A.-R. Blais, N.Betzb (2002), "A domain-Specific Risk Attitude Scale: Measuring Risk Perceptions and Risk Behavior", Journal of Behavioral Decision Making, 15, 263-290.
  • Xiao, H.; Shu, W.; Li, M.; Li, Z.; Tao, F.; Wu, X.; Yu, Y.; Meng, H.; Vermund, S.H.; Hu, Y. (2020), "Social Distancing among Medical Students during the 2019 Coronavirus Disease Pandemic in China: Disease Awareness, Anxiety Disorder, Depression, and Behavioral Activities", Int. J. Environ. Res. Public Health, 17, 5047.
  • Yan, X., J.Su, Z. Wen, Z.Luo (2017), "The Role of Work Engagement on The Relationship Between Personality and Job Satisfaction İn Chinese Nurses", Current Psychology, 1-6.
  • Yücesan, B., Ö. Özkan (2020), "Evaluation of The COVID-19 Pandemic Process in Terms of Health Management", Eurasian Journal of Health Sciences, COVİD-19 Özel Sayı, 134-139.
APA Taniş V, Yanık G (2021). Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. , 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
Chicago Taniş Vedat,Yanık Guler Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. (2021): 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
MLA Taniş Vedat,Yanık Guler Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. , 2021, ss.459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
AMA Taniş V,Yanık G Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. . 2021; 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
Vancouver Taniş V,Yanık G Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. . 2021; 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
IEEE Taniş V,Yanık G "Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri." , ss.459 - 474, 2021. 10.17065/huniibf.826025
ISNAD Taniş, Vedat - Yanık, Guler. "Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri". (2021), 459-474. https://doi.org/10.17065/huniibf.826025
APA Taniş V, Yanık G (2021). Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(3), 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
Chicago Taniş Vedat,Yanık Guler Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 39, no.3 (2021): 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
MLA Taniş Vedat,Yanık Guler Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.39, no.3, 2021, ss.459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
AMA Taniş V,Yanık G Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 39(3): 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
Vancouver Taniş V,Yanık G Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 39(3): 459 - 474. 10.17065/huniibf.826025
IEEE Taniş V,Yanık G "Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39, ss.459 - 474, 2021. 10.17065/huniibf.826025
ISNAD Taniş, Vedat - Yanık, Guler. "Koronafobinin Karar Verme Tarzları ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 39/3 (2021), 459-474. https://doi.org/10.17065/huniibf.826025
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:41

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları