Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 40 Sayfa Aralığı: 319 - 331 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.680191 İndeks Tarihi: 19-10-2021

KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Öz:
Arapçanın dil bilgisi kurallarını ihtiva eden eserlerden ikisi Ebu’l-KâsımAbdurrahman b. İshâkez-Zeccâcî’nin Kitâbu’l-Cumelifi’nNahv ve Ebu’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdillah b. Ahmed el-Has‘amî es-Süheylî’nin Netâicu’l-Fikeri fi’n-Nahv isimli eserleridir.Bu iki eser de ağırlıklı nahiv olmak üzere, hem nahiv hem de sarf konularını ihtiva etmektedir. Netâicu’l-Fikeri fi’n-Nahv isimlieserin mukaddimesinde yazar, eserinin ez-Zeccâcî’nin Kitâbu’l-Cumeli fi’n-Nahv’in bir şerhi/tertibi olduğunu iddiaetmektedir. Bu çalışmanın konusu ve amacı bu iddianın doğru olmadığının ortaya konulmasıdır. Çalışmada önceliklemüellifler ve bütün eserleri hakkında bilgiler verilmiş, ardından çalışmada ele alınan iki eser detaylı bir şekilde tanıtılmıştır.Her iki eser yöntem, muhteva ve üslup yönünden karşılaştırılmıştır. İki eserde ele alınan bazı konuların eserlerde anlatımıayrı ayrı verilmiştir. Bu karşılaştırma neticesinde ikinci eserin, yazarın iddia ettiği gibi birinci eserin şerhi niteliğinde olmadığı,özgün bir eser olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime:

KITAB AL-CUMEL FI’N-NAHV AND NETAIC AL-FIKER FI’N-NAHV A COMPARATIVE REVIEW

Öz:
Two of the works that contain Arabic grammar rules are Abu al-Qasim Abdurrahman b. Ishak ez-Zaccaci’s work named Kitab al-Cumel fi’n-Nahv and Abu al-Qasim Abdurrahman b. Abdillah b. Ahmed al-Has‘ami al-Suhaili’s work named Netaic al-Fiker fi’n-Nahv. These two works contain both grammar and vocabulary, mainly grammar. In the preface to the worksNetâic al-Fiker fi’n-Nahv, the author claims that his work is a commentary of ez-Zeccâcî’s works Kitab al-Cumel fi’n-Nahv. The subject and purpose of thisstudy isto prove thatthis claim is nottrue. In thisstudy firstly information aboutthe authors and alltheir works are given, then two works discussed in the study are introduced in detail. Both works were compared in terms of method, content and style. The narrative of some subjects discussed in both works is given separately. As a result of this comparison, it is concluded that the second work is not an annotation of the first work as claimed by the author and it is an original work.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Çöğenli, M. Sadi. 1993. “el-Cümelü’l-Kübrâ”. TDV İslam Ansiklopedisi VIII:114-15.
  • ed-Dabbî, Ebu Cafer Ahmed b. Yahya b. Ahmed el-Endelûsî. 1989. Buğyetu’l-Multemisfî Târihi Ricâli Ehli’l-Endelus. C. II. thk. İbrahim el-Ebyarî. Kahire: Dâru’l-Kitabi’l-Mısrî.
  • el-Ednevî, Ahmed b. Muhammed. 1997. Tabakâtu’l-Mufessirîn. thk. Süleymân b. Salâh Kazzî. Medine: Mektebetu’lUlûm ve’l-Hikem.
  • İbn Dihye, Ebu’l-Hattab Ömer b. Hasan b. Ali el-Kelbî. 1954. el-Mutrib min Eş’âri Ehli’l-Mağrib. thk. Hamid Abdülmecid, İbrahim el-Ebyarî. Kahire: Vizâretu’t-Terbiye ve’t-Ta’lîm.
  • İbn Hallikân, Ebu’l-Abbâs Şemseddin Ahmed b. Muhammed. 1968. Vefeyât’ul-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zemân. C. II. thk. İhsan Abbâs. Beyrut: Dâru Sâdır.
  • el-Kıftî, Cemâluddin Ebu’l-Hasan Ali b. Yusuf. 1986. İnbâhu’r-Ruvât ‘alâ Enbâahi’n-Nuhât. thk. Ebu’l-Fadl İbrahim. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-Arabiyyi.
  • Kızıklı, Salih Zafer. 2013. “Bağdat Gramer Ekolüne Genel Bir Bakış”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 13(3):133-49.
  • Küçükaşçı, Mustafa Sabri. 2010. “Süheylî, Abdurrahman b. Abdullah”. TDV İslam Ansiklopedisi XXXVIII:30-32.
  • Özmen, Ferihan. 2017. “Abdurrahmân Es-Süheylî’nin Müfessir Kişiliği ve Er-Ravzü’l-Ünüf İsimli Eserinin Tefsir İlmi Açısından Tahlili”. Journal of Turkish Studies 12(35):375-91.
  • Sarmış, Sümeyye. 2000. “Basra Dil Ekolü ve ez-Zeccâcî’nin ‘el-Cumel fi’n-Nahv’ Kitabı”. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • es-Suyyûtî, Hafız Celâluddin Abdurrahmân. 1979. Buğyetu’l-Vu‘at. C. II. thk. Muhammed Ebu’l-Fadıl İbrahim. Kahire: Daru’l-Fikr.
  • es-Süheylî, Ebu’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdillah b. Ahmed el-Has‘amî. 1992. Netâicu’l-Fikeri fi’n-Nahv. thk. Ali Muhammed Muavvaz, Âdil Ahmed Abdulmevcûd. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-’İlmiyye.
  • Tala, Murat. 2011. “ez-Zeccâcî ve el-Emâlî Adlı Eserinin Arap Dili ve Edebiyatında Yeri ve Değeri”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Tuna, Bekir. 2010. “ez-Zeccâcî ve İştikâku Esmâillâh Adlı Eserinin Arap Dilindeki Yeri”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Yıldız, Güllü. 2010. “Abdurrahman es-Suheylî (581/1185) ve Siyer Şehi”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yıldız, Musa. 2013. “Zeccâcî, Ebu’l-Kâsım”. TDV İslam Ansiklopedisi XLIV:175-76.
  • ez-Zeccâcî, Ebu’l-Kâsım Abdurrahman b. İshâk. 1984. Kitâbu el-Cumeli fi’n-Nahv. thk. Ali Tevfîk el-Hamed. Ürdün: Dâru’l-Emel.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. 1956. Tezkîratu’l-Huffâz. C. IV. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-’Arabî.
  • ez-Zirikli, Hayreddin. 1990. el-A'lâm. C. III. Beyrut: Dâru’l-'İlmi li’l-Melâyîn.
  • Beyan ve Açıklamalar (Disclosure Statements)
  • 1. Bu çalışmanın yazarları, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyduklarını kabul etmektedirler (The authors of this article confirm that their work complies with the principles of research and publication ethics).
  • 2. Yazarlar tarafından herhangi bir çıkar çatışması beyan edilmemiştir (No potential conflict of interest was reported by the authors).
  • 3. Bu çalışma, intihal tarama programı kullanılarak intihal taramasından geçirilmiştir (This article was screened for potential plagiarism using a plagiarism screening program).
APA EKİNCİ İ (2020). KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. , 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
Chicago EKİNCİ İSMAİL KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. (2020): 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
MLA EKİNCİ İSMAİL KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. , 2020, ss.319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
AMA EKİNCİ İ KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. . 2020; 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
Vancouver EKİNCİ İ KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. . 2020; 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
IEEE EKİNCİ İ "KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME." , ss.319 - 331, 2020. 10.30794/pausbed.680191
ISNAD EKİNCİ, İSMAİL. "KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME". (2020), 319-331. https://doi.org/10.30794/pausbed.680191
APA EKİNCİ İ (2020). KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(40), 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
Chicago EKİNCİ İSMAİL KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.40 (2020): 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
MLA EKİNCİ İSMAİL KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.40, 2020, ss.319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
AMA EKİNCİ İ KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(40): 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
Vancouver EKİNCİ İ KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(40): 319 - 331. 10.30794/pausbed.680191
IEEE EKİNCİ İ "KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.319 - 331, 2020. 10.30794/pausbed.680191
ISNAD EKİNCİ, İSMAİL. "KİTÂBU’L-CUMELİ Fİ’N-NAHV VE NETÂİCU’L-FİKERİ Fİ’N-NAHV KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 40 (2020), 319-331. https://doi.org/10.30794/pausbed.680191