RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 38 Sayfa Aralığı: 38 - 57 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.651404 İndeks Tarihi: 21-10-2021
RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)
Öz: Rusya’nın 1696 yılında Azak kalesini işgali ile birlikte Osmanlı Devleti, öteden beri kendi iç denizi olarak gördüğü Karadenizhakimiyeti için ciddi bir tehdit ile karşı karşıya kalmıştı. Osmanlı yönetimi, Azak Denizi’nin stratejik öneminin farkında olup,Rusya’yı burada haps etmenin yollarını aramıştır. Bu doğrultuda Osmanlılar, Rusya’nın daha güneye inmesini önlemek içinÖzi’den başlayarak Kırım ve Kafkasya’ya kadar önemli savunma hattı konumunda bulunan kaleler zincirinin tamirlerini yaptığıgibi Rusya’nın Karadeniz’e çıkmak için kullanabileceği en kritik geçit olan Kerç boğazında ve Kırım ile Taman tarafına da yenikaleler inşa etmişlerdi. Bunlardan biri Kerç kalesinin 10 km kadar kuzeyinde Akıntıburnu mevkinde yapılan Yenikale’dir.Söz konusu kalenin inşaatı 1702 yılında başlayarak 1707 yılına kadar aralıklarla devam etmiştir. Böylelikle Rusya’nın AzakDenizi’nden Karadeniz’e çıkışına mani olunmaya çalışılmıştır. Çalışmada Rus yayılmasını önlemek için Kerç boğazına yapılanYenikale’nin önemi, yapım süreci ve bu süreç içinde harcanan paralar, insan gücü ve kullanılan malzemeler hakkında bilgiverilecektir.
Anahtar Kelime: FORTIFICATION ACTIVITIES OF OTTOMAN EMPIRE AGAINST RUSSIA IN BLACK SEA: CONSTRUCTION OF YENIKALE (1702-1707)
Öz: With the Russian occupation of Azov Castle in 1696, the Ottoman Empire faced a serious threat to the domination of the Black Sea, which it has long regarded as its inland sea. The Ottoman administration was aware of the strategic importance of the Azov Sea and sought to imprison Russia here. In this direction, the Ottomans repaired the chain of fortresses, which were important defense lines starting from Ochakov to Crimea and Caucasus, in order to prevent Russia from going further south. New castles have been built on the Kerch Strait, the Crimea and Taman sides, the most critical passage Russia could use to reach the Black Sea. Yenikale was one of these castles, it was built at Akintiburnu, 10 km north of Kerch Castle. The construction of the castle started in 1702 and continued until 1707 with some intervals. Thus, it was tried to prevent Russia's exit from Azov Sea to Karadeniz. In this paper, the importance of Yenikale, which was built on the Kerch Strait in order to prevent the spread of Russians, will be given information about the construction process and the money spent in this period, manpower and materials used.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- A.Başkanlık Osmanlı Arşivi
- Mühimme Defterleri (MD.), nr. 112, 114, 115
- Nâme-i Hümâyûn Defterleri (A.DVNS.NMH.d), nr. 6.
- Maliyeden Müdevver Defterler (MAD.), nr. 2510, 2945, 3141, 3878, 3992, 4355, 9895.
- Büyük Kale Kalemi Defterleri (D.BKL.d). nr. 32267..
- Ali Emiri, Mustafa-II(AE.SMST-II), nr. 7606, 15454.
- Ali Emiri, Ahmed- III (AE.SAMD-III), nr. 19012
- Cevdet Askeriye (C.AS.), nr. 7612.
- Cevdet, Eyalet-i Mümtaze (C.MTZ.), nr. 242.
- İbnül Emin Askeriye (İE.AS.) nr. 3679.
- İbnül Emin Dahiliye (İE.DH.), nr. 1902.
- İbnül Emin Maliye (İE.ML), nr. 6432.
- B. Araştırma-İnceleme Eserleri:
- Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), (2000). (Haz. Abdülkadir Özcan), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Defterdar Sarı Mehmed Paşa, (1995). Zübde-i Vekayiat, Tahlil ve Metin (1066-1116/1656-1704), (Haz. Abdülkadir Özcan), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Erkal, M. (1991). “Arşın”, DİA, C.3, İstanbul, s. 411-413.
- Gezer, Ö.(2016). Kale ve Nefer:Habsburg Sınırında Osmanlı Askeri Gücünün Yeniden Örgütlenmesi (1699-1715), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi.
- Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (2011).7.Kitap-2.Cilt, (Haz. Seyit Ali Kahraman), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- İnalcık, H. (2017). Kırım Hanlığı Tarihi Üzerine Araştırmalar, 1441-1700, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Jorga, N.(2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1640-1774), C. IV, (Çev. Nilüfer Epçeli), Yeditepe Yayınevi, İstanbul. Kallek, C. (2002), “Kulaç”, DİA, C. 26, Ankara, s. 353-354.
- Kamûs-ı Bahrî (Deniz Sözlüğü), (2011).Der. Süleyman Nutkî, (Haz. Mustafa Pultar), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Kırımlı, H. (2002). “Kerç”, DİA, C.25, Ankara, s. 275-276.
- Kul, E.(2016). “Bosna Sancağında Yapılan Kale Tamirleri”, Osmanlı Dönemi Balkan Şehirleri, III, Gece Kitaplığı, Ankara, s. 1043-1066.
- Kurat, A.N.(1987). Rusya Tarihi, Başlangıçtan 1917 Yılına Kadar, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Özkan, S.H.(2007). “XVII. Yüzyılın Sonları ile XVIII. Yüzyıl Başlarında Osmanlı-Rus İlişkileri ve Karadeniz’in Güvenliği Meselesi”, Karadeniz Araştırmaları, III/14, , 1-18.
- Öztürk, Y.(2015) “Doğu Avrupa’da Türk Mirasının Son Kalesi:Kırım Hanlığı”, Ed. Yücel Öztürk, Doğu Avrupa’da Türk Mirasının Son Kalesi Kırım, Çamlıca Yayınevi, İstanbul, s. 13-52.
- ------------;(2007). “Osmanlı Karadeniz’i Hakkında Bir Risale”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 13, 66-92.
- (2013). Râşid Mehmed Efendi, Târih-i Râşid, (1071-1114/1660-1703), C.I, (Haz. Abdülkadir Özcan vd.), Klasik Yayınları, İstanbul.
- Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa,(2018). Nusretnâme, İnceleme-Metin (1106-1133/1695-1721), (Haz. Mehmet Topal), Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara.
- Taşkın, Ü.(2005). Osmanlı Devleti’nde Kullanılan Ölçü ve Tartı Birimleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi. Elazığ.
- Tolstoy’un Gizli Raporlarında Osmanlı İmparatorluğu, (2009). (Notlandıran ve Önsöz:M.R.Arunova-F.S.Oreşkova), (Çev. İbrahim Allahverdi), Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
- Uzunçarşılı, İ.H.(1988). Osmanlı Tarihi, III/I, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Uzunçarşılı, İ.H.(1988). Osmanlı Tarihi, IV/I, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Ünal, F.(2012). “Karadeniz’e Çıkan İlk Rus Gemisi Krepost ve Ukraintsev’in İstanbul Elçiliği (1699-1700)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/20, 226-231.
- Zinkeisen, J.W.(2011). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1669-1774), C. 5, (Çev. Nilifer Epçeli), Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011.
| APA | Gökpınar B (2020). RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). , 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| Chicago | Gökpınar Bekir RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). (2020): 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| MLA | Gökpınar Bekir RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). , 2020, ss.38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| AMA | Gökpınar B RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). . 2020; 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| Vancouver | Gökpınar B RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). . 2020; 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| IEEE | Gökpınar B "RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)." , ss.38 - 57, 2020. 10.30794/pausbed.651404 |
| ISNAD | Gökpınar, Bekir. "RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)". (2020), 38-57. https://doi.org/10.30794/pausbed.651404 |
| APA | Gökpınar B (2020). RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(38), 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| Chicago | Gökpınar Bekir RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.38 (2020): 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| MLA | Gökpınar Bekir RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.38, 2020, ss.38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| AMA | Gökpınar B RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(38): 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| Vancouver | Gökpınar B RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(38): 38 - 57. 10.30794/pausbed.651404 |
| IEEE | Gökpınar B "RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.38 - 57, 2020. 10.30794/pausbed.651404 |
| ISNAD | Gökpınar, Bekir. "RUSYA’YA KARŞI OSMANLI DEVLETİ’NİN KARADENİZ’DE TAHKİMAT FAALİYETLERİ:YENİKALE İNŞAATI (1702-1707)". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 38 (2020), 38-57. https://doi.org/10.30794/pausbed.651404 |
