Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 475 - 495 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-10-2021

Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği

Öz:
Sahteyi hakikiden ayırmak normalde zor değildir. Sahtenin tespitinde zorlanma yaşanıyorsaiki ihtimal vardır. Birincisi, sahte olanın sahteliğini belli edecek detaylar daha fazla gizlenmeyeçalışılmıştır. İkincisi ise sahte anlaşılmasın diye karşı tarafın alıcılarına müdahale edilmiştir. Birtaraftan sahteliğin ortaya çıkmasına yarayacak detayları gizleme üzerine titiz bir çalışma yapılırken bir taraftan da, sahtenin sahte olmadığı yalanına ağırlık verilir. Sahteliğin ortaya çıkmamasıve hakikiymiş gibi görünmesi için tarih boyunca rüşvet önemli bir işlev görmüştür. Rüşvet sayesinde karar mekanizmaları, vicdanları yaralayan ve haklı olanı cezalandıran kararlar verebilmiştir.Mâide suresinde Peygamber Efendimize yapılan bir hakemlik müracaatı üzerine konu gündemegelmiş, yalan ve rüşvetin soru soran kesim tarafından karar verecek kişi için sıkça kullanıldığıuyarısı yapılmıştır. Bu çalışma, Mâide suresinin 42. ayetinde dile getirilen hususu dikkate alarakinsanın sahte olana nasıl meyledebildiği sorusuna cevap aramakla başlar. Araştırmada bahsi geçenayet-i kerime incelenmiş ve sahteye meyletmekten nasıl korunmak gerektiği hususu üzerindedurulmuştur.
Anahtar Kelime:

According to the Qur’an the Reasons of Difficulty in Distinguishing the False From the Truth: Lie and Bribery Sample

Öz:
It's not a difficult choice to distinguish fake from the truth normally. If it's difficult to detect a falsehood, it means there are two possibilities. In the first case, further details that would indicate the fake of the falsehood are attempted to be hidden. In the second case, played with the settings of the counterparty who understands the fake. While a meticulous study of not seeing, hearing, the details that will prevent the appearance of lie is carried out, a focus is given to the production of falsehoods in the manner of suggesting that the fake is not a fake. The contribution that will make them make this decision has been the practice of named as "bribery" throughout history. Thanks to bribery, foreign interventions were made to decision-making mechanisms, thus resulting in decisions that injured consciences, produced persecution, and punished the righteous. The issue has come to the agenda of Revelation upon an application for arbitration made to our Prophet in al-Mâide Sûrah of the Qur’an. This study has begun by looking for answers to the question of how human beings tend to fake by taking into account the stated issue in Surah al-Maidah-Verse 42. The subject inspected by examining the relevant verse and the article will be terminated on how to avoid counterfeiting will be completed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdurrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. 2 Cilt. Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1411.
  • Adıyaman, Ceyda. “Eski Türkçede Orunç/Urunç: Rüşvet Sözcüğü Üzerinde Bir Araştırma” Turkish Studies/10/16 (Fall 2015): 1-16. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.902 6.
  • Ahfeş el-Evsat, Ebu’l-Hasen Saîd b. Mes’ade elMucâşiî. Meâni’l-Kur’an. thk. Mahmut Kırâa. 2 cilt. Mektebetu’l-Hanci, Kâhire,1411/1990.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî. el-Musned. nşr. Ebû Hâcir Muhammed Saîd Besyûnî. 6 cilt. Çağrı Yayınları, 3. Basım, İstanbul, 1413/1992.
  • Arthur, Jeffery. The Foreign Vocabulary Of The Qur’ân. Leiden-Boson: Brill, 2007.
  • Batislam, Dilek. “Tarih ve Kültür Kaynağı Olarak Hasb-i Hâller”. Türklük Bilimi Araştırmaları. 22 (Güz 2007): 29-42.
  • Begavî, Ebû Muhammed Muhyissunne el-Huseyin b. Mes’ûd b. Muhammed el-Ferrâ’. Meâlimu’t-Tenzîl. thk. Muhammed Abdullah en-Nimr vd. 8 Cilt. Dâru Tayyibe, Riyad, 1409/1989.
  • Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. Tâcu’l-Luga ve Sıhâhu’l-ʿArabiyye. thk. Ahmed Abdu’lGafûr Attâr. 7 Cilt. Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 4. Basım, Beyrut, 1990.
  • Crispin, Sartwell. Edepsizlik, Anarşi ve Gerçeklik. trc. Abdullah Yılmaz. Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999.
  • Çağrıcı, Mustafa. “Hakikat”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1997, c.15, s.177-178.
  • Çevikbaş, Rafet. “Yönetimde Etik ve Yozlaşma”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 20/1 (2006), 265-289.
  • Çoban, Orhan. “Bir Siyasal Yozlaşma Türü Olarak Rüşvet ve Ekonomik Etkileri”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 13/1 (1999) 173-195.
  • Dahhâk b. Muzahim, Ebu’l-Kâsım. Tefsiru’dDahhâk. thk. Muhammed Şukru Ahmed. Dâru’s-Selâm, Kahire, 1419/1999.
  • Düzgün, Şaban Ali. Din Birey ve Toplum, Akçağ Yayınları, Ankara, 1997.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk esSicistânî. Sünen. nşr. İzzet Ubeyd ed-Duâs. 5 Cilt. Çağrı Yayınları, 3. Basım, İstanbul, 1413/1992.
  • Ebû Hayyân, el-Endelûsî, el-Bahru’l-Muhîṭ, 8 Cilt. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd-Alî Muḥammed Muavvad, Dâru’l-Kutubu’lİlmiyye, Beyrut, 1993.
  • Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. Eser Neşriyat, İstanbul, 1979.
  • Erdal, Tuğçe. “Dede Korkut Kitabında Yalan ve Aldatma Kavramları”. Millî Folklor 28/109 (2016): 83-106.
  • Erdem, Hüseyin Suphi. “Varlığın Cezbesinde Dil ve Hakikat-Nietzche Değinileriyle”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi. 2/1 (2012): 13-33.
  • Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed b. Ezher el-. Tehzîbu’l-Luga. thk. Abdu’s-Selâm Muhammed Hârun. 15 Cilt. el-Müessesetu’lMasrıyyetü’l-âmme, b.y., 1384/1964.
  • Falay, Nihat. “Türk Hiciv Şiirinde Rüşvet”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları. 57/1 (2012): 1-27.
  • Ferrâ’, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd el-. Meâni’lKur’ân. 3 Cilt. Âlemu’l-Kutub, 3. Basım, Beyrut, 1403/1983.
  • Halîl, b. Ahmed. Kitâbu’l-Ayn. thk. Abdu’l-Hamid Hendâvî. 4 cilt. Dâru Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1423/2003.
  • Hançerlioğlu, Orhan. Felsefe Sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997.
  • İbn Aşûr, Muhammed eṭ-Tâhir, et-Tahrîr ve’tTenvîr, ed-Dâru’t-Tûnisiyye, 30 Cilt. Tunus, 1984.
  • İbn Atıyye, el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’lAzîz, 8 Cilt. thk. er-Rahhale el-Fârûk vd., Dâru’l-Hayr, Beyrut, 2007.
  • İbn Dureyd. Cemheratu’l-Luğa, thk. Remzî Munîr Bealbekî, Dâru’l-İlmi li’lMelâyîn, 3 Cilt. Beyrut, 1987.
  • İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed Zekeriyya b. Muhammed er-Râzî. Mu’cemu Mekâyisi’lLuğa. 6 Cilt. Dâru’l-Fikr, Beyrut, t.s.
  • İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İmâduddîn İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Mustafa Seyyid Muhammed, vd. 4 cilt. Dâru’l-Fikr, Beyrut, t.y.
  • İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâluddin Muhammed b. Mukerrem. Lisânu’l-ʿArab. 15 cilt. Dâru Sâdır, Beyrut, t.s.
  • Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu. 5 Cilt. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2003.
  • Karl, Feyerabend. A Complete Hebrew-English Pocket Dictionary to The Old Testament. b.y., Berlin, t.s.
  • Khanfar, Wadah, İlk Bahar, çev: Mehmet Yuşa Solak-Hasan Hacak, Vadi Yayınları, İstanbul, 2020.
  • Komisyon. Örnekleriyle Türkçe Sözlük. 4 cilt. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2000.
  • Kurt, Eyüp. “‘İstişare ve Hz. Muhammed’in (SAV)Yönetimindeki Yeri’”. İslami Düşünce Ekseninde İktsadi-Mali-Politik Meseleler. Ed. Yusuf Temur. 371-386. Ekin Yayınları, Bursa, 2018.
  • Kurt, Eyüp. “Şehir Bağlamında Değerlerin İnsan Hayatındaki Yansımaları”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Çalışmaları 2018. Ed. Bekir Çınar. 342-350. Çizgi Kitabevi, Konya, 2018.
  • Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. elCâmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdi’l-Hasen vd. 24 Cilt. Müessesetü’rRisâle, Beyrut, 1427/2006.
  • Kutup, Muhammed, İnsan Psikolojisi Üzerine Etüdler, İşaret Yayınları, İstanbul, 1992.
  • Kutup, Seyyid. Fî Zılâli’l-Kur’ân. çev. Emin Saraç vd. 16 cilt. Hikmet Yayınevi, İstanbul, 1970.
  • Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtu’l-Kur’ân. thk. Mecdi Bâsellûm. 10 cilt. Dâru’l-Kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, 1426/2005.
  • Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhmmed b. Habîb. en-Nuket ve’l-Uyûn. 6 cilt. Dâru’l-Kutubi’lilmiyye, Beyrut, t.s.
  • el-Medhal ile’l-Mevsuati’t-Tefsîri’l-Meʾsûr-Ekber Câmii li-Tefsîri’n-Nebî ve’s-Sahâbe ve’tTâbiîn ve Tâbiihim, 24 Cilt. nşr. Merkezu’dDirâsāti ve’l-Malûmâti’l-Kurʾâniyye bi-Mahedi İmâm eş-Şâtibiyye, Dâru İbn Hazm, Beyrut, 2017.
  • Mukâtil b. Suleymân, Tefsîru Mukâtil b. Suleymân, thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte, Muessesetu’t-Târîḫi’l-Arabî, 5 Cilt. Beyrut, 2002.
  • Mütercim Asım Efendi. Kâmus Tercümesi. 4 cilt. İstanbul, 1304.
  • Önkal, Ahmet, “Müseylimetülkezzâb”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2006, c.32 s.90-91.
  • Ragıb el-Isfehânî. Müfredâtu Elfâẓi’l-Ḳurʾ ân. Dāru’l-Kalem, Dımaşk, 1992.
  • Râzî, Faḫruddîn, Mefâtîhu’l-Ğayb, 32 Cilt. Dâru’lFikr, Beyrut, 1981.
  • Seâlibî, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahlûb. el-Muharreru’l-Vecîz. thk. Abdü’sselâm Abdü’ş-Şâfi. 5 cilt. Dâru’l-Kutubi’lilmiyye, Beyrut, 1422/2001.
  • Şemseddin Sâmî. Kâmûs-ı Türkî. Enderun Kitabevi, İstanbul, 1989.
  • Şükûn, Ziya. “Saḫten”, Farsça-Türkçe Lugat, 3 Cilt. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Tabatabâî, Muhammed Huseyn, el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân, 13 Cilt. Beyrut, 1997.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’lBeyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdu’l-Muhsin et-Turkî. 15 cilt. Dâru’l-Hecr, Beyrut, 1421/2001.
  • Yılmaz, Abdullah - Kılavuz, Raci. “Türk Kamu Bürokrasisinin İşlemsel Sorunları Üzerine Notlar”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 3/2 (2002): 17-31.
  • Yüksel, Mehmet. “Modernleşme Bağlamında Hukuk ve Etik İlişkisine Sosyolojik Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 57/1 (2002): 178-194.
  • Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. elKeşşâf. 4 cilt. b.y., Riyad, 1414/1998.
  • Zemahşerî, Esâsu’l-Belağa, thk. Muhammed Bâsil Uyûnu’s-Sûd, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2 Cilt. Beyrut, 1998.
APA MÜFTÜOGLU O (2021). Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. , 475 - 495.
Chicago MÜFTÜOGLU OMER Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. (2021): 475 - 495.
MLA MÜFTÜOGLU OMER Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. , 2021, ss.475 - 495.
AMA MÜFTÜOGLU O Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. . 2021; 475 - 495.
Vancouver MÜFTÜOGLU O Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. . 2021; 475 - 495.
IEEE MÜFTÜOGLU O "Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği." , ss.475 - 495, 2021.
ISNAD MÜFTÜOGLU, OMER. "Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği". (2021), 475-495.
APA MÜFTÜOGLU O (2021). Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. İslami Araştırmalar, 32(2), 475 - 495.
Chicago MÜFTÜOGLU OMER Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. İslami Araştırmalar 32, no.2 (2021): 475 - 495.
MLA MÜFTÜOGLU OMER Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. İslami Araştırmalar, vol.32, no.2, 2021, ss.475 - 495.
AMA MÜFTÜOGLU O Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. İslami Araştırmalar. 2021; 32(2): 475 - 495.
Vancouver MÜFTÜOGLU O Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği. İslami Araştırmalar. 2021; 32(2): 475 - 495.
IEEE MÜFTÜOGLU O "Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği." İslami Araştırmalar, 32, ss.475 - 495, 2021.
ISNAD MÜFTÜOGLU, OMER. "Kur’an’a Göre Sahteyi Hakikiden Ayırmakta Zorlanmanın Sebepleri: Yalan ve Rüşvet Örneği". İslami Araştırmalar 32/2 (2021), 475-495.