Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması

Betül ASARKAYA, (Sancaktepe Belediyesi, Kadın Aile Merkezi, İstanbul, Türkiye)
Kuntay ARCAN (Maltepe Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Klinik Psikoloji Dergisi
32 11
Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 113 - 127 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5455/kpd.26024438m000039 İndeks Tarihi: 22-10-2021

Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması

Öz:
Bu çalışmada sağlıklı beslenme kapsamında problemli (ortoreksiya nervoza) ve sağlıklı (sağlıklıortoreksiya) tutum ve davranışları ölçmeyi hedefleyen TOÖ’nün Türkçeye uyarlanarak geçerlikve güvenirlik çalışmasının yürütülmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda iki aşamalı birçalışma planlanmıştır. Birinci çalışmanın örneklemini yaş ortalaması 34.25 (SS = 14.01) olarakhesaplanan, 18 yaş ve üzeri, 175 (%58.3) kadın ve 125 (%41.7) erkek oluşturmuştur. Toplamda300 kişinin katıldığı bu çalışmada Kişisel Bilgi Formu, TOÖ, ORTO-11 Ölçeği, Yeme TutumTesti, Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği kullanılmıştır.Doğrulayıcı faktör analizi için yürütülen ikinci çalışmada yaş ortalaması 26.76 (SS = 7.95) olarakhesaplanan, 18 yaş ve üzeri, 173 (%57.3) kadın ve 129 (%42.7) erkek olmak üzere toplam 302farklı katılımcıdan veri toplanmıştır. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin sonuçlarıTOÖ’nün özgün formda olduğu gibi 2 faktörden oluştuğunu ortaya koymuştur. Ölçeğin CronbachAlfa iç tutarlılık katsayıları “sağlıklı ortoreksiya” alt faktörü için .86, “ortoreksiya nevroza” altfaktörü için .81 olarak hesaplanmıştır. Benzer ölçek geçerliği ve eş zaman geçerliği için eldeedilen korelasyon katsayılarının ölçeğin geçerliğini destekleyecek biçimde istatistiksel olarakanlamlı olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, TOÖ Türkçe formunun geçerli ve güvenilir birölçüm aracı olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelime:

Adaptation, validity, and reliability study of the Teruel Orthorexia Scale (TOS)

Öz:
This study aimed to carry out the validity and reliability study of the TOS in Turkish that was originally developed to measure problematic (orthorexia nervosa) and healthy (healthy orthorexia) attitudes and behaviors about healthy eating. For this purpose, a two-stage study was conducted. The sample of the first study consisted of 175 (58.3%) females and 125 (41.7%) males who were 18 years old and older. The average age was 34.25 years (SD = 14.01). Personal Information Form, TOS, ORTO-11 Scale, Eating Attitude Test, Maudsley Obsessive Compulsive Inventory, The Positive and Negative Affect Schedule were used in the first study. The sample of the second study that was conducted for the confirmatory factor analysis of the TOS consisted of 173 (57.3%) females and 129 (42.7%) males who were 18 years old and older. The average age was 26.76 years (SD = 7.95). The results of the exploratory and confirmatory factor analyses indicated that the TOS consisted of 2 factors, as it was in the original form. Furthermore, TOS Cronbach Alfa values were calculated as .86 and .81 respectively for healthy orthorexia and orthorexia nervosa factors. The results of the correlational analyses supported the concurrent and criterion related validity of the scale. The findings revealed that the Turkish version of the TOS can be used as a valid and reliable instrument.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoydan, E. ve Camcı, N. (2009). Prevalence of orthorexia nervosa among Turkish performance artists. Eat Weight Disorders. 14(1), 33-37.
  • Alvarenga, M., Martins, M., Sato, K., Vargas, S., Philippi, S. ve Scagliusi, F. (2012). Orthorexia nervosa behavior in a sample of Brazilian dietitians assessed by the Portuguese version of ORTO-15. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 17(1), 29-36.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM-5, tanı ölçütleri başvuru el kitabı (5. Baskı) (E. Köroğlu, Çev.). Hekimler Yayın Birliği.
  • Arusoğlu, G., Kabakçı E., Köksal, G. ve Merdol, T. (2008). Ortoreksiya Nervoza ve Orto-11’in Türkçeye uyarlama çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(3), 283-292.
  • Asil, E. ve Sürücüoğlu, M. S. (2015). Orthorexia nervosa in Turkish dieticians. Ecology of Food and Nutrition, 54, 303-313.
  • Bağcı Bosi, A. T., Çamur, D. ve Güler, C. (2007). Prevalence of orthorexia nervosa in resident medical doctors in the faculty of medicine. Appetite, 49(3), 661-666.
  • Barnes, M. ve Calbiano, M. L. (2017). The interrelationship between orthorexia nervosa, perfectionism, body image and attachment style. Eating and Weight Disorders, 22(1), 177-184.
  • Barrada, J. R. ve Roncero, M. (2018). Bidimensional structure of the orthorexia: Development and initial validation of a new instrument. Anales de Psicologia, 34(2), 283-291.
  • Barthels, F., Barrada, J. R. ve Roncero, M. (2019). Orthorexia nervosa and healthy orthorexia as new eating styles. PLoS ONE 14(7), 1-16.
  • Bartrina, J. A. (2007). Orthorexia or when a healthy diet becomes an obsession. Archivos Latinoamericanos Nutricion, 57(4), 313-315.
  • Billings, T. (2015). Other types of eating disorders. 10 Mayıs 2018, http://www.something-fishy.org
  • Bratman, S. (1997). Original essay on orthorexia. 13 Ocak 2019, http://www.orthorexia.com
  • Bratman, S. ve Knight, D. (2000). Health food junkies: Overcoming the obsession with healthful eating. Broadway Books.
  • Brytek-Matera, A. (2012). Orthorexia nervosa and eating disorder, obsessive-compulsive disorder or disturbed eating habit. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 1(1), 55-60.
  • Brytek-Matera, A., Krupa, M., Poggiogalle, E. ve Donini, L. M. (2014). Adaptation of the ORTHO-15 test to Polish women and men. Eating and Weight Disorders, 19(1), 69-76.
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
  • Carmines, E. G. ve McIver, J. P. (1983). An introduction to the analysis of models with unobserved variables. Political Methodology, 9(1), 51-102.
  • Currie, S. R., Hodgins, D. C. ve Casey, D. M. (2013). Validity of the problem gambling severity index interpretive categories. Journal of Gambling Studies, 29(2), 311-327.
  • Depa, J., Barrada., J. R. ve Roncero, M. (2019). Are the motives for food choices different in orthorexia nervosa and healthy orthorexia? Nutrients, 11(3), 697-710.
  • Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M. ve Cannella, C. (2004). Orthorexia nervosa: A preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eating and Weight Disorders, 9(2), 151-157.
  • Donini, L. M., Marsili, D, Graziani, M. P., Imbriale, M. ve Cannella, C. (2005). Orthorexia nervosa: Validation of a diagnosis questionnaire. Eating and Weight Disorders, 10(2), 28-32.
  • Dunn, T. M., Gibbs, J., Whitney, N. ve Starosta, A. (2017). Prevalence of orthorexia nervosa is less than 1%: Data from a US sample. Eat Weight Disorders, 22(1), 185- 192.
  • Duran, S. (2016). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde ortoreksiya nervoza (sağlıklı beslenme takıntısı) riski ve etkileyen faktörler. Pamukkale Tıp Dergisi, 9(3), 220- 226.
  • Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar: Ölçme ve psikometrinin tarihsel kökenleri, güvenirlik, geçerlik, madde analizi, tutumlar; bileşenleri ve ölçülmesi. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Erol, N. ve Savaşır, I. (1988). Maudsley ObsesifKompulsif Soru Listesi. 24. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Bildiri Kitabı, 107-114.
  • Fairburn, C. G., Cooper, Z., Bohna, K., O’Connora, M. E., Dolla, H. A. ve Palmer, R. L. (2007). The severity and status of eating disorder NOS: Implications for DSMV. Behaviour Research and Therapy, 45(8), 1705- 1715.
  • Fichter, M. M. ve Quadflieg, N. (2007). Long-term stability of eating disorder diagnoses. International Journal of Eating Disorders, 40, 61-66.
  • Fidan, T., Ertekin, V., Işıkay, S. ve Kırpınar, İ. (2010). Prevalence of orthorexia among medical students in Erzurum, Turkey. Comprehensive Psychiatry, 51(1), 49-54.
  • Garnel, D. M. ve Garfinkel, P. E. (1979). The eating attitudes test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 9(2), 273-279.
  • Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46),19-26.
  • Grant, N., Wardle, J. ve Steptoe, A. (2009). The relationship between life satisfaction and health behavior: A cross-cultural analysis of young adults. International Journal of Behavioral Medicine, 16(3), 259-268.
  • Hodgson, R. J. ve Rachman, S. (1977). Obsessionalcompulsive complaints. Behaviour Research and Therapy, 15(5), 389-395.
  • Jacka, F. N., Pasco, J. A., Mykletun, A., Williams, L. J., Hodge, A. M., O'Reilly, S. L., Linette, S., Nicholson, G. C., Kotowicz, M. A. ve Berk, M. (2010). Association of Western and traditional diets with depression and anxiety in women. American Journal of Psychiatry, 167(3), 305-311.
  • Kadıoğlu, A. ve Ergün, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 96-104.
  • Kelloniemi, H., Ek, E. ve Laitinen, J. (2005). Optimism, dietary habits, body mass index and smoking among young Finnish adults. Appetite, 45(2), 169-176.
  • Koven, N. S. ve Senbonmatsu, N. (2013). A neuropsychological evaluation of orthorexia nervosa. Open Journal of Psychiatry, 3(2), 214-222.
  • McMartin, S. E., Jacka, F. N. ve Colman, I. (2013). The association between fruit and vegetable consumption and mental health disorders: Evidence from five waves of a national survey of Canadians. Preventive Medicine, 56(3-4), 225-230.
  • Merdin, E. (2018). Çocukluk çağı travmaları ve psikopatolojik belirtilerin ortoreksiya nervoza üzerindeki rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Moroze, R. M., Dunn, T. M., Craig Holland, J., Yager, J. ve Weintraub, P. (2014). Microthinking about micronutrients: A case of transition from obsessions about healthy eating to near-fatal “orthorexia nervosa” and proposed diagnostic criteria. Psychosomatics. 56(4), 397-403.
  • Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research. Lippincott Williams ve Wilkins.
  • Oberle, C. D., Samaghabadi, R. O. ve Hughes, E. M. (2017). Orthorexia nervosa: Assessment and correlates with gender, BMI, and personality. Appetite, 108, 303- 310.
  • Özgüven, İ. E. (2000). Psikolojik testler. Sistem Ofset.
  • Poirier, H. P. (2016). An investigation into the illusion of safety construct of orthorexia nervosa (Yayınlanmamış doktora tezi). William James Koleji, Newton.
  • Ramacciotti, C. E., Perrone, P., Coli, E., Burgalassi, A., Conversano, C., Massimetti, G. ve Dell'Osso, L. (2011). Orthorexia nervosa in the general population: A preliminary screening using a self-administered questionnaire (ORTO-15). Eat Weight Disorders. 16(2), 127-130.
  • Savaşır, I. ve Erol, N. (1989). Yeme tutum testi: Anoreksiya nervoza belirtileri indeksi. Türk Psikoloji Dergisi, 23(7),19-25.
  • Steptoe, A., Perkins-Porras, L., McKay, C., Rink, E., Hilton, S. ve Cappuccio, F. P. (2003). Psychological factors associated with fruit and vegetable intake and with biomarkers in adults from a low-income neighborhood. Health Psychology, 22(2), 148-155.
  • Strand, E. (2004). A new eating disorder? Psychology Today, 37(5), 16.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. baskı). Allyn ve Bacon/Pearson Education.
  • Tavşanel, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (s. 16-61). Atlas Yayınevi.
  • Vandereycken, W. (2011). Media hype, diagnostic fad, or genuine disorder? Professionals’ opinions about night eating syndrome, orthorexia, muscle dysmorphia, and emetophobia. Eating Disorders,19(2), 145-155.
  • Van Duyn, M. A. S. ve Pivonka, E. (2000). Overview of the health benefits of fruit and vegetable consumption for the dietetics professional: Selected literature. Journal of the American Dietetic Association, 100(12), 1511-1521.
  • Van Strien, T., Frijters, J. E., Bergers, G. ve Defares, P. B. (1986). The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International Journal of Eating Disorders, 5(2), 295-315.
  • Varga, M., Thege, B. K., Dukay-Szabo´, S., Tu´ry, F. ve van Furth, E. F. (2014). When eating healthy is not healthy: Orthorexia nervosa and its measurement with the ORTO-15 in Hungary. BMC Psychiatry 14(1), 59-70.
  • Watson, D., Clark, L. A. ve Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070.
  • White, B. A., Horwath, C. C. ve Conner, T. S. (2013). Many apples a day keep the blues away- Daily experiences of negative and positive affect and food consumption in young adults. British Journal of Health Psychology, 18(4), 782-798.
APA Asarkaya B, ARCAN K (2021). Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
Chicago Asarkaya Betül,ARCAN Kuntay Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. (2021): 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
MLA Asarkaya Betül,ARCAN Kuntay Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 2021, ss.113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
AMA Asarkaya B,ARCAN K Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2021; 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
Vancouver Asarkaya B,ARCAN K Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2021; 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
IEEE Asarkaya B,ARCAN K "Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması." , ss.113 - 127, 2021. 10.5455/kpd.26024438m000039
ISNAD Asarkaya, Betül - ARCAN, Kuntay. "Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması". (2021), 113-127. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000039
APA Asarkaya B, ARCAN K (2021). Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikoloji Dergisi, 5(2), 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
Chicago Asarkaya Betül,ARCAN Kuntay Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikoloji Dergisi 5, no.2 (2021): 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
MLA Asarkaya Betül,ARCAN Kuntay Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikoloji Dergisi, vol.5, no.2, 2021, ss.113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
AMA Asarkaya B,ARCAN K Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikoloji Dergisi. 2021; 5(2): 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
Vancouver Asarkaya B,ARCAN K Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikoloji Dergisi. 2021; 5(2): 113 - 127. 10.5455/kpd.26024438m000039
IEEE Asarkaya B,ARCAN K "Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması." Klinik Psikoloji Dergisi, 5, ss.113 - 127, 2021. 10.5455/kpd.26024438m000039
ISNAD Asarkaya, Betül - ARCAN, Kuntay. "Teruel Ortoreksiya Ölçeği’nin (TOÖ) uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması". Klinik Psikoloji Dergisi 5/2 (2021), 113-127. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000039
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları