Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi

Gül Eda KILINÇ, (Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)
Alev KESER (Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)
Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
6 2
Yıl: 2021 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 342 - 353 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26559/mersinsbd.842650 İndeks Tarihi: 25-10-2021

Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi

Öz:
Puberte, üreme işlevine ulaşmak için adolesanın bedeninde meydana gelen bir dizi gelişimsel değişiklerdir. Pubertal gelişim nöroendokrin sistem tarafından kontrol edilmektedir ve pubertal zaman üzerinde birçok faktör etkili olmaktadır. Bu faktörler arasında nöroendokrin sistemi önemli düzeyde etkileyen endokrin bozucular yer almaktadır. Endokrin bozucular; endokrin sistem fonksiyonlarını etkileyerek organizmanın sağlığı üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmektedirler. Bu etkilerini ise hormonların sentez, taşınma, metabolizma, bağlanma reaksiyonları, aktiviteleri, vücuttan atılımları ve hatta hedef hücredeki etkilerini değiştirebilme özellikleri yoluyla gerçekleştirmektedirler. Endokrin çevre bozucuların insan sağlığı üzerine olası etkileri giderek tartışmaların odağı haline gelmektedir. Endokrin çevre bozan kimyasallar; plastiklerde, deterjanlarda, böcek ilaçlarında ve endüstriyel kimyasallarda bulunmaktadırlar. Endokrin bozucuların bir kısmı lipofilik yapıda olup yağ dokusunda birikir, bir kısmı ise özellikle gelişimin kritik bir periyodu sırasında önemli rollere sahiptir. Pubertal gelişim üzerinde özellikle sentetik ve çevresel endokrin bozucular etkili olmakta ve bunların vücuda alınmasında beslenmenin oldukça önemli bir etkisi bulunmaktadır. Besinler özellikle üretim, depolama ve işleme yöntemleri sırasında endokrin bozucular ile kontamine olmaktadır. Endokrin bozucuların vücut üzerine etkileri, bireylerin lipid profili, oksidatif stres düzeyi, antioksidan kapasiteleri ve beslenme durumu gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Bunun yanında çok sayıda hayvan ve insan çalışması, besinler yoluyla alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerine olumsuz etkilerini ortaya koymaktadır. Ancak çalışma sonuçları, endokrin bozuculara maruziyet zamanına (prenatal, perinatal ve pubertal) ve endokrin bozucu kimyasal bileşenlerin antagonist etkilerine yönelik konularda yetersiz kalmaktadır. Bu derlemede özellikle besinler yoluyla maruz kalınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerine etkisinin literatüre dayalı olarak tartışılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime:

The effect of endocrine disruptors in foods on pubertal development

Öz:
Puberty is a series of developmental changes that occur in body of adolescent to achievereproductive function. Pubertal development is controlled by the neuroendocrine system andmany factors affect pubertal time. Among these factors are endocrine disruptors that significantlyaffect the neuroendocrine system. Endocrine disruptors affect functions of endocrine system bycreating negative effects on health of the organism. These effects are realized through thesynthesis, transport, metabolism, binding reactions, activities, excretion of the hormones andeven the ability to change their effects in the target cell. Possible effects of endocrine disruptorson human health are becoming focus of discussion. Endocrine disrupting chemicals are found inplastics, detergents, pesticides and industrial chemicals. Some endocrine disruptors are lipophilicand accumulate in adipose tissue, and some have important roles, especially during a criticalperiod of development. Synthetic and environmental endocrine disruptors are especially effectiveon pubertal development and nutrition has a significant effect on their absorption into body.Foods are contaminated with endocrine disruptors, especially during production, storage andprocessing methods. Effects of endocrine disruptors on the body can vary depending on manyfactors such as individuals' lipid profile, oxidative stress level, antioxidant capacities andnutritional status. Numerous animal and human studies reveal negative effects of endocrinedisruptors on pubertal development. However, results of the study are insufficient regarding timeof exposure to endocrine disruptors (prenatal, perinatal and pubertal) and antagonist effects ofendocrine disrupting chemical components. Therefore, main objective of this review is to discusseffects of endocrine disruptors exposed on foods through pubertal development based on theliterature.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Bradley SH, Lawrence N, Steele C, Mohamed Z. Precocious puberty. Bmj 2020;368. doi: 10.1136/bmj.l6597.
  • 2. Şahin Ş, Özçelik ÇÇ. Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2016;5(1):42-9.
  • 3. Çatlı G, Erdem P, Anık A, Abacı A, Böber E. Santral erken puberte ve prematür telarş ayırıcı tanısında klinik ve laboratuvar bulgular. Turk Pediatri Ars 2015;50(1):20-6.
  • 4. Köseoğlu SZA, Çelebi Tayfur A. Adölesan Dönemi Beslenme ve Sorunları. 2017.
  • 5. Gonsioroski A, Mourikes VE, Flaws JA. Endocrine disruptors in water and their effects on the reproductive system. Int J Mol Sci 2020;21(6):1929.
  • 6. Jefferson WN, Patisaul HB, Williams CJ. Reproductive consequences of developmental phytoestrogen exposure. Reprod 2012;143(3):247.
  • 7. Adgent MA, Daniels JL, Rogan WJ, Adair L, Edwards LJ, Westreich D, et al. Early‐life soy exposure and age at menarche. Paediatr Perinat Epidemiol 2012;26(2):163-75.
  • 8. Yum T, Lee S, Kim Y. Association between precocious puberty and some endocrine disruptors in human plasma. J Environ Sci Health C 2013;48(8):912-7.
  • 9. Segovia-Siapco G, Pribis P, Oda K, Sabaté J. Soy isoflavone consumption and age at pubarche in adolescent males. Eur J Nutr 2018;57(6):2287-94.
  • 10. Aksan A, Özdemir A. Endokrin Bozucular. Hacettepe University Faculty of Health Sciences J 2016;3(2).
  • 11. Ye X, Pan W, Zhao Y, Zhao S, Zhu Y, Liu W, et al. Association of pyrethroids exposure with onset of puberty in Chinese girls. Environ Pollut 2017;227:606-12.
  • 12. Wielogorska E, Elliott C, Danaher M, Connolly L. Endocrine disruptor activity of multiple environmental food chain contaminants. Toxicol In Vitro 2015;29(1):211-20.
  • 13. Gálvez-Ontiveros Y, Páez S, Monteagudo C, Rivas A. Endocrine disruptors in food: impact on gut microbiota and metabolic diseases. Nutrients 2020;12(4):1158.
  • 14. Lomniczi A, Wright H, Ojeda SR. Epigenetic regulation of female puberty. Front Endocrinol 2015;36:90-107.
  • 15. Hamzaoglu O, Yavuz M, Turker G, Savli H. Air pollution and heavy metal concentration in colostrum and meconium in two different districts of an industrial city: a preliminary report. Int Med J 2014;21(1):77-82.
  • 16. Devi P, Bajala V, Garg V, Mor S, Ravindra K. Heavy metal content in various types of candies and their daily dietary intake by children. Environ Monit Asses 2016;188(2):86.
  • 17. Malavolti M, Fairweather-Tait SJ, Malagoli C, Vescovi L, Vinceti M, Filippini T. Lead exposure in an Italian population: Food content, dietary intake and risk assessment. Food Res Int 2020;137:109370.
  • 18. Williams PL, Sergeyev O, Lee MM, Korrick SA, Burns JS, Humblet O, et al. Blood lead levels and delayed onset of puberty in a longitudinal study of Russian boys. Pediatrics 2010;125(5):e1088-e96.
  • 19. Choi HS. Relationships of Lead, Mercury and Cadmium Levels with the Timing of Menarche among Korean Girls. Child Health Nurs Res 2020;26(1):98-106.
  • 20. Bakar C, Baba A. Metaller ve İnsan Sağliği: Yirminci Yüzyildan Bugüne ve Geleceğe Miras Kalan Çevre Sağliği Sorunu. 2009.
  • 21. Zhang BQ, Liu XS, Feng SJ, Zhao YN, Wang LL, Rono JK, Li H, Yang ZM. Developing a cadmium resistant rice genotype with OsHIPP29 locus for limiting cadmium accumulation in the paddy crop. Chemosphere 2020;247:125958.
  • 22. Rull RP, Canchola AJ, Reynolds P, HornRoss PL. Urinary cadmium and the timing of menarche and pubertal development in girls. J Adolesc Health 2014;54(2):1-10.
  • 23. Interdonato M, Pizzino G, Bitto A, Galfo F, Irrera N, Mecchio A, et al. Cadmium delays puberty onset and testis growth in adolescents. Clin Endocrinol 2015;83(3):357-62.
  • 24. Ravichandran S. Possible natural ways to eliminate toxic heavy metals. International Journal of Chemtech Research CODEN (USA), IJCRCC. 2011;3(4):1886-90.
  • 25. Choi HS, Choi HS. Relationships of Lead, Mercury and Cadmium Levels with the Timing of Menarche among Korean Girls. Child Health Nurs Res 2020;26(1):98-106.
  • 26. Wang G, Tang WY, Ji H, Wang X. Prenatal exposure to mercury and precocious puberty: a prospective birth cohort study. Hum Reprod 2021;36(3):712-20.
  • 27. Munera-Picazo S, Cano-Lamadrid M, Castaño-Iglesias MC, Burló F, CarbonellBarrachina ÁA. Arsenic in your food: potential health hazards from arsenic found in rice. Nutr Diet Suppl 2015;7:1-10.
  • 28. Atafar Z, Mesdaghinia A, Nouri J, Homaee M, Yunesian M, Ahmadimoghaddam M, et al. Effect of fertilizer application on soil heavy metal concentration. Environ Monit Assess 2010;160(1-4):83.
  • 29. Li X, Sun Z, Manthari RK, Li M, Guo Q, Wang J. Effect of gestational exposure to arsenic on puberty in offspring female mice. Chemosphere 2018;202:119-26.
  • 30. Özbolat G, Tuli A. Ağır metal toksisitesinin insan sağlığına etkileri. Arşiv Kaynak Tarama Derg 2016;25(4):502-21.
  • 31. Harmankaya M, Özcan MM, Gezgin S. Variation of heavy metal and micro and macro element concentrations of bread and durum wheats and their relationship in grain of Turkish wheat cultivars. Environ Monit Assess 2012;184(9):5511- 21.
  • 32. Urbano MR, Vitalle MS, Juliano Y, Amancio OM. Iron, copper and zinc in adolescents during pubertal growth spurt. J Pediatr (Rio J) 2002;78(4):327-34.
  • 33. Liu Y, Tellez-Rojo M, Hu H, Sanchez BN, Martinez-Mier EA, Basu N, et al. Fluoride exposure and pubertal development in children living in Mexico City. Environ Health 2019;18(1):26.
  • 34. Supornsilchai V, Jantarat C, Nosoognoen W, Pornkunwilai S, Wacharasindhu S, Soder O. Increased levels of bisphenol A (BPA) in Thai girls with precocious puberty. J Pediatr Endocrinol Metab 2016;29(11):1233-9.
  • 35. Bulus AD, Asci A, Erkekoglu P, Balci A, Andiran N, Kocer-Gumusel B. The evaluation of possible role of endocrine disruptors in central and peripheral precocious puberty. Toxicol Mech Methods 2016;26(7):493-500.
  • 36. Wang Z, Li D, Miao M, Liang H, Chen J, Zhou Z, et al. Urine bisphenol A and pubertal development in boys. Int J Hyg Environ Health 2017;220(1):43-50.
  • 37. Yang C, Harris SA, Jantunen LM, Kvasnicka J, Nguyen LV, Diamond ML. Phthalates: relationships between air, dust, electronic devices, and hands with implications for exposure. Environ Sci Technol 2020;54(13):8186-97.
  • 38. Park O, Park JT, Chi Y, Kwak K. Association of phthalates and early menarche in Korean adolescent girls from Korean National Environmental Health Survey (KoNEHS) 2015–2017. Ann Occup Environ Med 2021;33.
  • 39. World Health Organization. Preventing disease through healthy environments: exposure to highly hazardous pesticides: a major public health concern. 2019.
  • 40. Lucaccioni L, Trevisani V, Marrozzini L, Bertoncelli N, Predieri B, Lugli L, Berardi A, Iughetti L. Endocrine-disrupting chemicals and their effects during female puberty: a review of current evidence. Int J Mol Sci 2020;21(6):2078.
  • 41. Burns JS, Williams PL, Sergeyev O, Korrick SA, Rudnev S, Plaku-Alakbarova B, Revich B, Hauser R, Lee MM. Associations of peri-pubertal serum dioxins and polychlorinated biphenyls with growth and body composition among Russian boys in a longitudinal cohort. Int J Hyg Environ Health 2020;223(1):228-37.
  • 42. Schoeters G, Den Hond E, Dhooge W, van Larebeke N, Leijs M. Endocrine disruptors and abnormalities of pubertal development. Basic Clin Pharmacol Toxicol 2008;102(2):168-75.
  • 43. Blanck HM, Marcus M, Tolbert PE, Rubin C, Henderson AK, Hertzberg VS, et al. Age at menarche and tanner stage in girls exposed in utero and postnatally to polybrominated biphenyl. Epidemiology 2000;11(6):641-7.
  • 44. Vasiliu O, Muttineni J, Karmaus W. In utero exposure to organochlorines and age at menarche. Hum Reprod 2004;19(7):1506-12.
  • 45. Guo YL, Lambert GH, Hsu CC, Hsu MM. Yucheng: health effects of prenatal exposure to polychlorinated biphenyls and dibenzofurans. Int Arch Occup Environ Health 2004;77(3):153-8.
  • 46. Saiyed H, Dewan A, Bhatnagar V, Shenoy U, Shenoy R, Rajmohan H, et al. Effect of endosulfan on male reproductive development. Environ Health Perspect 2003;111(16):1958-62.
  • 47. Snoj T. Hormones in Food as a Potential Risk for Human Reproductive and Health Disorders. Acta Veterinaria 2019;69(2):137-52.
  • 48. Jeong SH, Kang D, Lim MW, Kang CS, Sung HJ. Risk assessment of growth hormones and antimicrobial residues in meat. Toxicol Res 2010;26(4):301-13.
  • 49. BN H, Aydın A, Hampikyan H. The presence of some anabolic residues in meat and meat products sold in Istanbul. Turk J Vet Anim Sci 2005;29(29):691-9.
  • 50. TGK. Türk Gıda Kodeksi. Türk Gida Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalinti Limitleri Yönetmeliği. 2016. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2016/11/20161125M1-1.htm. 1 Mart 2021 tarihinde erişilmiştir.
  • 51. TGK. Türk Gıda Kodeksi. Türk Gida Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalinti Limitleri Yönetmeliği. 2013. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2013/07/20130717-5.htm. 1 Mart 2021 tarihinde erişilmiştir.
APA Kılınç G, KESER A (2021). Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. , 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
Chicago Kılınç Gül Eda,KESER Alev Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. (2021): 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
MLA Kılınç Gül Eda,KESER Alev Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. , 2021, ss.342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
AMA Kılınç G,KESER A Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. . 2021; 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
Vancouver Kılınç G,KESER A Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. . 2021; 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
IEEE Kılınç G,KESER A "Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi." , ss.342 - 353, 2021. 10.26559/mersinsbd.842650
ISNAD Kılınç, Gül Eda - KESER, Alev. "Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi". (2021), 342-353. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.842650
APA Kılınç G, KESER A (2021). Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
Chicago Kılınç Gül Eda,KESER Alev Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14, no.2 (2021): 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
MLA Kılınç Gül Eda,KESER Alev Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.14, no.2, 2021, ss.342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
AMA Kılınç G,KESER A Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 14(2): 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
Vancouver Kılınç G,KESER A Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 14(2): 342 - 353. 10.26559/mersinsbd.842650
IEEE Kılınç G,KESER A "Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi." Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14, ss.342 - 353, 2021. 10.26559/mersinsbd.842650
ISNAD Kılınç, Gül Eda - KESER, Alev. "Besinlerle alınan endokrin bozucuların pubertal gelişim üzerineetkisi". Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14/2 (2021), 342-353. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.842650
Sayfa Oluşturulma Tarihi
15-05-2024 4:35

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları