Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 435 - 484 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19059/mukaddime.886421 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı

Öz:
Bu çalışmada sosyoekonomik katmanlara göre dil kullanım farklılıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Tüketiciden tüketiciye e-ticaret olanağı sağlayan ve ilan metnini satıcının özgün biçimde oluşturabildiği bir platform olan sahibinden.com internet sitesindeki farklı fiyat aralıklarında yer alan otomobil ilan açıklamalarındaki dil kullanım özellikleri incelenmiştir. Bu çalışma kapsamında 7063 sözcükten oluşan bir derlem oluşturulmuştur. Derlemde; söz dizimi başlığı altında tümce sayısı, tümce uzunluğu, tümce yapısı, tümce biçimi, edilgen çatılı tümceler, yüklemin türüne göre tümceler, yüklemin yerine göre tümceler, eylemsiler (ortaçlar, ulaçlar, adeylemler); söz varlığı başlığı altında sözcük sayısı, sözcük çeşitliliği, önadlar, belirteçler, ilgeçler, bağlaçlar, adıllar, ünlemler, kısaltmalar, yabancı söz kullanımı; edimbilgisel özellikler başlığı altında nezaket gösteren biçimbirimler, emirler, sorular; diğer dil kullanım özellikleri başlığı altında ise yazım yanlışları, noktalama yanlışları, büyük-küçük harf kullanım tercihleri işaretlenmiştir. Bu özelliklerin sosyoekonomik katman, toplumsal sınıf ve dilsel kodlara göre sayıları, dağılımları ve oranları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada sosyoekonomik katmanlar en alt katman, alt katman, orta alt katman, orta katman, üst katman ve en üst katman; toplumsal sınıflar alt sınıf, orta sınıf ve üst sınıf; dilsel kodlar ise dar kod ve geniş kod olmak üzere gruplandırılmıştır. Bu gruplar arasında dil kullanımı bakımından benzerlik ve farklılık gösteren yönler irdelenmiştir. Çalışma sonucunda farklı sosyoekonomik katmanlardaki bireylerin dil kullanımlarıyla ilgili birtakım farklılıklar görüldüğü tespit edilmiştir. Toplumdilbilime ilişkin temel alanyazında ön plana çıkan araştırmalardaki bulguların büyük bir bölümünün bu çalışma ile parallellik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: sosyoekonomik katmanlar dilsel kodlar dil kullanımı toplumsal sınıflar toplumdilbilim

Language Use on Socio-Economic Strata

Öz:
In this study, it is aimed to reveal language usage differences according to socioeconomic strata. sahibinden.com is a platform where the seller can write the ad description texts originally. The language usage features in automobile ad descriptions in different value ranges on the sahibinden.com website which provides e-commerce to the customer to customer (C2C) were examined. In this study, a corpus of 7063 running words was built. The numbers of sentences, length of sentences, structures of sentences (gramatically simple/complex, syntactically nominal/verbal, syntactically inverted/regular), types of sentences, passive voice verbs, participles, gerunds, infinitives were tagged under the title of syntax in the corpus. The numbers of words, lexical diversity, adjectives, adverbs, prepositions, conjunctions, pronouns, interjections, abbreviations, use of foreign words were tagged under the title of vocabulary in the corpus. Imperatives, questions and suffixes for politeness were tagged under the title of pragmatic features in the corpus. Misspellings, punctuation mistakes and capitalization preferences were tagged under the title of other language usage features in the corpus. The numbers, dispersions and ratios of these features were determined according to socio-economic strata, social classes and linguistic codes. Socioeconomic strata were grouped as the lowest stratum, the lower stratum, the middle-lower stratum, the middle stratum, the upper stratum and the highest stratum. Social classes were grouped as the lower class, the middle class and the upper class. Linguistic codes were grouped as the restricted code and the elaborated code in the study. Similarities and differences in language use were examined between these groups. Some differences in the language use of individuals from different socioeconomic strata was determined as a result of the study. The most of the findings of the current study are parallel to the prominent researches of the sociolinguistic field.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ash, Sharon (2013). Social Class. The handbook of Language Variation and Change, (Editörler: J.K. Chambers & Natalie Schilling). s.350-367.
  • Bernstein, Basil (1958). Some Sociological Determinants of Perception, The British Journal of Sociology, Cilt 9. Sayı 2 s.159-774. https://www.jstor.org/stable/587912?seq=1
  • Bernstein, Basil (1959). A Public Language : Some Sociological Implications of a Linguistic Form, The British Journal of Sociology, Cilt 10, No 4. s.311-326. https://www.jstor.org/stable/587797?seq=1
  • Bernstein, Basil (1962). Social Class, Linguistic Codes and Grammatical Elements. Language and Speech, 5(4), s.221-240.
  • Biber, Douglas (1990). Methodological Issues Regarding Corpus-based Analysis of Linguistic Variation”. Literary and Linguistic Computing 5(4): ss.257–269.
  • Bussmann, Hadumod (2006). Routledge Dictionary of Language and Linguistics. Routledge.
  • Büyükkantarcıoğlu, Nalan (1992). İstanbul’daki Üç İlkokulda Farklı Sosyal Katmanlardan Gelen Üçüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinde Ölçüt-dil Sözcük Dağarcığı Farklılıkları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), s.227-237.
  • Çolak, Gülcan (2003). Ergenlik Dönemindeki Çocukların Sosyoekonomik Şartlar Çerçevesinde Dili Kullanma Biçimleri (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çolak, Gülcan (2008), Türkçedeki Temel Kelimelerin Cinsiyetlere Göre Çağrışım Setleri (Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Dağabakan, Fatma Öztürk (2012). Toplumdilbilimsel Bir Kavram Olarak Kadın-Erkek Dil Ayrımına Türkçe ve Almanca Açısından Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (47), s.87-106.
  • Dağabakan, Fatma Öztürk (2019). Toplumdilbilim. Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Doğru, Fatih (2014). Türkçe Buyrum Tümcelerinde Kibarlık / Kabalık, VI. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri (Editörler: Hatice Şahin ve İbrahim Karahanci), C.1, s.651-669, Bursa: Star Ajans.
  • Eker, Süer (2007). Toplumdilbilgisel Bir Gösterge Olarak /e/. (Editörler: Süer Eker-Ayşenur İslam), Edebiyat ve Dil Yazıları. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Giddens, Anthony (2012). Sosyoloji. (Yayıma hazırlayan Cemal Güzel) İstanbul: Kırmızı Yayınları.
  • İmer, Kamile (1990). Dil ve toplum. Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • İmer, Kamile; Kocaman, Ahmet & Özsoy, A. Sumru (2013). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
  • Kalaycıoğlu, Sibel (2002). Toplumsal Tabakalaşma, Sosyolojiye Giriş (Ed. İ. Sezal), 295–316. Ankara: Martı Yayınevi.
  • Labov, William (2001) Principles of Linguistic Change. (Volume II: Social Factors). Oxford: Basil Blackwell.
  • Labov, William (1966) 2006. The social stratification of English in New York City (2. Baskı). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • Leech, Geoffrey (1983). Principles of Pragmatics. New York: Longman.
  • Paulston, C. B., ve Tucker, G. R. (Eds.). (2003). Sociolinguistics: The Essential Readings. Oxford: Blackwell. Swann, J., Deumert, A., Lillis, T., & Mesthrie, R. (2004). A Dictionary of Sociolinguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
  • Şahin, Esen ve Kaya, Fatma (2019). Tüketiciden Tüketiciye E-Ticaret Olanağı Sağlayan Web Sitelerinin Deneyimsel Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketicilerin Plansız Satın Alma Davranışlarına ve Tatminlerine Etkisi: Konya İli Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 255-280.
  • Şahin, Can ve Karakaş, Ayhan (2017). Dünya’da ve Türkiye’de e-ticaret Sektörü, ICMEB’17 International Congress on Management Economics and Business (Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Kongresi) Proceedings / Bildiriler Kitabı (Editörler: Hamza Çeştepe ve Ertuğrul Yıldırım), 27-33, Zonguldak.
  • Şengül, Murat (2009). Sosyal Farklılıklardan Kaynaklanan Dil Kullanımı ve Türkçe Eğitimine Yönelik Bir Değerlendirme. Turkish Studies, International Periodical For The Language and Literature and History of Turkish or Turkic, 4(8), s.2166 -2180.
  • Trudgill, Peter (1974). The Social Differentiation of English in Norwich (Vol. 13). Cambridge Studies in Lingustics. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Veith, H. Werner (2005). Soziolinguistik: Ein Arbeitsbuch mit 104 Abbildungen, Kontrollfragen und Antworten, (Revize edilmiş 2. baskı), Tübingen: Gunter Narr Verlag.
  • Yılmaz, Tahsin (1974). Eğitimde Eşitsizliğin Kaynaklarından Biri Olarak Dil Yapısının Okul Başarısındaki Rolü. Ankara: Ankara Basım ve Ciltevi.
  • Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
  • Lexically, https://lexically.net/downloads/version6/HTML/type_token_ratio_proc.htm (Erişim Tarihi: 12.02.2021).
  • Sahibinden, https://www.sahibinden.com/ (Erişim Tarihi: 31.12.2020).
  • Türk Dil Kurumu, https://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
  • Worldometers, https://www.worldometers.info/world-population/ (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
APA Doğru F, Bozkurt F (2021). Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. , 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
Chicago Doğru Fatih,Bozkurt Ferdi Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. (2021): 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
MLA Doğru Fatih,Bozkurt Ferdi Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. , 2021, ss.435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
AMA Doğru F,Bozkurt F Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. . 2021; 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
Vancouver Doğru F,Bozkurt F Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. . 2021; 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
IEEE Doğru F,Bozkurt F "Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı." , ss.435 - 484, 2021. 10.19059/mukaddime.886421
ISNAD Doğru, Fatih - Bozkurt, Ferdi. "Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı". (2021), 435-484. https://doi.org/10.19059/mukaddime.886421
APA Doğru F, Bozkurt F (2021). Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. Mukaddime, 12(2), 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
Chicago Doğru Fatih,Bozkurt Ferdi Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. Mukaddime 12, no.2 (2021): 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
MLA Doğru Fatih,Bozkurt Ferdi Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. Mukaddime, vol.12, no.2, 2021, ss.435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
AMA Doğru F,Bozkurt F Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. Mukaddime. 2021; 12(2): 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
Vancouver Doğru F,Bozkurt F Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı. Mukaddime. 2021; 12(2): 435 - 484. 10.19059/mukaddime.886421
IEEE Doğru F,Bozkurt F "Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı." Mukaddime, 12, ss.435 - 484, 2021. 10.19059/mukaddime.886421
ISNAD Doğru, Fatih - Bozkurt, Ferdi. "Sosyoekonomik Katmanlarda Dil Kullanımı". Mukaddime 12/2 (2021), 435-484. https://doi.org/10.19059/mukaddime.886421