TY  - JOUR
TI  - İRİSİN VE VASKÜLER KONTRAKTİLİTE ÜZERİNE ETKİLERİ
AB  - Bu derleme, irisin hakkındaki mevcut bilgileri ve irisinin vasküler tonusa aracılık etmedeki etkin rolünüözetleme çabasıdır. Egzersiz kronik, bulaşıcı olmayan hastalıkların, tip 2 diyabetin ve özellikle kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde bir dayanaknoktasıdır. Egzersiz/fiziksel aktiviteye yanıt olaraküretilen yeni bir miyokin olan irisin, beyaz yağ dokusunun ‘esmerleşmesini’ teşvik ederek enerji harcamalarında artışa neden olur. Bu hormonun ilk tanımında, öncül fibronektin tip III alan içeren protein5’ten ayrılan irisinin dolaşımdaki yüksek seviyeleri,insülin direncinin azalmasıyla düzelmiş glikoz homeostazı ile ilişkilendirilmiştir. İrisinin insanda farklıhedef doku veya organlar üzerindeki etkileri, sağlığın desteklenmesi veya çeşitli metabolik hastalıklarındüzenlenmesinde fizyolojik işlevlerini ortaya çıkarmıştır. İrisinin işlevinin anlaşılmasının birçok hastalıkve gelişiminin anlaşılmasında anahtar olabileceğineinanılmaktadır. İrisinin metabolik düzenleme, enerjiharcaması ve glikoz homeostazında kilit bir rol oynadığı gösterilmiştir. Hem hayvanlarda hem de insanlarda yapılan çeşitli çalışmalardan elde edilen yenibulgular, irisinin vasküler aktiviteyi modüle etmek gibibaşka olumlu etkilere de sahip olabileceğini ve böylece egzersiz kaynaklı birçok sağlık yararına aracılık ettiğini göstermektedir. Deneysel bulgular, irisininhipertansiyon gibi anormal vazokonstriksiyona bağlıhastalıkların tedavisinde yararlı bir ajan olabileceğinidüşündürmektedir. Bununla birlikte, irisinin rolü ve işlevi hakkındaki veriler tartışmaya yol açmıştır. Hipertansiyon tedavisinde irisinin etkinliğini belirlemek içindaha ayrıntılı mekanizma çalışmaları ve in vivo çalışmalar gereklidir. İrisinin etki mekanizmalarının anlaşılmasındaki bir başka güçlü sınırlama ise, insanlardave hayvanlarda bugüne kadar halen tanımlanamayanirisin reseptörü hakkındaki bilgi eksikliğidir.
AU  - Sahinturk, Serdar
AU  - OZYENER, FADIL
AU  - DEMİREL, Sadettin
DO  - 10.17343/sdutfd.718412
PY  - 2021
JO  - Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
VL  - 28
IS  - 1
SN  - 1300-7416
SP  - 163
EP  - 170
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/456777
ER  -