SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA
Yıl: 2021 Cilt: 7 Sayı: 12 Sayfa Aralığı: 19 - 37 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31765/karen.877368 İndeks Tarihi: 01-11-2021
SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA
Öz: “Antik Dönemlerde” tarım ürünlerinin korunması ve taşınması amacı ile çeşitli kap türleri üretilmiştir. Bu kap türlerinden en çok tercih edilenlerden biri de amphoralardır. Başlangıçta tek tip üretilen amphoralar, ticaretin gelişmesi ve taşınan malzemelerin çeşitlenmesi ile birlikte çeşitli formlarda üretilmişlerdir. Erken Tunç Çağı’ndan Bizans Dönemine kadar varlığını sürdüren bu amphoralar, büyük bir alana yayılım göstermiştir. Bunun neticesinde, birçok bölgede amphora üretim merkezleri kurulmuştur. Samsun Müzesi envanterine kayıtlı çok sayıda amphora bulunmaktadır. Bu amphoralar 11 üretim merkezi altında değerlendirilerek katalog çalışması yapılmış, eserlerin tanımlanması sağlanmıştır. Bu üretim merkezlerinin Khios, Rhodos, Knidos, Klazomenai, Lesbos, Samos, Thasos, Mende, Kholkis, Sinope ve Ganos olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya konu amphoraların üretildikleri yeri tespit etmek ve bir kronoloji oluşturmak oldukça güç olmakla birlikte, benzer örneklerle karşılaştırma yoluna gidilerek tarihlendirilmeye çalışılmış ve eserlerin tamamının MÖ 6. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar devam ettiği saptanmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen sonuçlarla mevcut literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir.
Anahtar Kelime: A GROUP OF AMPHORAS FROM THE SAMSUN MUSEUM
Öz: Various types of containers were produced for the pur pose of protecting and transporting agricultural products in an cient times. One of the most preferred types of vessels is ampho rae. Originally produced uniformly, amphorae were produced invarious forms with the development of trade and the diversifica tion of transported materials. These amphoras, which existed fromthe Early Bronze Age to the Byzantine Period, spread over a largearea. As a result, amphora production centers have been estab lished in many regions. There are many amphorae registered in theinventory of Samsun Museum. These amphorae were evaluated un der 11 production centers and catalog studies were made and thedescription of the works was achieved. It has been determined thatthese production centers are Chios, Rhodos, Knidos, Klazomenai,Lesbos, Samos, Thasos, Mende, Kholkis, Sinope and Ganos. Alt hough it is very difficult to determine the place where the ampho ras were produced and to create a chronology, it was tried to bedated by comparing them with similar examples and it was found that all the works continued from the 6th cen tury BC to the 6th century AD. It is aimed to con tribute to the existing literature with the results obtained as a result of the researches.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akkaş, İsmail, (2015), Parion Arkaik, Klasik ve Helenistik Dönem Amphoraları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Alkaç, Erkan, (2014), “MÖ 1. Yüzyılın Ortalarında Yunan Amphoralarının Mühürlenme İşleminin Sona Ermesinin Nedenleri”, OLBA Dergisi XXII, ss. 213-229.
- Alkaç, Erkan, (2019), “Knidos Kazılarında Bulunan Amphora Mühürleri Üzerine İlk Değerlendirmeler”, Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, 2, 84-101.
- Alpözen, T. Oğuz, (1975) “Bodrum Müzesi Ticari Amphoraları”, Türk Arkeoloji Dergisi, XXII, 6- 38.
- Alpözen, T. Oğuz, Özdaş, Harun ve Berkaya, Bahadır, (1995), Commercial Amphoras of the Bodrum Museum Underwater Archaeology, Bodrum Museum Underwater Archaeology Publication, No: 2, Bodrum.
- Aslan, Erdoğan, (2015), “2014 Yılı Knidos Sualtı Araştırmalarında Elde Edilen İlk Bulguların Değerlendirilmesi”, Mediterranean Journal of Humanities, 1, 101-123.
- Aslan, Erdoğan-Erdoğan, Ufuk-Orhan, Uğurcan ve Kılıç, Yusuf, (2018), “Kekova’da Bulunan Bir Grup Rhodos Amphorası”, Cedrus The Journal of Mcri VI, 249-263.
- Aslan, Erdoğan ve Orhan, Uğurcan, (2019), “Phaselis 2018 Yılı Güney Liman Alanı Sualtı Araştırmalarında Tespit Edilen Amphoralar”, Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 85-99.
- Atila, Sevgi (1991), Batı Anadolu Ticari Amphoraları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Baylan, Saadet, (2008), 2006-2007 Tralleis Kazılarında Ele Geçen Amphoralar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bettles, A. Elizabeth, (2003), Phoenician Amphora Production and distribution in the Southern Levant, A Multi- Disciplinary Investigation Into Carinated- Shoulder Amphorae of the Persian Period (539- 332 B.C), Printed in England by the Basings Take Press, England.
- Bilir, Ahmet, (2017), “Roma İmparatorluk Dönemi ve Geç Antik Çağ’da Kilikya Bölgesi’nde Amphora Üretimi”, Prof. Dr. Recep Yıldırım’a Armağan, (Ed.: Pınar, Pınarcık, Bilgin Kültür ve Sanat Yayınları, 219-255.
- Canoğlu, Emre, (2011), Amphora Mühürlerinden Hareketle Klasik Ve Hellenistik Dönemlerde Thasos ve Doğu Akdeniz Ticari İlişkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Coşkun, Gökhan-Coşkun Ç., Figen, (2017), “Seyitömer Höyük MÖ 5. Ve 4. Yüzyıl Ticari Amphoraları”, Arkeoloji Dergisi XXII.
- Çibuk, Kemal, (2019), Kocaeli Müzesi Amphora Koleksiyonu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demirel, Yasemin, (2020), Sinop Demirci Atölyesi Amphoralarının Dağılımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Dündar, Erkan, (2012a), Patara Kazılarından Ele Geçen (1989-2010 Yılları) Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem Ticari Amphoralar ve Amphora Mühürleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dündar, Erkan, (2012b), “A Group of Amphorae From Side Museum and a New Type of Amphora: The Lycian Amphora?” Elektronısche Publıkatıonen Des Deutschen Archäologıschen Instıtuts, 43-61.
- Doğer, Ersin, (1988), Klozomenai Kazısındaki Arkaik Dönem Ticari Amphoraları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Doğer, Ersin,, (1991), Antik Çağ’da Amphoralar, İzmir: Sergi Yayınevi.
- Garlan, Yvon ve Tezgör, D. Kassab, (1996), “Prospection D'ateliers D'amphores et de Céramiques de Sinope”, Anatolia Antiqua, 325-334.
- Grace, R. Virginia, (1946), “Early Thasian Stamped Amphoras”, American Journal of Archaeology, Vol. 50, 31-38.
- Grace, R. Virginia, (1971), “Samian Amphoras”, Hesperia, Vol: 40, 52-95.
- Grace, R. Virginia, (1979), Amphoras and the Ancient Wine Trade, New Jersey: American School of Classical Studies.
- Gülsefa, Gonca, (2015), 2006-2013 Myndos Kazılarında Ele Geçen Amphoralar ve Amphora Mühür Buluntular, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Günsenin, Nergis, (1992), “Ganos”: Bin Yıldır Şarap ve Amphora Üreten “Kutsal Dağ”, Türk Arkeoloji Dergisi, Vol: 30, 197-207.
- Hamza, Laaika, (2006), Antik Çağda Doğu Akdeniz’de Deniz Ticareti, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Katırancı, Serkan, (2020), Tripolis Amphoraları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Kerem, Filiz, (1999), İçel Müzesinden Bir Grup Amphora, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1999.
- Keser, İ. Habib, (2019), Deli Halil Amphoraları Işığında Geç Antik Dönem Akdeniz Amphoraları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kızılarslanoğlu, Asena H. ve Alkaç, Erkan, (2014), “Elaiussa’da Ele Geçen Hellenistik Dönem Rhodos Amphora ve Amphora Mühürleri”, ADALYA XVII.
- Kızılarslanoğlu, Asena, (2016), Antik Çağ’da Elaıussa Sebaste’nin Amphora Üretimi Ve Ticari İlişkileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Korkmaz, Hatice, (2011), 2007-2008 YıllarındaBelentepe ve Mengefe Yöresindeki Sondajlarda Ortaya Çıkarılan Amphora Dipleri ve Mühürlü Amphora Kulpları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Lawall, L. Mark (1988), “Boisals, Mendean Amphoras, and the Date of the Porticello Shipwreck”, The International Journal of Nautical Archaeology, 16-23.
- Lawall, L. Mark, (1995), Transport Amphoras and Trademarks: Imports To Athens and Economıc Dıversıty in the Fıfth Century B.C., Unpublished Doctoral Dissertation, University of Maryland.
- Mattingly, Harold, (1981), “Coins an Amphoras- Chios, Samos and Thasos in the Fifth Century B.C.”, The Journal of Hellenic Studies, Vol: 101, 78-89.
- Mimaroğlu, Sinan, (2014), “Ayasuluk Tepesi ve S.T. Jean Anıtı Kazısı Buluntusu Ganos Amphoraları”, Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, (22-25 Ekim), 451-465.
- Monachov, Sergei Ju, (2005), ”Rhodian Amphoras: Developments in Form and Measurements”, Chronologies of the Black Sea Area in the Period, 69–95.
- Okan, Emre, (2003), “Çeşme Müzesi Ticari Amphoraları”, Arkeoloji Dergisi XVIII, 127-140.
- Okan, Emre, (2011), Phokaia Arkaik Dönem Ticari Amphoraları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Opait, Andrei, (2010), “Sinopean, Heraklean and Chersonesan “Carrot” Amphorae”, Ancient Civilizations from Scythia to Siberia, 16, 371-556.
- Orhan, Uğurcan, (2018), Kekova Sualtı Araştırmalarında Tespit Edilen Amphoralar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Öniz, Hakan, (2016), Doğu Akdeniz’de Amphoralar, Antalya: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Özbay, Fikret, (2019), “Klazomenai FGT (Feride Gül Tarlası) Sektöründen Ele Geçen İhtilal Ticari Amphoralar”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 74-94.
- Papadopoulos, John ve Paspalas, Stavros, (1999), “Mendaian as Chalkidian Wine”, Hesperia Vol: 68, 161-188.
- Peacock, David ve Williams, David, (1986), Amphorae and the Roman Economy; an Introductory quide, New York: Longman Group UK Limited.
- Pulak, Cemal, (1990), “Ulu Burun (Kaş) Sualtı Kazısı; 1989 Kampanyası”, XII. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara, 293-310.
- Sezgin, Yusuf ve Doğer, Ersin, (2009), “Klazomenai Üretimi Bir Grup Ticari Amphora: İ. Ö. 650-620”, Arkeoloji Dergisi, XIV, 79-94.
- Sezgin, Yusuf, (2012a), “Arkaik Dönem İonia Üretimi Ticari Amphoralar”, İstanbul: Ege Yayınları.
- Sezgin, Yusuf, (2012b), “İzmir Arkeoloji Müzesi’nde ki Arkaik Dönem Ticari Amphoralar”, Sayı:3, Ed., Işık Şahin, Edirne: İsmail Fazlıoğlu Anı Kitabı.
- Şenol, A. Kaan, (1995), Erken Knidos Amphoralarında (İ. Ö. III. Yüzyıl) Monogram Mühürler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şenol, A. Kaan, (2003), “Marmaris Müzesi Ticari Amphoraları”, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Şenol, C. Gonca, (2006), Klasik ve Hellenistik Dönem’de Mühürlü Amphora Üreten Merkezler ve Mühürleme Sistemleri, İstanbul: Ege Yayınları.
- Şenol, A. Kaan, (2007a), “ Hellenistik Dönem’de Khios ve Lesbos şarabının Mısır’a İhracatı”, Arkeoloji Dergisi IX, 103-128.
- Şenol, A. Kaan, (2007b), “A Statistical Essay on the Distribution of İmported Amphorae Finds of the Cealex Salvage Excavations”, Intitus Français Darcheologie Orientale, 8, 57-75.
- Şenol, A. Kaan, (2009), Büyük Hacimli Ticaretin İlk Adımları: Helenistik Dönem, Taşucu Arslan Eyce Amphora Müzesi, Taşeli Matbaacılık, İzmir.
- Şenol, A. Kaan ve Aydınoğlu, Ümit, (2008), “Antik Çağda Anadolu’da Zeytinyağı ve Şarap Üretimi”, Mersin: Uluslararası Sempozyum Bildirileri.
- Temür, Akın, (2018a), “Sinop Müzesi Hellenistik ve Roma Dönemi Mezar Stelleri”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 921-945.
- Temür, Akın, (2018b), “Sinop Müzesi Erken Bizans Dönemi Cam Kandilleri”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Sayı XXXIII, 227-267.
- Tezgör, D. Kassab, (1998), “Sinop’ta Sualtı Çalışmaları”, IX. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Antalya, 335-342.
- Tezgör, D. Kassab, (2003), “La Collection Damphores D’İsmail Karakan a Sinope” Anatolia Antiqua XI, 169-200.
- Tuncer, Oya, (2019), Assos’da Bulunan Amphora Mühürler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tursun, Vahit, (2010), Antik Dönem Taş Çapaları Gelişimi ve Tipolojisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tüylüoğlu, Duygu, (2015), Mylasa'dan Bir Antik Çağ Seramik Atölyesinin (?) Ticari Amphora Buluntuları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans, Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Twede, Diana, (2002a) “Commercial Amphoras: The Earliest Consumer Packages?”, Journal of Macromarketing, 22, 98-108.
- Twede, Diana, (2002b), “The Packaging Technology and Science of Ancient Transport Amphoras”, Packaging Technology and Science, 15, 181-195.
- Grace, R. Virgirnia, (1953), “The Eponyms Named on Rhodian amphora Stamps”, Hesperia.
- Vnukov, Sergey, (2010), “Sinopean Amphorae of the Roman Period”, Ancient Civilizations from Scythia to Siberia, 16, 361-370.
- Will, Elizabeth Lyding, (1982) “Greco-Italic Amphoras”, Hesperia, 51/3, 338-356.
- Zemer, Avshalom, (1977), Storage Jars in Ancient Sea Trade, Published by the National Maritime Museum Foundation, Haifa.
| APA | temür a, Yeniay G (2021). SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. , 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| Chicago | temür akın,Yeniay Gözde SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. (2021): 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| MLA | temür akın,Yeniay Gözde SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. , 2021, ss.19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| AMA | temür a,Yeniay G SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. . 2021; 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| Vancouver | temür a,Yeniay G SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. . 2021; 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| IEEE | temür a,Yeniay G "SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA." , ss.19 - 37, 2021. 10.31765/karen.877368 |
| ISNAD | temür, akın - Yeniay, Gözde. "SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA". (2021), 19-37. https://doi.org/10.31765/karen.877368 |
| APA | temür a, Yeniay G (2021). SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7(12), 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| Chicago | temür akın,Yeniay Gözde SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 7, no.12 (2021): 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| MLA | temür akın,Yeniay Gözde SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.7, no.12, 2021, ss.19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| AMA | temür a,Yeniay G SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2021; 7(12): 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| Vancouver | temür a,Yeniay G SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2021; 7(12): 19 - 37. 10.31765/karen.877368 |
| IEEE | temür a,Yeniay G "SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA." Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7, ss.19 - 37, 2021. 10.31765/karen.877368 |
| ISNAD | temür, akın - Yeniay, Gözde. "SAMSUN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP AMPHORA". Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 7/12 (2021), 19-37. https://doi.org/10.31765/karen.877368 |
