Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme

kolac, nurcan; Çetinkaya, Ezgi; Demir, Sümeyye; Yardak, Zahide; Bilgin, Büşra Nur

doi:10.17827/aktd.741714

Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme

Büşra Nur BİLGİN, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Ezgi ÇETİNKAYA, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Sümeyye DEMİR, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Zahide YARDAK, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Nurcan KOLAÇ (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Arşiv Kaynak Tarama Dergisi

29 3

Yıl: 2021 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 13 - 21 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17827/aktd.741714 İndeks Tarihi: 04-11-2021

Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme

Öz:

Bu çalışmanın amacı, literatürde vardiyalı çalışanlarda uykusuzluk ve kalp hastalıkları risklerini araştıran çalışmalarıgözden geçirmektir. Değerlendirmeye 2005-2020 yılları arasında yapılan tanımlayıcı, kesitsel, kohort, sistematik derleme ve meta-analiz, prospektif kohort ve ilişki arayıcı türde toplam 12 çalışma dahil edilmiştir. Vardiyalı çalışanların uyku bozuklukları yaşadıkları ve sirkadiyen ritmlerinin bozulduğu görülmüştür. Bunun sonucunda çalışanların, vardiyalı çalışmayanlara göre kardiyovasküler hastalık ve koroner kalp hastalığı riskinin yüksek olduğu; bu riskin çalışma yılı ile birlikte arttığı belirlenmiştir. Ayrıca kardiyovasküler hastalık mortalite riskinin çalışanlar için yüksek olduğu bulunmuştur. Bu sistematik derleme sonucunda vardiyalı çalışma ile uykusuzluk ve kalp hastalıkları hastalıklar arasında ilişki olduğu bulunmuştur. İncelenen çalışmaların üçte birinde kardiyovasküler hastalıklara bağlı olarak mortalite riski yüksek bulunmuştur. Vardiyalı çalışma sistemine bağlı kardiyovasküler hastalık riski en yüksek bulunan meslek grubu sağlık çalışanları ve fabrika çalışanları olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Employees' Heart Disease Risks and/or Insomnia: A Systematic Review

Öz:

The purpose of this study is to overview studies that evaluate insomnia and heart disease risks in shift workers in theliterature. A total of 12 studies of descriptive, cross-sectional, cohort, systematic review and meta-analysis, prospectivecohort and relationship seeking between 2005 and 2020 were included in the evaluation. Shift workers experiencedsleep disorders and imparied circadian rhythm. Due to these problems, shift workers have higher risk of cardiovasculardiseases and coronary heart diseases than those who do not work in shifts. This risk increased after five years withannual exposure. In addition, it was determined that the risk of cardiovascular disease mortality is high for theseemployees. As a result of this systematic review, it was found that shift work was associated with insomnia andcardiovascular disease. Mortality risk of cardiovascular disease was found to be high in one third of the studiesreviewed. The occupational group with the highest risk of cardiovascular disease due to shift work system was foundto be health workers and factory workers.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Korkusuz R. Vardiyalı (postalar halinde) çalışma ve Türk iş hukuku’ndaki düzenlemesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2005;9:1-18.
2. Harrington JM. Health effects of shiftwork and extended hours of work. Occup Environ Med. 2001;58:68-72. doi: 10.1136/oem.58.1.68.
3. World Health Organization(WHO). Available from: https://www.who.int/health- topics/cardiovascular-diseases/. Accessed: 17 October 2019
4. World Health Organization(WHO). Available from: https://www.who.int/news- room/fact-sheets/detail/cardiovasculardiseases-(cvds). Accessed: 17 October 2019.
5. Türkiye İstatistik Kurumu(TUİK). Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1083. Accessed: 15 October 2019.
6. Akıncı E, Orhan FÖ. Sirkadiyen ritim uyku bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016;8: 178-189 doi:10.18863/pgy.81775.
7. Gök D, Peköz M, Aslan M. Vardiyalı Çalışma ve Vardiyalı Çalışma Sonucu Gelişen Uyku Bozuklukları: Tanısı, Bulguları ve Tedavisi. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2017;4(1):30-34. doi: 10.4274/jtsm.54264
8.
9. Åkerstedt T. Shift work and disturbed sleep/wakefulness. Occupational Med. 2003;53:89–94. doi: 10.1093/occmed/kqg046
10. Lafçı D. Müziğin kanser hastalarının uyku kalitesi üzerine etkisi [yüksek lisans tezi].Adana: Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2009.
11. Sookoian S, Gemma C, Gianotti TF et al. Effects of rotating shift work on biomarkers of metabolic syndrome and inflammation. J Intern Med. 2007;261(3):285- 292. doi: 10.1111 / j.1365-2796.2007.01766.
12. Ulhôa MA, Marqueze EC, Burgos LGA, Moreno CRC. Shift work and endocrine disorders. Int J Endocrinol. 2015;11. doi: 10.1155/2015/826249. PubMed PMID: 25892993; PMCID: PMC4393906.
13. Camkurt MZ. İşyeri çalışma sistemi ve işyeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 2007;20(6):12-7.
14. Avcıkaya D. Vardiya çalışma düzeni ile çalışanların beslenme alışkanlıklarının incelenmesi [yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü; 2016.
15. Kesgin MT, Kubilay G. İşyerinde çalışan hemşirelerin görevlerine ilişkin bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014:16(31).
16. Giese K, Cook P. Reducing obesity among employees of a manufacturing plant translating the diabetes prevention program to the workplace. Workplace Health&Safety. 2014;62(4):136-141. doi: 10.1177/216507991406200402.
17. Groeneveld I, Proper K, Beek A, Hildebrandt V, Mechelen W. Short and long term effects of a lifestyle intervention for construction workers at risk for cardiovascular disease: a randomized controlled trial. BMC Public Health. 2011;11. doi: 10.1186/1471- 2458-11-836. PMID: 22040007. PMCID: PMC3247875.
18. Muto T, Yamauchi K. Evaluation of a multicomponent workplace health promotion frogram conducted in japan for improving employees’ cardiovascular disease risk ractors. Preventive Medicine. 2001;33(6):571-7. doi: 10.1006/pmed.2001.0923.
19. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, The PRISMA Group. Preferred reporting ıtems for systematic reviews and metaanalyses: The PRISMA Statement. PLoS Med. 2009;6(7):e1000097. doi: 10.1371/journal.pmed.1000097.
20. Khan S, Malik BH, Gupta D, Rutkofsky I. The role of circadian misalignment due to insomnia, lack of sleep, and shift work in increasing the risk of cardiac diseases: a systematic review. Cureus. 2020;12(1):e6616. doi: 10.7759/cureus.6616. PubMed PMID: 32064196; PubMed Merkezi PMCID: PMC7008727.
21. Farha R, Alefishat E. Shift work and the risk of cardiovascular diseases and metabolic syndrome among jordanian employees. Oman Med J. 2018;33(3):235-242. doi: 10.5001/omj.2018.43.
22. Torquati L, Mielke GI, Brown WJ, Kolbe-Alexander T. Shift work and the risk of cardiovascular disease. A systematic review and meta-analysis including dose–response relationship. Scand J Work Environ Health. 2018;44(3):229–238. doi: 10.5271/sjweh.3700.
23. Everding B, Hallam JE, Kohut ML, Lee DC, Anderson AA, Franke WD. Association of sleep quality with cardiovascular disease risk and mental health in law enforcement officers. J Occup Environ Med. 2016;58(8):281-6. doi: 10.1097/JOM.0000000000000814.
24. Viitasalo K. Shift work and cardiovascular risk factors: Prevention among airline employees [Doctoral Thesis]. Finland: University of Helsinki, Faculty of Medicine; 2016.
25. Yabanova EK. Gece vardiyasının işçiler üzerinde yarattığı fizyolojik, psikolojik, sosyolojik ve iş kazası etkilerine ilişkin bir alan araştırması [tez].Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi; 2016.
26. Gu F, Han J, Laden F, Pan A, Caporaso NE, Stampfer MJ et al. Total and cause- specific mortality of U.S. nurses working rotating night shifts. Am. J. Prev. Med. 2015;48:241–252. doi: 10.1016/j.amepre.2014.10.018.
27. Pimenta AM, Kac G, Souza RR, Ferreira LM, Silqueira SM. Night-shift work and cardiovascular risk among employees of a public university. Rev Assoc Med Bras. 2012;58(2):168-177. doi:10.1590/S0104-42302012000200012 [Portuguese].
28. Vyas MV. Shift work and cardiovascular events: systematic review and meta- analysis [Thesis]. Canada:The University of Western; 2012.
29. Esquirol Y, Perret B, Ruidavets JB, Marquie JC, Dienne E, Niezborala M et al. Shift work and cardiovascular risk factors: New knowledge from the past decade. Arch Cardiovasc Dis. 2011;104(12):636-668. doi: 10.1016/j.acvd.2011.09.004.
30. Hublin C, Partinen M, Koskenvuo K, Silventoinen K, Koskenvuo M, Kaprio J. Shift- work and cardiovascular disease: a population-based 22-year follow-up study. Eur J Epidemiol. 2010;25:315-323.
31. Karlsson B, Alfredsson L, Knutsson A, Andersson E, Torén K. Total mortality and cause-specific mortality of swedish shiftand dayworkers in the pulp and paper industry in 1952-2001. Scand J Work Environ Health, 2005;31(1):30-5. doi: 10,5271/sjweh.845.
32. Bacak B, Kazancı E. Türk çalışma hayatında vardiyalı gece çalışan işçilerin karşılaştığı fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkilerin değerlendirilmesi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 2015;3(6):132-149. ISSN: 2147-3668.
33. Paech GM, Jay SM, Lamond N, Roach GD, Ferguson SA. The effects of different roster schedules on sleep in miners. Appl Ergon. 2010;41(4):600-6. doi: 10.1016/j.apergo. 2009.
34. Virkkunen H, Härmä M, Kauppinen T, Tenkanen L. Shift work, occupational noise and physical workload with ensuing development of blood pressure and their joint effect on the risk of coronary heart disease. Scand J Work Environ Health. 2007;33(6):425- 434. doi: 10.5271/sjweh. 1170.
35. Jørgensen JT, Karlsen S, Stayner L, Hansen J, Andersen ZJ. Shift work and overall and cause-specific mortality in the Danish nurse cohort. Scand J Work Environ Health. 2017;43(2):117-126. doi:10.5271/sjweh.3612.
36. Lin X, Chen W, Wei F, Ying M, Wei W, Xie X. Night-shift work increases morbidity of breast cancer and all-cause mortality: A meta-analysis of 16 prospective cohort studies. Sleep Med. 2015;16:1381–1387. doi: 10.1016/j.sleep.2015.02.543.
37. Frost P, Kolstad HA, Bonde JP. Shift work and the risk of ischemic heart disease-a systematic review of the epidemiologic evidence. Scand J Work Environ Health. 2009;35:163–79.

APA	Bilgin B, Çetinkaya E, Demir S, Yardak Z, kolac n (2021). Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. , 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
Chicago	Bilgin Büşra Nur,Çetinkaya Ezgi,Demir Sümeyye,Yardak Zahide,kolac nurcan Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. (2021): 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
MLA	Bilgin Büşra Nur,Çetinkaya Ezgi,Demir Sümeyye,Yardak Zahide,kolac nurcan Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. , 2021, ss.13 - 21. 10.17827/aktd.741714
AMA	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. . 2021; 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
Vancouver	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. . 2021; 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
IEEE	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n "Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme." , ss.13 - 21, 2021. 10.17827/aktd.741714
ISNAD	Bilgin, Büşra Nur vd. "Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme". (2021), 13-21. https://doi.org/10.17827/aktd.741714

APA	Bilgin B, Çetinkaya E, Demir S, Yardak Z, kolac n (2021). Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 30(1), 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
Chicago	Bilgin Büşra Nur,Çetinkaya Ezgi,Demir Sümeyye,Yardak Zahide,kolac nurcan Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 30, no.1 (2021): 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
MLA	Bilgin Büşra Nur,Çetinkaya Ezgi,Demir Sümeyye,Yardak Zahide,kolac nurcan Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, vol.30, no.1, 2021, ss.13 - 21. 10.17827/aktd.741714
AMA	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2021; 30(1): 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
Vancouver	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2021; 30(1): 13 - 21. 10.17827/aktd.741714
IEEE	Bilgin B,Çetinkaya E,Demir S,Yardak Z,kolac n "Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme." Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 30, ss.13 - 21, 2021. 10.17827/aktd.741714
ISNAD	Bilgin, Büşra Nur vd. "Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve/veya Kalp HastalıklarıRiskleri: Sistematik Derleme". Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 30/1 (2021), 13-21. https://doi.org/10.17827/aktd.741714