TY  - JOUR
TI  - Eş‛arîliğin Şam Bölgesinde Yayılma Süreci
AB  - Tarihsel süreçte İslam düşünce ekolleri tek tip bir bütüncüllüğe sahip değillerdir. Bundan dolayı mezhepler mekân ve zamanın değişmesi, muhataplık ilişkileri gibi çeşitli etkenlere bağlı olarak farklılaşmalar gösterebilirler. Sünnîliğin ana mezheplerinden birisi olan Eş‛arîlik, Irak coğrafyasında ortaya çıktı. Farklı bölgelere yayılan Eş‛arîliğin Şam coğrafyasında nasıl ve ne şekilde tezahür ettiği bu araştırmanın ana problemini oluşturmaktadır. İlk olarak İmam Eş‛arî ve Bâkıllânî’nin öğrencileri vasıtasıyla bölgeye intikal eden mezhep Gazzâlî’nin Dımaşk’a gelmesi ile güçlendi. Bölgede Şâfiîlik zemininde nüvelenen Eş‛arîliğin muhatapları arasında Hanbelîler de yer almaktadır. Selçuklular ile başlayan Sünnîlik merkezli siyaset anlayışı Şam coğrafyasına etki etti. Zengîler ve Eyyûbîler’in Selçuklu mirasına sahip çıktılar. Hem Nureddîn Mahmûd Zengî hem de Selâhaddîn-i Eyyûbî bu sürecin önemli aktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim bu politikaların sonucunda Sünnî mezheplere alan açan medreseler kuruldu. Kurulan medreselerin Nizâmiye etkisinde kaldığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte Eş‛arîliğin bu medreseler vasıtasıyla güçlendiği anlaşılmaktadır. Ayrıca Sünnîliğin güçlenmesi ile Şam bölgesinde Şiîliğin izleri de silinmeye başlandı. Eş‛arîlik ise Hadis taraftarlığının etkisi ile şekillendi. Aynı zamanda felsefeye yönelik sert tutumların ortaya çıkması Eş‛arî düşüncenin daha da sınırlı kalmasına yol açtı. Dolayısıyla Eş‛arîlik hem bölgedeki düşünce atmosferinden etkilendi hem de siyasi otoritelerin çizdiği Sünnî üst kimliğinin bir parçası oldu. Araştırmamızda sosyal tarihçiliğin yöntemlerinden faydalanıldığı gibi süreç takibi yapıldı.
AU  - Yavuz, Abdullah Ömer
DO  - 10.28949/bilimname.942833
PY  - 2021
JO  - Bilimname
VL  - 0
IS  - 45
SN  - 1304-1878
SP  - 523
EP  - 548
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/458916
ER  -