TY  - JOUR
TI  - MUĞLA EVLERİNDEKİ (MERKEZ MENTEŞE İLÇESİ) EL BİÇİMLİ KAPI TOKMAKLARI
AB  - Ana konusunu Muğla’nın merkez ilçesi Menteşe’deki evlerin kapılarını süsleyenel şeklindeki tokmakların irdelendiği çalışmada, konunun daha iyi anlaşılması adına,Geleneksel Muğla Evleri’ne de kısaca değinilmeye çalışılmıştır. İlin demografik yapısındankaynaklı bazı evler, eklektik tarzda yapılmış olup kuzulu kapıları, kapı tokmakları, genişsaçakları, tavan işlemeleri ve onlarla özdeşleşen kentin sembolü haline gelmiş bacalarıile Anadolu konut mimarisinde özgün bir yer edinmişlerdir. Büyük çoğunluğu 19.yüzyılve sonrasında inşa edilmiş olan bu evler, Türk ve Rum evleri olarak iki başlık altındadeğerlendirilmektedirler. Anadolu’nun geleneksel konut mimarisinden, özellikle dışcephe anlayışları ve avlu düzenlemeleri açısından bazı farklılıklar gösteren evler, özgüntasarımlarıyla bugün bile inşa edilen ildeki kimi evlere ilham kaynağı olmuşlardır.Tercihlerin farklılaştığı günümüz dünyasında, özellikle yatay mimarinin, dikey mimariyeyerini bırakmaya başladığı gibi, geleneksel evlerin kapılarını süsleyen kapı elemanlarıda değişmeye başlamıştır. Bu değişim ve dönüşümden, en çok eskinin haber vermearaçlarından biri olan kapı tokmakları etkilemiştir. Yerlerini, çok farklı ama bir o kadarda ruhsuz yeni araçlara bırakmalarıyla unutulmaya başlayan tokmaklar, kendilerine olanrağbetin azalmasıyla bizzat sahipleri ya da hırsızlar tarafından, ait oldukları yerlerindensökülerek, koleksiyonerlere veya hurdacılara satıldıklarından sayıları gitgide azalmayabaşlamıştır. Anadolu’daki ilk örneklerinin XIX. yüzyıl öncesine gitmediği el şeklindekitokmakların ele alındığı bu çalışmada, söz konusu olanların çoğu, bir kadının sol elişeklinde yapılmıştır. Yapım malzemesi seçilebilen tokmaklardan ekseriyetle pirinç, birkısmının ise tunçtan yapıldığı anlaşılmıştır. Söz konusu eserlerin, batılılaşma dönemiile birlikte Avrupa’dan ithal edildikleri, sonrasında aşırı rağbet görmeleri üzerine, talebikarşılamak için yerel atölyelerde kalıpları alınarak çoğaltılmış oldukları düşünülmektedir
AU  - Başak, Oktay
DO  - 10.29135/std.775319
PY  - 2021
JO  - Sanat Tarihi Dergisi
VL  - 30
IS  - 1
SN  - 1300-5707
SP  - 175
EP  - 203
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/460396
ER  -